Newsweek: Türkiye demokrasiyle yönetilirse rol model olur
YILDIZ YAZICIOĞLU Washington[email protected]
ABD'de Türkiye'deki seçim sonuçlarına ilişkin ilk resmi açıklamayı bugün Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mark Toner'in günlük basın toplantısında yapması bekleniyor. Washington'daki Türkiye uzmanları ise, seçim sonrasındaki anayasa tartışmalarına bağlı olarak sonucun demokrasideki yerini değerlendirebilecekleri konusunda hemfikir oldu.
Newsweek dergisince hazırlanan The Daily Beast internet sitesinde ve Los Angeles Times gazetesindeki ortak yorumda, "Asıl soru şu ki Türkiye, ya İslami kurallarla ya da daha fazla demokratik bir sistemle yönetilecek bir ülke haline gelecek. Eğer demokrasiyle yönetilirse Arap Dünyası'na rol model olur" denildi.
Washington'daki düşünce kuruluşlarında Türkiye ve Orta Doğu coğrafyası takipçileri, internet aracılığıyla dünkü seçim sonuçlarını yakından takip etti. Beyaz Saray ve ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan aradaki saat farkı dolayısıyla Türkiye'ye ilişkin resmi açıklama ise bugün yapılması bekleniyor. Amerikan basında geç saatlerde yer bulmaya başlayan Türkiye'deki seçim sonuçlarına ilişkin haberlerde ise, iktidar partisi AKP'ye yönelik tanımlamalar dikkat çekiciydi. AKP, Washington Post'taki haberde "dinci muhafazakar", Wall Street Journal'da "İslami eğilimli", New York Times'ta "muhafazakar", "İslamcı" bir siyasi parti olarak vurgulandı.
"Erdoğan daimi güç istiyor"
Washington Post'ta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a ilişkin yapılan tanımlamalar da çarpıcı. Erdoğan'ın, "ateşli/sinirli ruh hali"ne sahip bir lider olduğunu kaydedilirken, başkanlık sistemi tartışmaları çerçevesinde, Türkiye'de kendi pozisyonu bakımından daimi bir güç istediğini belirtildi. AKP'nin özellikle "ekonomi alanında gerçekleştirdiklerini inkar etmenin mümkün olmadığı" vurgulanan haberde "demokrasi kriterleri bakımından ortada şüpheler" bulunduğu ifade edildi. Türkiye'deki ifade özgürlüğünün sıkıntılı olduğunun altı çizilen haberde, Ağustos'ta internet filtreleme sisteminin uygulanmaya başlanacağı da hatırlatıldı. Wall Street Journal'da Erdoğan'ın öncelikle hedefinin anayasayı tümüyle değiştirmek olduğunu vurguladı.
New York Times, Ahmet Şık ve Nedim Şener'in halen tutuklu bulunduğunu belirttiği haberde, internet kullanımındaki yasakları anımsatırken Türkiye'deki demokrasiye ilişkin sıkıntılara dikkat çekti.
Walker: Anayasa için birlikte çalışılmalı
Türkiye uzmanlarından Harvard Üniversitesi'nden Dr. Joshua Walker, T24'e yaptığı açıklamada, seçim sonuçlarını takiben Türkiye'de anayasa tartışmaları yaşanacağını kaydetti. Mevcut seçim sonucu Türkiye'nin sadece iç politik gelişmeleriyle değil, bulunduğu coğrafyadaki demokrasi talebiyle değerlendirmek gerektiğini belirten Walker, Türkiye'nin sadece 15 siyasi partili bir yarış yaşamadığını, Deniz Baykal'ın CHP liderliğinden ayrılış sürecinden itibaren “seks skandalı” bol bir siyasi süreç yaşandığını söyledi. Walker, "Umuyorum ki artık politikacılar seçimlerdeki karşıt söylemlerini geride bırakarak birlikte çalışmaya başlarlar. En önemlisi politikayı sivilleştirmeye devam edilmesi" dedi.
Demokrasi mi İslami rejim mi?
Newsweek dergisince hazırlanan The Daily Beast internet sitesinde ve Los Angeles Times gazetesinde ise Türkiye ile ortak bir seçim sonucu yorumu yer aldı. Yorumda, "Asıl soru şu ki Türkiye, ya İslami kurallarla ya da daha fazla demokratik bir sistemle yönetilecek bir ülke haline gelecek. Eğer demokrasiyle yönetilirse Arap Dünyası'na rol model olur" denildi.
Benzeri bir yorumu, Washington'daki Dış İlişkiler Konseyi (CFR) adlı düşünce kuruluşundaki Orta Doğu uzmanı Steven Cook da yaptı. Cook, "Eğer AKP demokratik bir anayasa hazırlarsa Erdoğan o zaman en önemli Türk politikacısı olur" ifadesini kullandı.
Bu arada ilk kez Washington'da Türkiye tarafından seçimler nedeniyle bir basın merkezi de oluşturuldu. Tarihi Willard Hotel'de Başbakanlık Basın-Yayın Genel Müdürlüğü tarafından kurulan merkeze, Amerikalı gazeteciler yeteri kadar ilgi göstermedi. Ancak Walker gibi birkaç Türkiye uzmanı, merkeze gelerek Türk basın mensuplarıyla sonuçları değerlendirdi.
Bu arada Cihan Haber Ajansı'nın teknik altyapı ve canlı bağlantı hizmeti sağladığı merkeze, özellikle Fethullah Gülen cemaati mensuplarının yoğun ilgi göstererek seçim sonuçlarını takip etmek üzere gelmesi dikkat çekti. Merkezde, Gülen cemaati bağlantılı, ABD'de Türkçe yayın yapan Ebru TV'de seçim sonuçlarıyla ilgili canlı program sundu.