Maraş olaylarının 33. yılında arbede çıktı

T24 - Kahramanmaraş olaylarının 33’üncü yıldönümü nedeniyle Alevi Bektaşi Federasyonu’nun çağrısı ile Pazarcık İlçesi’ni bağlı Narlı Beldesi’nde toplanan yaklaşık 300 kişilik grubun kent merkezine gitmek istemesi jandarma tarafından engellenince, arbede çıktı. CHP Milletvekili Durdu Özbolat’ın telefonla görüştüğü İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin de göstericilerin il merkezine girişine izin vermedi.

100’den fazla kişinin öldüğü toplumsal olayların 33’üncü yıldönümü nedeniyle çeşitli illerden gelen 300 kişilik grup Narlı Beldesi’ndeki Cemevi önünde toplandı. Kalabalık, Kahramanmaraş Valiliği’nin 1 ay ertelediği kent merkezindeki etkinliği gerçekleştirmek için harekete geçti. Otobüslere binen topluluk, kent merkezine doğru hareket etti, ancak jandarma komandolar Kahramanmaraş- Gaziantep karayolunu kapattı. Jandarmanın oluşturduğu barikat önünde durdurulan konvoy, kent merkezine gidip Kahramanmaraş olaylarını anmak istediklerini bildirdi, ama buna izin verilmedi.

Bakan ile pazarlık

Kalabalık arasında bulunan CHP Kahramanmaraş Milletvekili Durdu Özbolat, İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’i cep telefonuyla arayarak kalabalığın, kent merkezine girişine izin vermesini istedi. Bakan Şahin, etkinliğin kent merkezinde yapılmasının ertelendiğini, sadece Narlı Cemevi’nde etkinlik yapılmasına izin verilmediğini hatırlatarak kent merkezine girişlerine izin verilmeyeceğini bildirdi. Bu sırada karayolunun kapatılması nedeniyle uzun araç kuyruğu oluşunca, jandarma, diğer vatandaşların geçişi için tali yol açtı. Ancak kalabalık arasındaki bir grubun, bu araçların sürücülerine saldırı girişimini jandarma engelledi. ’Katil devlet’ sloganları atan kalabalık, izin verilmeyeceğini anlayınca jandarmaya taşlarla saldırdı. Jandarma da kalkanlarının arsasında durarak taş atılmasına karşılık vermedi. Jandarma yetkilileri de sık sık, gruba karşılık verilmemesi yönünde uyarı anonsu yaptı. Küçük gruplarla jandarma arasında kısa süreli arbedeler yaşandı.

Yaklaşık 1.5 saat barikatı aşmak için direnen kalabalık, amaçlarına ulaşamayacağına anlayınca, anma etkinliğini Narlı Cemevi’nde yapmak üzere buradan ayrıldı. Burada kalan öfkeli bir grup ise daha sonra jandarmaya saldırdı, kısa süreli arbede yaşandı, jandarma havaya gaz bombası atarak kalabalığı dağıttı. Sırtında seyyar sinyal kesici jammer cihazı olan askerler de yol boyunca gidip gelerek olası bir bombalı saldırıyı ölmek için çalışma yapması dikkat çekti.

Keskin nişancılar

Kalabalık, Narlı Cemevi’ne gelirken burada da jandarma geniş güvenlik önlemi aldı. 2 katlı cemevinin binası olmak üzere çevredeki binalara da keskin nişancı yerleştirildi.Bu arada geçen yıl kent merkezinde ilk kez düzenlenen anma etkinliğinin yapıldığı Hafız Ali Efendi Meydanı ile Gar Meydanı girişinde önlem alındı. Kentin ana arterlerine bakan ara yol kavşaklarda polis tarafından tutuldu.

Kahramanmaraş Olayları

19 -24 Aralık 1978’de meydana gelen ve tarihe ’Kahramanmaraş Olayları’ olarak geçen Maraş olayları, 12 Eylül darbesine gerekçe olarak kullanılan olaylardan biri olarak kabul ediliyor. Aleviler ve solcular ile ülkücüleri kışkırtan olaylar sırasında güvenlik önlemleri yetersiz kalınca bölgeye, Kayseri ve Gaziantep’ten askeri birlikler gönderildi. Dönemin savcısı, 200’ün üzerinde ölüm olayının gerçekleştiğini tahmin ettiklerini söyledi. Buna karşın resmi rakamlara göre, 111 kişi öldü, 1000 kişi yaralandı. Bu olayların 1 numaralı zanlısı olarak Adana Sıkıyönetim Komutanlığı Mahkemesi’nde yargılanan Ökkeş Şendiller ise beraat etti. Beraat ettikten sonra o dönem Kenger olan soyadını da Şendiller olarak değiştirdi.

804 kişi hakkında dava açıldı

Ayrıca Sıkıyönetim mahkemelerinde açılan davalar 1991 yılına kadar sürdü. Aralarında sağ ve aşırı sağ görüşlü olarak nitelenen toplam 804 kişi hakkında dava açıldı. Sanıklardan 29 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezalarıyla cezalandırıldı. İdam ve müebbet hapis cezaları dışındakilere 1/6 oranında cezai indirim uygulandı. Sıkıyönetim mahkemesinin kararı Yargıtay tarafından bozuldu. Yeniden yapılan yargılama sonucunda idam cezaları uygulanmadı. 1991’de çıkarılan Terörle Mücadele Kanunu nedeniyle, cezası ertelenenler de serbest bırakıldı. Olaylardan sonra Alevi kökenli vatandaşların önemli kısmı kenti terk etti.

İlk kıvılcımlar

19 Aralık’ta Çiçek Sineması’nda Ülkücü Gençlik Derneği tarafından getirilen "Güneş Ne Zaman Doğacak" adlı filmin sonuna doğru bir patlama oldu. Ardından CHP binalarına saldırılar gerçekleşti. 20 Aralık’ta Alevi ve solcuların çoğunlukla gittiği Akın Kıraathanesi’ne patlayıcı madde atıldı, yaralananlar oldu. Sonraki akşam bir sağ görüşlünün evinde patlamada oldu. 21 Aralık’ta Maraş Meslek Lisesi öğretmenlerinden Hacı Çolak ve Mustafa Yüzbaşıoğlu okuldan evlerine giderken silahlı saldırıya uğrayıp öldü. Cenazeler 5 bin kişinin katıldığı kortej halinde Ulu Cami’ye doğru giderken, karşıt gruplar toplanıp "Komünistler Moskova’ya, katil iktidar" sloganlarıyla saldırıya geçti. Cenaze korteji dağıldı, cenazeler sahipsiz kaldı. Bu gruplar Alevilerin yoğun olarak bulunduğu mahallelere saldırırken, her şey kontrolden çıktı, binalar yakıldı, yağmalandı, sokak aralarındaki çatışmalarda 3 saldırgan öldü. Bunun duyulması üzerine, geç saatlere kadar süren olaylarda, ölü sayısı 111’e çıktı.