Mehmet Cengiz kimdir?
Organize suç örgütü lideri Sedat Peker'in iddialarının ardından Mehmet Cengiz hakkında sorular aratılmaya başlandı. Peki Mehmet Cengiz kimdir, ne iş yapıyor, nereli?
Peker, eski başbakanlardan Mesut Yılmaz döneminde tutuklandığını ve Yılmaz'a ait kumarhane görüntülerinin karşılığında tahliye olduğunu iddia etti. Peker, akrabası olduğunu iddia ettiği, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun"5'li çete" diye adlandırdığı iş insanları arasında bulunan Cengiz Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz'in aracı olduğunu iddia etti.
Mehmet Cengiz kimdir?
Cengiz, Rize'nin Kalkandere ilçesinde 1961 yılında dünyaya geldi. Ekrem Cengiz ve Asım Cengiz adında kardeşi vardır. Çaykur Rizesporun Onursal Başkanıdır.
1980 yılında Cengiz İnşaat olarak faaliyetlerine başlayan şirketinin, günümüzde inşaatın yanı sıra madencilik, enerji, turizm, makine, havacılık ve sigorta sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Şirketin Türkiye’nin yanı sıra Azerbaycan, Bulgaristan, Kırgızistan, Irak, Hırvatistan, Özbekistan, Romanya gibi ülkelerde de altyapı, madencilik ve enerji sektörlerinde girişimleri bulunuyor. Şirketin internet sitesinde yer alan bilgilere göre holding, Türkiye’de 7 sektörde, 35 iştirakle ve yaklaşık 30 bin çalışanıyla faaliyet gösterdiği biliniyor.
1980'de altyapı, taahhüt işleriyle başladığı kariyerini 1990'larda turizm yatırımlarıyla devam ettirdiği bilinen Cengiz, 1995 yılında Le Jardin Resort Hotel, Sungate Port Royal Resort Hotel işletmelerini açtı. Cengiz Holding ile inşaat, turizm, madencilik, enerji, sigorta ve havacılık sektörlerinde faaliyetlerini sürdürüyor.
Dünya Bankası 2020 raporuna göre dünyada en fazla kamu ihalesi alan 3. şirket
2020 Dünya Bankası’nın raporuna göre, dünyada kamudan en fazla ihale alan 3. şirket 42.1 milyar dolar ile Cengiz İnşaat oldu. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarı döneminde dünyada en çok devlet ihalesi alan şirketlerden biri hâline gelen şirket, yap-işlet-devret modeli dahilinde aldığı hazine garantileri, proje inşaatlarında çalışan işçilerin çalışma koşulları, projelerin ekolojiye verdiği zararlar gibi konularla tartışma konusu oldu.
Mehmet Cengiz'in 2014 yılı başlarında yayınlanan ses kayıtlarında iddia edilen sözlerle tepki çekmişti.
2004 yılında da Eti Bakır A.Ş.'yi bünyesine katan Cengiz, 2005'te de Eti Alüminyum'u da dahil etti. Limak ve Kolin ortaklığı ile Akdeniz, Uludağ ve Çamlıbel elektrik dağıtım şirketinin de sahibi olduğu öğrenilen Cengiz, bunların yanı sıra Kanyon ve MaPa ile birlikte 3. Havalimanı ihalesini de kazandı.
İstanbul Havalimanı projesine, Mapa Holding, Limak Holding, Kolin Holding ve Kalyon Holding ile kurduğu ortak girişim grubuyla dahil oldu. 2013’teki ihaleyi 22,152 milyar euroluk teklifle kazanan grupta Cengiz Holding’in ortaklık payı yüzde 25 oldu.
Havalimanıyla ilgili hazırlanan çevre etki değerlendirmesi (ÇED) raporuyla, projenin çoğunluğunun mevcut ormanın üzerine inşa edilecek olması, inşaat bölgesinde kurutulacak göl alanlarının sulak alan özelliklerini yitirecek olmaları gibi sebeplerle ekolojik sisteme zarar vereceği gündeme geldi.
Projenin inşaat sürecinde de çalışma koşullarının yetersizliği ve işçi ölümlerine dair tartışmalar gündeme geldi. Dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, 30 kişinin iş kazaları ve 25 kişinin doğal nedenlerle hayatını kaybettiğini açıkladı.
Kuzey Marmara Otoyolu projesi dört bölüme ayrılarak ve dört farklı ihaleye açılarak inşa edildi. Yap-işlet-devret modeli projelerinden olan Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü de kapsayan Odayeri-Kurtköy kesimini 20 Nisan 2012’deki ihale ile IC İçtaş-Astaldi Ortak Girişim Grubu, 88 kilometre uzunluğundaki Kınalı-Odayeri kesimini 4 Mayıs 2016 tarihindeki ihale ile Kolin-Kalyon Ortak Girişim Grubu, 169 kilometre uzunluğundaki Kurtköy-Akyazı kesimini 4 Mayıs 2016 tarihindeki ihale ile Limak-Cengiz İnşaat Ortak Girişim Grubu, 45 kilometre uzunluğundaki Başakşehir-Nakkaş kesimini ise 30 Haziran 2020 tarihinde açılan ihale ile REC-Rönesans İnşaat Ortak Girişim Grubu kazandığı öğrenildi.
Elektrik dağıtım sektöründe de girişimi bulunan şirket, 2012’de açılan ihale sonucunda 1 milyar 960 milyon dolara Cengiz-Kolin-Limak ortaklığına satılan Boğaziçi Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (BEDAŞ) için 2011’de de bir yapılmış ihale ve kurum 2 milyar 990 milyon dolar karşılığında satıldığı iddia edildi, ancak ödeme olmayınca ihale iptal edilmişti.
Şirketin son yıllarda devlet kurumlarından aldığı diğer kamu ihaleleri şunlar:
İstanbul Taksim-4.Levent Metrosu: 2 milyar TL
İyidere Lojistik Limanı: 1 milyar 719 milyon TL
Limak, Çanakkale, Yalova, Balıkesir, Bursa Uludağ Elektrik Dağıtımı: 1 milyar 457 milyon TL
Antalya, Burdur, Isparta Akdeniz Elektrik Dağıtım: 1 milyar 10 milyon TL
Ankara-İstanbul Hızlı Tren 2. Etap: 1 milyar TL
Trabzon-Aşkale Yolu Zigana İkmal İnşaatı: 953 Milyon 203 bin TL 11
Trabzon Atasu Barajı: 874 milyon TL
Şile Ağva Yolu: 527 milyon 40 bin TL
Artvin Yusufeli Barajı: 486 milyon 80 bin TL
Trabzon Aşkale Yolu: 484 milyon 50 bin TL
Seydişehir Eti Aluminyum/Oymapınar HES: 417 milyon 85 bin TL
Sivas, Tokat, Yozgat Çamlıbel Elektrik Dağıtım: 400 milyon 70 bin TL
Ordu-Giresun Havalimanı: 300 milyon TL
Bingöl Genç Yolu: 72 milyon 80 bin TL
İstanbul Maltepe Dolgu: 65 milyon TL
Maçka-Karahava yolu: 596 milyon 978 bin TL
Ankara-İstanbul hızlı tren T26 tüneli: 456 milyon 506 bin TL
Gayrettepe-İstanbul Metrosu: 4 milyar 845 milyon TL
Gebze-Halkalı Banliyo Hattı: 8.3 milyon TL
Ankara-Sivas Demiryolu Projesi: 13 milyar TL
Bandırma-Bursa-Ayazma Demiryolu : 9 milyar 449 milyon TL
Yerköy-Yozgat-Sivas Demiryolu: 263 milyon TL
Yusufeli Barajı ve HES: 486.8 milyon TL
Urfa Ilısu Barajı ve HES: 4 milyar 851 milyon TL
Zigana Tüneli: 446 milyon 297 bin TL
Ovit Tüneli: 1.5 milyar TL
Ilgaz Tüneli: 572 milyon TL
Ereğli Limanı: 40 milyon TL
Hüseyin Avni Paşa Korusu: 31.7 milyon TL
Atasu Barajı ve HES : 400 milyon TL
Gümüşhane Çevreyolu
Çamlıca Tüneli
Gözeler Regülatörü
Aşağı Kaleköy Barajı ve HES
Beyhan Barajı ve HES
Köprü Barajı ve HES
Beyhan 2 Barajı ve HES 12
Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı
Ankara-İzmir hızlı tren Eşme-Salihli kesimi
Ayder Ilıcası Yolu
Alanya Yat Limanı
Hopa Liman