Muhalefet o stratejiyi mi hayata geçirecek?
Muhalefet, 24 Haziran'daki baskın seçimde, “İlk turda herkes kendi adayını çıkarsın, ikinci turda en çok oyu alan desteklensin” stratejisini değiştirmeye hazırlanıyor. Pazartesi günü SP lideri Temel Karamollaoğlu ile görüşecek olan CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun cebinde birkaç seçenek bulunuyor. Seçeneklerden biri de ortak aday.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Mudanya Belediyesi’nin etkinliği çerçevesinde Atatürk’e mektup yazan ve bu mektupları kitap haline getiren çocukları kabul ederek görüştü.
AKP-MHP’nin “baskın seçim” kararının ardından ‘Hayır’ blokunda yer alan siyasi partilerin, cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda “herkesin kendi adayını çıkarması, ikinci turda en çok oyu alan adayın desteklenmesi” üzerine kurdukları seçim stratejisinde, zaman darlığı nedeniyle değişikliğe gidebileceği belirtiliyor. Saadet Partisi’nden başlayarak, ‘Hayır’ kanadında yer alan partilerle görüşmeler yapacak olan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “ortak adayla, ilk turda seçimi alma” dahil, birkaç seçeneği gündeme getirmesi bekleniyor. Muhalefetin oluşturacağı bloka verilecek isim konusunda ise ‘Önce Vatan’ veya ‘Önce Demokrasi’ öne çıkıyor.
Cumhuriyet tarihinin en önemli seçiminin gerçekleşeceği ve bir sistem değişikliği ile sonuçlanacak olan 24 Haziran’daki cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçiminde işbirliği yapmaları beklenen, 16 Nisan referandumunda ‘Hayır’ blokunda yer alan siyasi partiler arasında hafta başından itibaren hızlı bir “ittifak ve işbirliği” trafiği yürütülecek. Bu konuda ilk adım SP Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu’nun CHP lideri Kılıçdaroğlu’na yapacağı ziyaretle atılacak. Görüşme öncesinde muhalefet kulislerinde, seçim işbirliği ve ittifaklara ilişkin şu seçenekler ve olasılıklar konuşuluyor:
Zaman darlığı nedeniyle strateji değişebilir: ‘Hayır’ blokunda yer alan CHP, HDP, İYİ Parti, Saadet Partisi, baskın seçim kararı alınana kadar, cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda “ilkeler birliği” yapılması ve seçimin ilk turunda herkesin kendi adayını çıkarması gerektiği görüşünü savunuyorlardı. Hatta İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, partiyi kurduktan kısa süre sonra da cumhurbaşkanı adaylığını ilan etti. Bu kapsamda CHP, SP, HDP, İYİ Parti’nin ilk turda kendi adayını çıkarması, en çok oyu alan ve ikinci tura çıkan partinin adayının desteklenmesi planı üzerinde duruluyordu. Ancak seçimler erkene çekilmesiyle zamanın daralması, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ise hedefini, “ilk turda seçimi alma” üzerine kurması nedeniyle, seçimi ilk turda almaya dönük strateji ve yöntem değişikliğine gidilebilir.
Ortak aday formülü gündeme gelebilir: Bu konuda dile getirilen seçeneklerden biri olarak, geçmişte “çatı aday” Ekmeleddin İhsanoğlu’nun adaylığıyla yaşanan fiyasko nedeniyle CHP’nin mesafeli durduğu “ortak aday çıkarma” seçeneği de yeniden tartışılıyor. Bu görüşü savunanlar, zamanın az olması, Erdoğan’ın hedefini ilk turda seçimi alma üzerine kurması, muhalefetin kendi içinde de adaylık yarışına girip dağınık görüntü vermemesi için bu yöntemin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Kılıçdaroğlu’nun da pazartesi günü Karamollaoğlu ile görüşmesinde, “ortak adayla, ilk turda seçimi alma” dahil, birkaç seçenekli öneriyi gündeme getireceği belirtiliyor. Buradan çıkacak sonuca göre İYİ Parti lideri Akşener’e de de benzer önerinin götürülebileceği ifade ediliyor.
Odak ittifak ve aday belirleme
İlkeler üzerinde uzlaşma arayışı: CHP liderinin muhalefet görüşmelerinin en önemli ayağını ise ‘seçimlerde güçbirliği ilkeleri’nin oluşturması bekleniyor. Bu kapsamda eğer ilk turda tek aday üzerinde uzlaşılacaksa, seçim sonrasına dönük, “parlamenter sisteme dönüş, güçler ayrılığı” gibi temel konularda kamuoyuna verilecek taahhütler, seçimler sonrasında güçbirliği yapan partilerin hükümette nasıl temsil edilecekleri belirlenecek. İlk turda her partinin kendi adayını çıkarması yöntemi üzerinde anlaşma sağlanması halinde de, ikinci tura çıkacak partinin adayına destek ilkeleri ve yine seçim sonrasına dönük tahhütleri içeren bir protokol hazırlanacak.
Akşener veya Gül ortak aday olabilir mi: Muhalefet kulislerinde, ortak aday üzerinde uzlaşılması halinde, kimin aday olabileceği konusunda da isimler konuşuluyor. CHP’nin son derece mesafeli baktığı Abdullah Gül seçeneğinin hala gündemde durduğu kaydediliyor. Kılıçdaroğlu- Karamollaoğlu görüşmesinin sonucuna göre Gül ile temas kurulacağı da iddialar arasında. Ortak adaylık halinde ismi gündeme getirilen bir başka isim ise adaylığını ilk ilan eden isim olan Akşener. İYİ Parti kaynakları, muhalefet kanadının Akşener dışında, ilan edilmiş bir adayının olmadığını belirterek, kamuoyunda en kolay kabul görecek ismin Akşener olduğunu savunuyor. Ancak özellikle CHP’de Akşener’in erkenden adaylığını ilan etmesinin, muhalefetin “ortak isim arayışı” konusundaki planını zora soktuğu değerlendirmesi yapılıyor.
CHP genel seçim ittifakına soğuk: Milletvekili genel seçimlerinde ise CHP, ideolojik olarak birbirlerine yakın olan siyasi partilerin ittifaka yönelmesi, CHP’nin ise tek başına seçime girmesi gerektiğini savunuluyor. Bu konuda yapılan kamuoyu araştırmalarında da CHP’lilerin başka bir partiyle seçim ittifakı istemediği değerlendirmesi yapılıyor. Bu çerçevede seçime girme vizesi verilirse İYİ Parti-SPDP’nin ittifak yapması ya da seçime girememesi halinde İYİ Parti’lilerin DP listelerinden aday olması seçeneği üzerinde duruluyor. HDP’nin de daha önceki seçimlere birlikte girdiği bileşenlerle ittifak yapması görüşü savunuluyor. Ancak, İYİ Parti’nin seçime girememesi ve cumhurbaşkanlığı seçiminde uzlaşılacak formülasyonlara karşı CHP’nin “ittifak” seçeneğini tümüyle dışlamayacağı belirtiliyor.
‘Önce Demokrasi’: Muhalefetin seçim işbirliği konusunda uzlaşması durumunda, oluşturulacak bloka verilecek isim konusunda, CHP’de ‘Önce Vatan’ ve ‘Önce Demokrasi’ seçenekleri öne çıktı. Bu konuda diğer partilerin de görüşleri alınarak, ortak bir isim üzerinde uzlaşma sağlanacağı belirtiliyor.
HDP ne yapacak: AKP ve MHP’nin CHP ile ittifak yapmaya zorladığı HDP’de her ne kadar eski Eş Genel Başkan Selahattin Demirtaş’ın cumhurbaşkanı adaylığı ön plana çıkmış olsa da seçim tarihine kadar hakkındaki davalar nedeniyle hüküm giyip giymeyeceği belli değil. Parti yönetimi, seçim işbirliklerine de kapıyı açık tutuyor. HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan’ın da bu kapsamda TBMM Özel oturumunda muhalefete “güçbirliği” çağrısı yapması bekleniyor.