O bir milyonuncu oldu

Almanya’ya bir milyonuncu göçmen işçi bundan tam 50 yıl önce 10 Eylül 1964’de geldi. Portekizli Armando Sá Rodrigues, Köln’de Deutz Tren İstasyonu'nda törenle karşılandı. Kendisine Zündapp marka bir motosiklet armağan edildi. Almanya’nın sanayide devleştiği yıllarda yabancı ülkelerden gelen işçiler, kalkınma sembolleri olarak görülüyordu.

Karşılama törenine katılanlar, tahta valiziyle trenden inen ve etrafına şaşkın gözlerle bakan Rodrigues’in adının anons edildiğinde artan şaşkınlığına tanık olmuşlardı. Nitekim şu anda Portekiz’de yaşayan oğlu 65 yaşındaki Joao Pais de Sa, Alman haber ajansı dpa’ya babasının o gün hissettiklerini şu sözlerle anlatmıştı: “Trende, tahta banklar üzerinde iki gün seyahat eden babam yorgunluktan bitap düşmüş ve korkmuştu. Polisin kendisini herhangi bir nedenden ötürü gözaltına alıp geri göndermesinden korkmuş.”

Stuttgart, Blaubaeuren, Sindelfingen, Mainz ve Wiesbaden’de inşaatlarda 6 yıl çalışan Rodrigues 1970'te rahatsızlandı ve Portekiz’e kesin dönüş yaptı. 1979’da kanserden öldü. Bir milyonuncu işçi olması nedeniyle kendine törenle hediye edilen Zündapp marka motosiklet şu an Bonn’da bulunan Tarih Müzesi’nde sergileniyor.

Bugün Almanya’da konuk işçi olarak gelip de yerleşenler, onların çocukları ve torunlarının sayıları 14 milyonu buluyor. Çoğunluğu ise Türkler.

Bir çoğu döndü, Türkler kaldı

Portekizliler, İtalyanlar ve Yunanlıların çoğu ülkesine geri dönerken, Türkler, ailelerini de getirip Almanya’ya yerleştiler.

Türkiye’den Almanya’ya işçi göçü 1961'de başladı. Anadolu'nun köylerinden, kasabalarından binlerce genç Almanya’ya akın etti.

Almanya 1964’de bir milyonuncu konuk işçiyi törenle karşılamıştı. Aradan geçen beş yılda Türkiye’den gelen işçilerin sayısı da bir milyona ulaştı.

27 Kasım 1969’da Konyalı İsmail Bahadır, Türkiye'den Almanya'ya gelen 1 milyonuncu işçi oldu. 24 yaşında Münih Tren Garı’nda 11 numaralı perona inen Bahadır, bando takımı ve gazetecileri görünce tıpkı beş yıl önce Rodrigues gibi büyük şaşkınlık yaşadı. Nürnberg Federal Çalışma Bürosu Başkanı Josef Stingl tarafından bir televizyon ile ödüllendiren Bahadır, duygularını dile getirmesi için kendisine uzatılan mikrofona adını söylemekle yetindi.

Toplam 13 yıl Almanya'da çeşitli fabrikalarda tornacı olarak çalışan Bahadır, 1981’de Türkiye’ye döndü. Memleketi Konya’ya yerleşerek kendi işini kurdu. Şimdi emekli.

Rodrigues ve Bahadır dönmeyi tercih edenlerden. Ama çoğu onların izlediği yolu izlemedi. Almanya 2 milyon 600 bin konuk işçiden sonra, yeteri kadar iş gücüne ulaştığı gerekçesiyle yabancı ülkelerden işçi alımını durdurdu. O günden sonra işçi pek işçi gelmedi. Ama aile birleşimleri hızlandı. Şimdi dönmeyenlerin torunları, Almanya’nın yeni yerlileri oldular.