Malezya'daki protestolar Arap Baharı etkisi mi?
Jonah Fisher
BBC Kuala Lumpur
İngiltere Başbakanı David Cameron Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'a Nisan başlarında yaptığı ticari ziyaret gezisi sırasında Malezya Başbakanı Necip Rezak'ı gösterdiği önderlikten dolayı övmüştü.
Şimdi ise seçim sisteminde değişiklik talebiyle 100 bin kişinin yaptığı sokak protestosuna rağmen Rezak erken seçim konusunda temkinli davranıyor.
Malezya tarihinde gerçekleşen bu en büyük gösteride, protestocuların Merdeka Meydanı'na girmesini engellemek üzere yetkililerin alelacele mahkeme kararı çıkarması nedeniyle şiddet olayları yaşandı.
Polis birçok göstericiye saldırarak göstericilere karşı gözyaşartıcı bomba ve tazyikli su kullandı.
28 Nisan'daki bu gösterinin ardındaki grup "temiz" anlamına gelen Bersih adlı bir koalisyon örgütü.
Malezya'daki seçim sisteminin değişmesi gerektiğini düşünen 84 hükümet dışı organizasyondan oluşuyor.
Bersih'in eşbaşkanı avukat Anbiga Sreenevasan, "Sistem öyle kurulmuş ki iktidar partisi az bir destekle hükümette basit çoğunluğu elde ediyor" diyor.
Bersih seçimlerden önce sekiz alanda reform yapılmasını öneriyor.
Bunlar arasında seçmen kütüğünün temizlenmesi, postayla oy kullanım sisteminde reform, daha uzun seçim kampanyası talepleri bulunuyor.
2008 seçimlerinde sadece sekiz gün kampanya yürütülebilmişti.
Malezya 1957'de bağımsızlığını aldıktan sonra değişik adlar altında sürekli iktidarda kalmış olan Barisan Nasional koalisyonu, protestoların politikleştiğini ve muhalif partilerin eline geçtiğini belirtiyor.
Seçim reformlarının devam ettiğini ifade eden koalisyon sözcüsü Kahiri Cemaleddin, "Sahte seçmenler, iki kez oy kullananlar konusunda büyük kaygılar vardı; bu nedenle gelecek seçimlerde sabit mürekkep kullanılması en önemli reformlardan biri olacak" dedi.
Cemaleddin seçim kampanyası döneminde muhalif partilere de medyaya erişim olanağı tanınacağını ve seçmen kütüklerinde temizleme girişimlerine başlandığını bildirdi.
Fakat 54 yıl aynı partilerin iktidarda kalması yargı, medya, iş evrelerinde bir taraflılık durumunun oluşmasına neden olmuş.
Bugün bağımsız haber almak isteyenler internete başvuruyor.
En popüler internet sitelerinden biri Malaysiakini'nin editörü Stephen Gan, "Seçim sistemi yıllar boyunca öylesine değiştirildi ki iktidardaki Barisan Nasional yüzde 15-20 oy oranıyla çoğunluğu kazanabiliyor" diyor.
Siyasi taraflılık
Seçim bölgelerinin sınırını belirleme işi Seçim Komisyonu'nun sorumluluğu altında.
Fakat hem Bersih hem de diğer muhalif kesimler bu komisyonun iktidar yanlısı düzenlemeler yapmasından şikayetçi.
Öte yandan hükümet de Bersih'i muhalefetin eline düşmekle suçluyor.
Tanınmış ve tartışmalı bir muhalif olan ve Bersih'in şiddete yöneltilmesiyle suçlanan Enver İbrahim bu protestoları "Malezya Baharı"nın bir parçası olarak görüyor.
İbrahim, "Biz anayasal süreci tercih ederiz. Seçim sürecinin sahte olduğu fikrine sahip seçmenlerin sabırla bu süreci takip etmelerini beklemesinin yanlış olacağı konusundaki tutumumuzu Başbakan Rezak'a açıkça bildirdik" dedi.
2004 seçimlerinde iktidar partilerinin oy oranı yüzde 90'larda seyrederken 2008'de bu oran yüzde 51'e kadar düştü. Eski Başbakan Abdullah Bedevi istifa etmek zorunda kaldı.
Başbakan Rezak göreve gelir gelmez reform sözü verdi ve kişilerin yargılanmadan süresiz tutuklu kalmasını sağlayan yasayı iptal etti.
Malezya'da normal seçimler önümüzdeki yıl yapılacak.
Fakat birçok kişi erken seçim bekliyor.
Bu seçimler Başbakan Rezak'ın popüleritesinin sınaması olacağı gibi, Bersih'in mesajının Kuala Lumpur'un sokakları ötesine geçip geçmediğini de gösterecek.