Obama, 'soykırım' demedi ama...

Özgür Yusuf CEVAHİR / Tempo24“1915'te Osmanlı Ermenileri'nin maruz kaldığı Büyük Felâket'e duyarsız kalınmasını, bunun inkâr edilmesini vicdanım kabul etmiyor. Bu adaletsizliği reddediyor, kendi payıma Ermeni kardeşlerimin duygu ve acılarını paylaşıyor, onlardan özür diliyorum”... Türk aydınlarının bireysel vicdanları doğrultusunda başlatılmış olan ve 1915 olaylarıyla ilgili olarak Ermenilerden özür dilenen kampanyanın imzaya açıldığı internet sitesinde bu ifadeler kullanılıyor... İşte ABD Başkanı Obama’nın açıklamasıABD Başkanı Barack Obama da , “soykırımı anma günü” olarak bilinen 24 Nisan’daki heyecanla beklenen açıklamasında “Meds Yeghern” yani “Büyük Felaket” dedi. Ankara'ya sert mesajObama, Ermenilerin “soykırım” yerine kullandıkları “Meds Yeghern” terimini iki kez kullanarak, geçmiş ABD başkanlarına göre Türkiye’ye daha sert bir mesaj yolladı. Yani 'soykırım' dermiş gibi yapıp demedi...Görece yakın tarihli örnekler olarak Clinton ve Bush, 24 Nisan açıklamalarında 1915 olayları için ‘soykırım’ yerine, ‘trajedi’ ya da ‘katliam’ gibi, iki tarafı da tam olarak ‘sevindirmeyecek’ ya da ‘üzmeyecek’ kelimeler kullanmışlardı. ’Değişim’ sloganıyla yola çıkıp, ilk siyahi ABD Başkanı olarak süper gücün başına geçen Obama, Türk aydınlarından oluşan sivil bir inisiyatifin kampanyasında kullanılan terimi telaffuz ederek bir anlamda kendi beklentilerini ortaya koydu. 'Tarihi kabul edin'Obama, kendi yol haritasını çizdiği bölümde şunu söyledi: 'Ermenistan ve Türkiye birlikte barışçı, üretken ve refah içinde bir ilişki kurabilir. Ve birlikte, Ermeni ve Türk halkları, kendi ortak tarihlerini kabul edip, ortak insanlıklarını kabul ettikleri zaman daha güçlü olacaklardır. Bunlar, Obama’nın TBMM’de kullandığına çok paralel ifadeler... ABD Başkanı, orada da şöyle demişti: Geçmişte oy hakkı bile olmayan siyahi Amerikalılardan biri bugün başkan seçildi. Ülkelerin, tarihindeki karanlık noktalarla yüzleşmesi gerekir. Değişimin zor ama kaçınılmazdır. Bu Meclis’te 1915 olaylarını da konuşmamız lazım. Türkiye’nin barış içinde bir geleceği Ermeni sorunuyla da yüzleşerek ve geçmişiyle barışarak inşa etmesi gerekir. Ankara 'yumuşatamadı'ABD Başkanı Obama, 24 Nisan açıklamasında, görüşlerinin değişmediğini ve değişmeyeceğini ima etti. Yani, Ankara'nın 22 Nisan akşamı yaptığı 'yumaşatma' çabalarının Obama üzerinde çok da etkili olmadığı ortaya çıktı. Dışişleri Bakanlığı o gece, Türkiye ile Ermenistan’ın, İsviçre arabuluculuğunda gerçekleştirilen görüşmelerde, ikili ilişkilerinin normalleşmesi için kapsamlı bir çerçeve üzerinde mutabık kalındığını ve bir yol haritası çizildiğini açıklamıştı. Bu açıklama aslında, Obama’ya, ’24 Nisan’da soykırım deme. Süreci zora sokarsın’ mesajıydı. Ancak Obama, “soykırım” değil de “Medz Yegern” diyerek, son dönemde özellikle Irak, Afganistan ve İran konusunda ihtiyaç duyduğu Türkiye’ye “görece sert” ama onu fazla da “irkiltmeden”, yine de “net” bir mesaj verme gayretinde olduğunu gösterdi: Ben tarafların uzlaşmasını istiyor ve destekliyorum! Ama tarihin de kabul edilmesi gerekir... Eski Papa da 'Meds Yeghern' dedi ‘Ermeni soykırımı’ söz konusu olduğunda “Büyük Felaket” diyen tek kişi Obama değil... CHP İstanbul Milletvekili Şükrü Elekdağ, Türk aydınların başlattığı ‘özür kampanyası’ ile ilgili bir açıklamasında, “Papa İkinci Jean Paul de Ermenistan'ı ziyaret ettiği zaman yine bu kavramı (Meds Yeghern) kullanmıştır Türkleri irkiltmemek için. Ermenistan'ı ziyaret eden önemli şahsiyetler eğer Türkiye'yi irkiltmek istemiyorlarsa 'Meds Yeghern' ifadesini kullanırlar” diyor. Türkiye'nin eli güçlüTürkiye, Irak’tan “rahat bir şekilde” çekilmek isteyen ABD için en makul rotalardan biri... Ayrıca Obama’nın odaklandığı Afganistan stratejisinde, Türkiye büyük öneme sahip... ABD yönetimi, Ortadoğu barışı ve İran'ın nükleer güç olma isteğiyle mücadelede de, bölgenin lideri konumundaki Türkiye'yle işbirliği yapma arzusu taşıyor. Bunlara ek olarak, Ermeni sorununun çözümüne yönelik niyetini gösteren, hatta Erivan ile ilişkilerin normalleşmesi yönündeki adımlarından ötürü Azerbaycan’la arası açılan Türkiye’nin Washington karşısında eli bir hayli güçlü. Obama'nın ilk çözüm heyecanıObama ise, yeni başkan olmasının verdiği heyecanla, el attığı ilk uluslararası anlaşmazlıktan ‘başarıyla’ çıkmak istiyor. Eski Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu, Obama’nın açıklamalarıyla ilgili olarak SkyTürk televizyonunda yaptığı yorumda, “Türkiye ve Ermenistan, anlaşmak amacıyla bir anlaşmaya vardı gibi görünüyor. Bu aşamaya getirilmiş olmaları bile bir başarıdır” dedi. Yani şu anda, ABD önderliğindeymiş izlenimi veren bir süreçte Türkiye ve Ermenistan, konuyu çok ciddi bir biçimde masaya yatırmaya hazırlanıyor. Bu sorunun zorluk derecesi, şu anda bir muamma olan söz konusu ‘yol haritası’nın hatları, yani pazarlık unsurları belirginleştikçe ortaya çıkacak.İlgili haberler:Soykırım demedi, Büyük Felaket dediABD'deki Ermeniler kızgınBush ve Clinton mesajlarında ne demişti?