Merkez Bankası: Ocak ayı enflasyonuna en belirgin katkı hizmet grubundan
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, ocakta tüketici yıllık enflasyonu hizmet hariç tüm alt gruplarda geriledi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 6,65 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 57,68'e gerilediğini açıklamasının ardından TCMB'nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, ocakta yıllık enflasyon hizmet grubunda yükselirken diğer alt gruplarda düşüş kaydetti.
Hanehalkı tüketim kalıplarındaki değişimleri göz önüne alarak, TÜİK tüketim sepeti ve ağırlık yapısı da yıl başında güncellendi. Bu yıl enerji ve hizmet gruplarının sepet içindeki ağırlıkları artarken temel mal ve alkol-tütün-altın gruplarının ağırlıkları geriledi.
Yıllık bazda hizmet grubu 1,71 puan arttı
Gıda grubunun sepet içindeki ağırlığında, işlenmemiş gıdanın payındaki düşüşe karşın işlenmiş gıdanın payının artmasıyla önemli bir değişim olmadı. B göstergesinin ağırlığı ise bir önceki yıla kıyasla sınırlı bir oranda arttı.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkı ocakta bir önceki aya kıyasla hizmette 1,71 puan artarken, enerjide 3,99 puan, gıdada 1,96 puan, temel malda 1,81 puan ve alkol-tütün-altında 0,54 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar ocakta B ve C endekslerinde belirgin şekilde yükseldi. Bu gelişmelerle yıllık değişim oranı B endeksinde 0,63 puan azalarak yüzde 57,05'e geriledi, C endeksinde 1,04 puan artarak yüzde 52,97'ye çıktı.
"Kira alt grubunda aylık artış yüzde 9,75 ile güçlendi"
Hizmet fiyatları ocakta yüzde 12,7 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 6,93 puan artarak yüzde 62,42 oldu.
Aylık fiyat artışları grup geneline yayılırken, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetleri dışındaki tüm alt gruplarda yükseldi. Asgari ücret ve gıda fiyatlarından görece daha fazla etkilenen lokanta otel grubunda fiyatlar yüzde 12,73 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 75,13'e ulaştı.
Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 16,1 yükseldi. Bu gelişmede bakım-onarım, sağlık, yeniden değerlemeye bağlı kalemler ve eğlence-kültür hizmetlerinin etkisi hissedildi.
Kira alt grubunda aylık artış yüzde 9,75 ile güçlendi ve yıllık enflasyon yüzde 57,07 düzeyine ulaştı.
Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yönetilen hizmetler öncülüğünde yüzde 10,23 artarken, bu dönemde yıllık enflasyon yüzde 77,97 seviyesine geriledi. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 8,14 olarak gerçekleşti. Bu grupta yıllık enflasyon yüzde 37,42’ye yükseldi.
"Temel mal grubunda yıllık enflasyon tüm alt kalemlerde düştü"
Temel mal grubunda yıllık enflasyon diğer temel mallarda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda düşüş kaydetti. Aylık bazda ise dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışı öne çıktı.
Bu gelişme ile temel mal grubunda yıllık enflasyon ocakta 4,14 puan azalışla yüzde 44,82 oldu. Ocak ayında yıllık enflasyon, diğer temel mallarda daha belirgin olmak üzere, tüm alt gruplarda geriledi.
Altın hariç dayanıklı mal fiyatları yüzde 4,92 yükselirken alt grup yıllık enflasyonu 2,11 puan azalışla yüzde 46,02 olarak gerçekleşti. Fiyat artışları alt grup geneline yayılırken, otomobil, mobilya ve beyaz eşya bu gelişmeyi sürükleyen kalemler oldu.
Diğer temel mallarda, yüzde 17,96'lık ilaç fiyatlarının sarkan etkisiyle fiyatlar yüzde 4,01 yükseldi ve yıllık enflasyon 9,05 puan düşüşle yüzde 56,86 seviyesine geriledi.
Giyim ve ayakkabı fiyatları yüzde 1,75 geriledi. Sezon etkisinin geçen yıldan daha güçlü olmasıyla yıllık enflasyon da 1,69 puan düşüşle yüzde 23,32'ye indi.
"İstanbul'da doğal gazda uygulanan indirimle fiyatlar yüzde 6,93 düştü"
Enerji grubunda aylık fiyat artışı doğal gaz fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle nispeten ılımlı seyretti.
Böylece ocakta enerji fiyatları yüzde 1,59 arttı ve grup yıllık enflasyonu 39,40 puan azalarak yüzde 55,03'e geriledi.
Ocak ayında, şebeke suyu fiyatlarındaki artışlar yüzde 10,23 ile devam etti. Uluslararası petrol ile propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıtta yüzde 4,24'lük ve tüp gazda yüzde 3,40'lük fiyat artışı gözlendi.
Öte yandan, İstanbul'da doğal gazda uygulanan indirimin fiyatlara yansıdığı ve fiyatların yüzde 6,93 düştüğü izlendi.
"Gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyatlar, tarihsel ocak ayı ortalamasının üzerinde arttı"
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları aylık bazda yüzde 6,62 ile son yıllardaki tarihsel ocak ayı ortalamasının üzerinde artış kaydetti. Grup yıllık enflasyonu 6,87 puan gerileyerek yüzde 71'e indi.
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 4,45 puan azalışla yüzde 68,80'e, işlenmiş gıdada ise 8,44 puan düşüşle yüzde 73,56'ya geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler sebze grubunda daha belirgin olmak üzere, taze meyve ve sebze fiyatlarında gerilemeye işaret etti.
Gıda fiyatları ocak ayı artışında ekmek-tahıllar ile et, süt ve bunlarla bağlantılı ürünlerdeki fiyat gelişmelerinin etkisi belirgin olurken, aylık gıda artışının 4'te 3'ü söz konusu kalemlerden kaynaklandı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda fiyatlar yüzde 11,19 yükseldi ve yıllık enflasyon 14,51 puan düşüşle yüzde 50,6'ya geriledi. Üretici fiyatlarına bağlı otomatik vergi artışı, grup fiyatlarını yukarıya çeken ana unsur oldu.
"Üretici fiyatları, imalat sanayideki fiyat artışları ile yükseldi"
Üretici fiyatları ocak ayında enerji fiyatlarındaki gerilemeye karşın, diğer imalat sanayi sektörlerinde gözlenen fiyat artışları neticesinde yükseliş kaydetti.
Bu gelişme ile yurt içi üretici fiyatları ocakta yüzde 4,15 oranında artarken, yıllık enflasyon 11,26 puan azalarak yüzde 86,46'ya geriledi.
Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, enerji fiyatları ocak ayında geriledi, diğer alt gruplarda fiyat artışları güçlendi.
Öte yandan, yıllık enflasyon alt grupların tümünde düşüş kaydetti. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, içecekler, kömür ve linyit, tütün ürünleri, temel eczacılık, mobilya, gıda ve inşaat bağlantılı kalemlerin öne çıktığı izlendi.
(AA)