Nietzche'yi Osmanlı şairleri filozof yapmış!

Asıl mesleği avukatlık olduğu halde, ezberinde en çok divan şiiri bulunan kişi ve "CanVeren Pervaneler" isimli programlarıyla tanınan Hayati İnanç, "Nietzsche iki büyük Türk şairi Naili ve Nabi üzerinde çalışmıştır. Vardığı sonucu şöyle ikrar etmiştir; 'Şair olamayacağımı gördüm, mecbur filozof oldum, sözünü söylemiştir" dedi.

İnanç, divan şiirini büyük yapan sebeplerin iki ana başlıkta özetlenebileceğini belirterek, şöyle konuştu:

"Birincisi, üç kültür dilinin doya doya kullanıldığı sahadır. İnsanlık tarihinde başka bir örneği var mıdır bilmiyorum. Arabi'nin, Farisi’nin ve Türkçe’nin bütün imkanlarını siz adına Osmanlıca dediğiniz bir şemsiye altında öyle bir kullanıyorsunuz ki varılan sonuç şöyle denebilir. Bundan 100 yıl önce lise mezunu bir delikanlıyı gözleri bağlı Bağdat’a bıraksanız bir ay sonra da ziyarete gitseniz, gündelik hayatını sürdürecek kadar Arapçası ile herkesi kendine bağlayabildiğini görürsünüz. Aynı genci bu sefer Tahran’a bıraksanız Farçasıyla oradaki insanlarla yeni tabirle 'kanka' olduğunu görürsünüz. 'Arabi ilim dili, Farisi sohbet dili, Türkçe devlet dilidir' sözü çok eskiden beri söylenir. Bir diğer söyleyişle, Arapça peygamberler lisanı, Farsça evliyalar lisanı, Osmanlıca devlet lisanıdır. Yani bu lisan zenginliği divan edebiyatını muhteşem kılan, rakipsiz kılan bir unsur."

"Doğuya giden gemide batıya doğru koşan tayfalar"

Son iki yüzyılda yetişen aydınları doğuya giden gemide batıya doğru koşan tayfalar olarak niteleyen İnanç, "Evet onlar da hikmetle meşgul oluyorlar, hakikati arıyorlar belki ama sadece arıyorlar, eski şairler ve diğerleri bulmuşlar" dedi.

Alman filozof Friedrich Nietzsche'nin Osmanlı döneminin iki büyük şairi Naili ve Nabi üzerinde çalıştığını ifade eden İnanç, "Nietzsche, vardığı sonucu şöyle ikrar etmiştir. 'Şair olamayacağımı gördüm, mecbur filozof oldum.' Nietzche'yi filozof yapan Osmanlı şiiridir, diyebiliriz. Nietczche şunu da söylemiştir; 'Biz Batı alemi olarak Endülüs İslam medeniyetiyle karşılaştığımızda önünde diz çökmeliyken, bunu yapmayarak insanlığa en büyük kötülüğü yaptık. Osmanlılar hakikatin tam merkezindedirler buna vakıftırlar, klasik şairlerimiz klasik şiirlerimiz emsalsizdir'."