‘NATO operasyonunda düğmeye NATO basar!’

T24 - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Avrupa’ya yerleştirilecek füze sistemiyle ilgili yaptığı, “Komutamutlaka Türkiye’ye verilmeli” açıklamasına NATO’dan, “Düğmeye NATO basar” yanıtı verildi. NATO’nun, Avrupa’daki üyelerinin topraklarını koruma amacıyla devreye sokmak istediği füze savunma sistemi konusunda belli şartlar öne süren Türkiye’nin, proje kapsamında “düğmeye kimin basacağı” konusunu sürekli gündemde tutması, Brüksel’de “soru işaretleri eşliğinde” izleniyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın dün yaptığı, “Komuta mutlaka bize verilmeli” açıklamasına NATO’dan verilen cevap, “Düğmeye NATO basar” oldu.Milliyet gazetesinde yayımlanan haber şöyle: Türkiye’nin füze savunma sistemiyle ilgili talepleri, NATO’daki müzakerelerin şekillenmesinde önemli rol oynuyor. Şu ana kadar gerçekleştirilen teknik düzeyli görüşmelerde de bu taleplerin karşılanması doğrultusunda önemli bir aşamaya gelindi.  Erdoğan’ın NATO projesi olacak füze savunma sisteminin komutasının kimde olacağıyla ilgili çıkışlarının Brüksel’de anlaşıldığını söylemek zor.  Erdoğan, dün yaptığı açıklamada, “Tabii bu işin ana merkezini NATO teşkil ediyor. NATO’nun bir üyesi olarak bu kapsamda atılacak bir adım ve bu işin komutasının kime verileceği hususu. Ki bunun özellikle topraklarımızın genelinde böyle bir şey düşünülüyorsa, zaten kesinlikle bu bize verilmeli, aksi takdirde bunun kabulü mümkün değil” dedi.  'NATO operasyonu söz konusuysa, düğmeye NATO basar' NATO’nun temel işleyiş kurallarından birini ise ortak bir İttifak projesi ya da operasyonu söz konusu olduğunda bunun sorumluluğunun NATO’da olması oluşturuyor. NATO Sözcüsü James Appathurai, Yaptığı açıklamada bu ilkeyi bir kez daha teyit ederek, “NATO operasyonu söz konusuysa, düğmeye NATO basar” dedi.  Bu tür proje ve operasyonlarda yetkilendirmede izlenecek yöntemin belli olduğuna dikkat çeken Appathurai, NATO’nun ortak karar alma yapısına dikkat çekerek tek bir üye ülkeye yetki devri yapılmadığının altını çizdi.  Füze savunma sisteminin komutasının kimde olacağı konusunda NATO’nun yanıtı hem askeri hem de siyasi düzeyde hep aynı oluyor: “Bir NATO komutanı.” Diğer operasyonlarda olduğu gibi füze savunma sistemi de askeri açıdan Avrupa Müttefik Kuvvetler Komutanı’nın (SACEUR) yetkisinde olacak. Ancak, mevcut tehdidin türü, geldiği coğrafya ve hedefine göre verilecek cevap ve cevap vermede kullanılacak mekanizma da farklılaşacak. Askeri kanatla siyasi kanat arasındaki danışma sürecinin niteliği tehdidin türüne göre değişecek. Türkiye tartışmaya açıyor 19-20 Kasım’da Lizbon’da yapılacak NATO Zirvesi’nde füze savunma sisteminin ilkeleri üzerinde anlaşılmaya çalışılacak olunmasına karşın Erdoğan’ın yaptığı açıklamalar, Türkiye’nin projenin teknik boyutunu da daha şimdiden detaylı şekilde tartışmaya açtığını gösteriyor. Erdoğan, “Bunların yerleşim noktası ve serpilme denilen konu çok çok önemli. Bu serpilme nerede olacak, nasıl olacak, bunlar önemli. Hangi irtifada olacak bunlar önemli. Bunların üzerinde teknik kadrolarımız çalışıyor. Silahlı kuvvetlerimiz bunun çalışmasını ayrıca yapıyor. Lizbon’da bu görüşülecek, mutabakat sağlanırsa ne ala, sağlanmazsa söylenecek bir şey yok” dedi. ‘Serpinti’ konusu Erdoğan’ın serpinti ve irtifa konularına vurgu yapması, Türkiye’nin kullanılacak teknik ekipman üzerinde de belli tercih ve şartlar üzerinde durduğu algılamasını güçlendirir nitelikte. NATO’nun oluşturmak istediği sistem, balistik füze tehdidini hem kara hem deniz unsurlarıyla ortadan kaldırabilecek bir niteliğe sahip olacak.  Hedefi bir unsurun kaçırması halinde kademeye başka bir unsur sokulabilecek. Tehdit oluşturan füzenin menzili, savunmada kullanılacak füzelerin türünü de belirleyecek. Kısa menzilli tehditte karada PAC-3 (Patriot), orta menzil için THAAD, denizde orta menzilden itibaren SM-3 füzelerinin çeşitli versiyonları kullanılacak.