OHAL'de demokrasi: 17 ayda 30 KHK!

Hükümet, 15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden geçen 17 ayda Türkiye’yi KHK’ye boğdu. 369 yasada, toplam 1125 maddede düzenleme yapıldı.

Cumhuriyet'te yer alan habere göre, KHK’ler ile kamu kurum ve kuruluşu çalışanları, sivil toplum örgütleri, gazeteciler, akademisyenler, yazılı ve görsel medya organları, şirketler ve belediyeler üzerinde, herhangi bir yargı kararına dayanmayan idari tedbirler uygulandı. OHAL ilanından bu yana çıkarılan 30 KHK’nin 15 tanesi, yüz binlerce insanı etkileyen tedbir KHK’si olarak yürürlüğe girdi.

Diğer 15 KHK ise mevcut mevzuat üzerinde ayrıntılı düzenlemeleri içerdi. Yepyeni kanun maddelerinin yanı sıra yürürlükteki yasalar üzerinde değişiklikler ve ekler yapılarak yeni bir OHAL mevzuatı oluşturuldu.

TBMM’den onaysız

30 KHK’nin sadece 5’i, anayasanın öngördüğü şekilde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülüp yasalaştı. Bunun dışında kalan 25 KHK, yayımlandıkları günü Başbakanlık tarafından TBMM’ye gerekçeleri ile birlikte gönderildi. Ancak komisyonlarda görüşülmeden Genel Kurul aşamasına geçilen KHK’ler bekletiliyor.

30 KHK’de OHAL ilan edilmesinin nedenleri ile sınırlı olmayan çok sayıda köklü değişiklik yapıldı. 17 ayda çıkarılan 30 KHK, tedbir KHK’lerinin içerdikleri ile birlikte 1199 maddeyi içerdi. Bu KHK’lerle 369 yasada 1125 düzenleme yapıldı. 5 KHK hariç, bu müdahalelerin hiçbirinde, milli egemenliğin temsilcisi olarak seçilen TBMM’nin onayı alınmadı.

Tüm itiraz yolları kapalı

Hükümet, KHK ile getirilen idari tedbirlerin ve yasal düzenlemelere hukuki itiraz yolunu kapattı. KHK’lere, “alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle açılacak davalarda, yürütmenin durdurulmasına karar verilemez” hükmü işlendi. İdari tedbir KHK’leri kapsamında ihraç edilenler Danıştay’a, Anayasa Mahkemesi’ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. İdare mahkemeleri ise başvuruları reddetti. AYM, OHAL Komisyonu’nu işaret etti. AİHM de başvuruların iç hukuk yollarını tüketmesi gerektiği yönünde karar verdi. Ancak iç hukuk yolları da hukuken kendisi tarafından kapatıldı.

Her KHK’de 60 gün daha

Anayasa Mahkemesi ve AİHM’nin iç hukuk yollarının kendiliğinden tükenmesini görmezden gelerek işaret ettiği OHAL Komisyonu da ilk kararlarını kurulduktan yaklaşık 1 yıl sonra verdi. Kuruluş mevzuatı gereği, kuruluştan sonra yayımlanan KHK’lere itiraz başvurularının, KHK’nin yürürlük tarihinden sonraki 60 gün içinde yapılması gerekiyor. Önceki gün yayımlanan KHK ile ihraç edilen 2 bin 756 kişi, rütbesi sökülenler, öğrecilikle ilişiği kesilenler, kapatılan kurum ve kuruluşlar için hak ihlali başvuruları 21 Şubat 2018 tarihi Çarşamba günü mesai bitimine kadar yapılabilecek.