Memeliler, dinozorlar yeryüzünden silinene kadar gün yüzü görmedi

Dinozorlar yok olana kadar memeliler karanlıkta ortaya çıkan gece yaratıklarıydı. Bugün az sayıda memelinin gündüzcül olmasının nedeni de bu. Az sayıda memelinin gündüzcül olmasına, on milyonlarca yıl süren dinozorlardan kaçınma zorunluluğunun neden olduğu uzun süredir varlığını koruyan bir teori.

AFP'nin haberine göre Tel Aviv Üniversitesi’nden Roi Maor ve ekibinin çalışması bu teoriyi destekleyen veriler sunuyor.

Maor, “Günümüzde memelilerin çoğu gececildir ve karanlık ortamlarda hayatta kalmaya yönelik adaptasyonlara sahiptir. Maymunlar ve insanlar da dahil olmak üzere kuyruksuz maymunlar, gündüzcül olan ve gözleri de kuşlar ve sürüngenlere benzer şekilde evrimleşmiş tek memelilerdir. Diğer gündüzcül memeliler böylesi belirgin adaptasyonlar geliştirmemiştir” diyor.

Memeliler bu dönemde uzun süre karanlıkta saklandıkları için bugün gündüz saatlerinde balıklar, sürüngenler ya da kuşlar kadar aktif değiller.

Gözde fovea olarak bilinen ve yüksek ışıkta renkleri görmeyi sağlayan fotoreseptör hücreleriyle dolu kısım, primatlar hariç hiçbir memelide bulunmuyor. Memelilerde bunun yerine düşük ışıkta görmeyi sağlayan ancak daha düşük çözünürlükte görüş veren çomak hücreleri var.

Sincaplar, etoburların çoğu ve bazı antiloplar gibi gündüzleri daha aktif olan modern memelilerde de karanlıkta yaşamak için gerekli olan güçlü koklama ve işitme becerileri bulunuyor.

Memeliler Mezozoik dönem boyunca gececildi

Sürüngenlerden evrimleşen ilk memeliler bundan 160 ila 220 milyon yıl önce ortaya çıktı. Nature Ecology&Evolution’da yayımlanan bir çalışmaya göre bu memeli atası büyük ihtimalle gececildi. Dinozorlar ise günümüzdeki sürüngenler gibi vücutlarını ısıtma ihtiyacı duyan gündüz canlılarıydı.

Verilere göre 66 milyon yıl önce dinozorları ve Dünya üzerindeki yaşamın dörtte üçünü yeryüzünden silen dev bir meteorun çarpmasıyla sona eren Mezozoik dönem boyunca memeliler gececil kaldı.

Hayatta kalabilen çoğunluğu küçük memeliler hızla yayıldı. Büyük bölümü gece yaşamaya devam etti, bazıları gündüz yaşamaya alıştı. Kediler, filler ve ineklerin de aralarında olduğu memeliler ise hem gece hem de gündüz yaşadı.

Yaklaşık 52 milyon yıl önce ortaya çıkan primatların ataları ise gündüzcül olan ilk memelilerdi. Bu, bizlerin de aralarında olduğu primatların neden gündüz yaşamaya daha uygun adaptasyonlara sahip olduğunu açıklıyor.

Çalışma, dinozorların neslinin sona ermesiyle gündüzleri yaşayan memelilerin ortaya çıkması arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koysa da, bu sonuçlardan birinin diğerine yol açtığı sonucuna varamıyor.