NATO Zirvesi'nde Erdoğan ile AB liderleri arasında neler konuşuldu?
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın NATO Zirvesi'nde AB yetkilileri ve liderlerle yaptığı görüşmelerin "yapıcı havada" geçtiği belirtilirken "Ankara-Brüksel iş birliğine devam" mesajları verildi. Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Donald Tusk "İşbirliği içinde olunması gerektiğini görüştük" dedi. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüşmede, Türkiye-AB ilişkilerinin yeniden canlandırılmasının önemine, ayrıca terörle mücadelede işbirliğini güçlendirmenin gerekliliğine değinildi.
Hürriyet gazetesinden Güven Özalp'ın haberine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, NATO liderlerini bir araya getiren toplantı için bulunduğu Brüksel’de, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Donald Tusk ve AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile yaptığı görüşme, Ankara-Brüksel hattında önümüzdeki dönemde işbirliğini öne çıkaran bir yaklaşımın zemin kazanabileceğine yönelik sinyaller içeriyor. İki tarafı da yakından ilgilendiren ana ortak çıkar konularının detaylı şekilde ele alındığı görüşmenin, "konuların ciddiyetine ve sorun düzeyinin yüksekliğine rağmen", iyi ve yapıcı bir havada geçtiği belirtildi. AB Komisyonu Sözcüsü Margaritis Schinas, "Türkiye ve AB işbirliği içinde olmalı ve işbirliği içinde olmayı sürdürecekler" dedi.
"İşbirliğini görüştük"
Erdoğan, Brüksel’de AB kurumlarının liderleriyle son temasını Ekim 2015’te yapmıştı. O dönemden bu yana ilişkilerin değişen dinamiği, biriken sorunlar ve yaşanan tıkanıklıklar görüşmenin önemini bir kat daha artırdı. AB’nin görüşmeden en önemli beklentisi Türkiye’nin ilişkilerin geleceğine yönelik pozisyonunu anlayabilmekti. Bu yaklaşımın öne çıkmasında referandum süreci başta olmak üzere Türkiye’den gelen mesajların etkisi oldu. AB kanadı, ilişkilerin normal rayına oturtulması ve yol kazası yaşanmaması için bu görüşmeyi bir fırsat olarak görüyordu. Brüksel’in görüşmede verdiği mesaj da işbirliğinin gerekli olduğu yönünde oldu. Tusk da görüşmeye ilişkin mesajında, “İşbirliği içinde olunması gerektiğini görüştük” dedi.
"İlişkileri canlandıralım"
Türkiye, AB’ye yönelik mesajlarında son dönemde benimsediği çizgiyi bu görüşmede de korudu. Türkiye, AB ile yola devam etmek istediği mesajını verdi, ancak kendisine verilen sözlerin yerine getirilmesinin gerekli olduğu üzerinde durdu. Bu bağlamda vize muafiyeti ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi konuları önemli yer tuttu. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüşmede, Türkiye-AB ilişkilerinin yeniden canlandırılmasının önemine, ayrıca terörle mücadelede işbirliğini güçlendirmenin gerekliliğine değinildi.
Tusk'un tweet mesajı
AB kanadı, son dönemde Türkiye’de insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü konularında yaşanan olumsuz gelişmelere ilişkin daha önce dile getirdiği mesajları ve endişeleri bu görüşmede de gündeme taşıdı. Tusk da Twitter mesajında "İşbirliği yapma ihtiyacını ele aldık. Erdoğan ile görüşmemizde insan hakları konusunu merkeze koydum" diye yazdı. Kıbrıs sorununun da ele alındığı görüşmede, soruna adil ve kalıcı bir çözüm bulunmasının önemli olduğu ifade edildi. AB kanadı, Türkiye ile ilişkileri ileri aşamaya taşımanın ve hızlandırmanın ‘en kolay’ yolunun Kıbrıs sorununu çözmek olduğuna yönelik görüşünü koruyor. Görüşmede, Türkiye ile AB arasında Mart 2016’da imzalanan mülteci anlaşmasının hayata geçirilmesi gerektiği de vurgulandı.
Önce üçlü, sonra ikili
Avrupa Birliği kaynakları, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile AB Konseyi Başkanı Tusk ve AB Komisyonu Başkanı Juncker arasındaki görüşmenin belirlendiği gibi üçlü formatta başladığı ve yaklaşık 40 dakika bu formatta devam ettiği, ancak sonrasında ikili formata geçildiği bilgisini verdi. Görüşmenin geri kalan kısmında AB Komisyonu Başkanı Juncker ile Erdoğan’ın ikili görüşme gerçekleştirdiği kaydedildi.
Macron ile ilk temas
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni seçilen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaptığı görüşme ilk temas olması açısından önem taşıyordu. Türkiye’ye karşı tavrı olumsuz olmayan ve özellikle ikili ilişkilerin öne çıkarılmasından yana olan Macron ile yapılan görüşmede beklendiği gibi ekonomik boyut ön plana çıktı. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, görüşmede siyasi ve ekonomik ilişkiler başta olmak üzere ikili konuların ele alındığını belirtti. Türkiye -Fransa ilişkilerinin daha da güçlendirilmesi konusunda iki lider de kararlılıklarını vurgularken savunma sanayiinde işbirliğinin yanı sıra karşılıklı ticaret hacmini 20 milyar Euro’ya yükseltme konusunda mutabık kalındı. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, Suriye, Irak ve diğer bölgesel konuların da ele alındığı görüşmede, "PKK ve DEAŞ dahil terörün her türüyle ortak mücadelenin önemine işaret edildiğini" kaydetti. Görüşmede, Türkiye-AB ilişkilerine yeniden ivme kazandırılması gerektiğine de dikkat çekildi. Macron, Türkiye’nin AB sürecine kategorik şekilde olumsuz bakmamakla birlikte bazı çekincelere sahip.
Fransız gazeteciyi sordu
Macron görüşmede, Türkiye’de National Geographic için çekim yaparken tutuklanan ve açlık grevine başlayan Fransız foto muhabiri Mathias Depardon’nun durumunu gündeme taşıdı. Fransız yetkililer, Erdoğan’ın konuyla ilgileneceğini belirttiğini aktardılar.
Erdoğan, İngiltere Başbakanı Theresa May ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile de bir araya geldi. Merkel ile görüşmede ana başlıklardan birini İncirlik Üssü bağlamında iki ülke arasında yaşanan gerginlik oluşturdu.
Erdoğan'dan Goulard yorumu
Erdoğan ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında, Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Sylvie Goulard konusunda ilginç bir sohbet gündeme geldi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun tercüme yaptığı iki lider arasındaki ayaküstü konuşmada Macron, Goulard’ı takdim ederken “Yeni Savunma Bakanı” dedi. Çavuşoğlu, “Daha doğrusu Silahlı Kuvvetler Bakanlığı olarak değiştirildi” diyerek araya girdi. Bunun üzerine Erdoğan, “Silahlı Kuvvetler’e bir bayanın gelmesi enteresan” karşılığını verdi.