Marmaray'da kazı kavgası

Yenikapı’daki Marmaray kazı alanıyla ilgili tartışmalar bitmek bilmiyor İstanbul’un tarihini sil baştan değiştiren yepyeni kalıntıların ortaya çıkarıldığı arkeologlar ve tarihçiler arasında büyük heyecan yaratan Yenikapı’daki Marmaray kazı alanıyla ilgili tartışmalar bitmek bitmiyor. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın Neolotik Çağ’a ait olan bataklığın iş makineleriyle kaldırılacağını açıklamasından sadece bir gün önce, 8 Ekim 2008’de toplanan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı İstanbul 4 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu çok çarpıcı bir karara imza attı. 2 kurul üyesi inceleme yapacak İstanbul 4 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu aldığı kararda şu cümleler dikkat çekiyor: “(...) Marmaray Projesi kapsamında arkeolojik kazı çalışmaları devam eden Yenikapı İstasyon alanındaki çalışmaların niteliği hakkında basın-yayın organlarında çıkan haberler ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı Uzmanı’nca yapılan başvuru okundu, ekleri incelendi, yapılan görüşmeleler sonucunda, (...) Yenikapı İstasyon alanında ana toprağa ulaşıncaya kadar kazının devam ettirilmesine, gerekli ve yeterli araştırma ve incelemenin yapıldığını teyid eden bilim kurulu görüşü ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü sonuç raporunun Kurula iletilmesine, Kurul kararı alınmadan arkeolojik alanda iş makinası v.s. ile faaliyette bulunulamayacağına karar verilmiştir.” Ayrıca İstanbul 4 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun aldığı kararda bataklıkla ilgili de önemli açıklamalar getirildi: “Kazıdan çıkan organik malzemenin kazı alanında ilk konservasyonu yapılıp ambalajlanmasında ve müzeye sevk edilmesinde kullanılan tekniklerin Kurula bildirilmesine, gemilerin sudan çıkmış ahşap parçalarının konservasyonunun bilimsel tekniklerle devam edip etmediği hususlarında Kurula bilgi verilmesine, Doç. Dr. Şevket Dönmez ve Dr. Feridun Özgümüş’ün kazı alanında düzenli olarak Kurul’un yerinde inceleme görevini yerine getirmesi amacıyla Kurul adına görevlendirilmelerine karar verildi!” Tarihi değiştiren keşif 4 yIl önce başlayan Marmaray kazılarında özellikle Bizans dönemine ait Theodosius Limanı bulunmuş 33 Bizans batığı gün yüzüne çıkarılmıştı. Ancak 2 ay önce, deniz seviyesinden 6 metre derinine inildiğinde tüm arkeoloji dünyasında büyük heyecan yaratan bambaşka bir katmana ve kalıntılara ulaşıldı. Son keşif, İstanbul’un tarihinin bilinenin aksine 2 bin 700 değil 8 bin 500 yıl öncesine dayandığını ortaya çıkarmış, sur içinde ilk kez Neolitik Çağ’a (Cilalı Taş Devri) ait 4 insan iskeleti ile seramik parçaları, ahşap savunma silahları, ahşap eşyalar ve kano kürekleri bulunmuştu. Bu kalıntılar sayesinde İstanbul’u Atina’dan gelen Megaralılar’ın kurduğu efsanesi de yıkılmış tarih kitapları ve ansiklopedilerin İstanbul’un kuruluşu ile ilgili verdiği bilgiler de tekrar gözden geçirmesi kaçınılmaz hale gelmişti. Ancak heyecan uyandıran haberle birlikte bir de tartışma başlamıştı. Çünkü İstanbul’un ilk köyünün yanı başında bir bataklık vardı ve bu bataklık Marmaray Projesi gecikmesin diye iş makineleri marifetiyle kaldırılacaktı. Arkeologlar ise bu karar isyan etmiş, bataklıkta Neolotik Çağ’a ait çok önemli kalıntıların olabileceği belirtilmişti.