"Ölümsüzlük dilerken Eos'un yaptığı hatayı yapmayın"
Hürriyet yazarı Ertuğrrul Özkök, son günlerde sıklıkla bahsedilen ve rahim tarafından üretilen 'telomer' enzimini mikrobiyoloji alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Dr. Bill Andrews'a sordu. "Ömrümüzün uzunluğunu belirleyen şeylerden biri DNA’larımızın ucundaki 'telomer' denilen koruyucu kapsülerdir" diyen Dr. Andrews'in "Sadece uzun yaşamak önemli değil. Aynı zamanda sağlıklı bir uzun ömüre sahip olmalıyız” ifadesini aktaran Özkök, mitolojideki Şafak Tanrıçası Eos'un hikâyesini hatırlatarak, "Ölümsüzlük dilerken Eos'un yaptığı hatayı yapmayın" dedi.
Ertuğrul Özkök'ün "Benim yaşımdaki insanlar ebedi gençliği görecek mi" başlığıyla (30 Ekim 2017) yayımlanan yazısı şöyle:
Mikrobiyoloji alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Dr. Bill Andrews şunu söylüyor:
- Ömrümüzün uzunluğunu belirleyen şeylerden biri DNA’larımızın ucundaki “telomer” denilen koruyucu kapsülerdir. O koruyucu kapsüller yaşlandıkça kısalmaya başlar.
- Telomerleri yeniden uzatabilirsek, hayatı da geriye döndürebiliriz.
- Ebedi gençliğin sırrı aslında kadının rahminde saklı. Çünkü kadının yumurtaları hiç yaşlanmadan hep genç çocuklar doğuruyor.
- Kadının yumurtasına hiç yaşlanmadan hep genç kalma özelliğini veren şey ise telomeraz denilen bir enzim...
Dün başladığımız “ebedi gençliğe seyahat” konusuna kaldığımız noktadan devam ediyoruz.
Rahimdeki yumurta gençse onu taşıyan kadın niye yaşlanıyor
- Dün dediniz ki, üreme hücreleri hep genç kalıyor. Öyleyse karaciğerimiz, kalbimiz niye yaşlanıyor?
“Çünkü o organlarımız telomeraz üretmiyor. Bunun nedeni, bu genin devre dışı kalmasıdır. Ancak bunu devreye sokmak için, baskılayıcı proteini uzaklaştıracak küçük bir molekül bulmamız gerekir.”
- Dr. Andrew hemen söyleyin, buldunuz mu? Biraz gecikirseniz benim için artık çok geç olabilir...
“Evet, telomerazı aktive edecek, kısa telomerleri uzatacak moleküller bulundu. Bunlardan birinin adı TA-65 isimli molekül.”
Ben bu tedaviyi kendi üzerimde uyguluyorum
- Peki bu uygulanıyor mu?
“Evet uygulanıyor. Ben 10 yıldan beri alıyorum.”
- Yani kendi üzerinizde mi deniyorsunuz?
“Yoo piyasaya sürüldü.”
- Amerikan FDA’dan geçti mi?
“Doğal maddelerden yapıldığı için FDA onayına gerek yok. Ama şimdilik pahalı. Sentetik maddelerden üretilebilse ucuzlar. Tabii o zaman FDA onayı gerekir.”
Tek yumurta ikizimle beni 20 yıl önce ayıramıyorlardı
- Yararını gördünüz mü?
“Benim tek yumurta ikizim olan bir kardeşim var. Yirmi yıl önceki fotoğraflara baktığınızda ikimizi birbirimizden ayırmak mümkün değil. Ama bugün ikimiz çok farklıyız. O benden çok daha yaşlı görünüyor.”
- Neden böyle oldu?
“Hayat tarzlarımız farklı. Ben bu buluşlar ışığında beslenme tarzıma, spora çok önem veriyorum.”
- O niye bunları yapmıyor?
“(Gülerek) Çünkü o yaşamayı seviyor...”
- Yani uzun yaşamak için güzel hayattan taviz vermek mi gerekiyor?
“Ne demek istediğinizi anlıyorum, ama ben buna yeni ve sağlıklı bir hayat tarzı demeyi tercih ediyorum.”
125 yaşıma kadar yaşarım ve koşarım
- Yani sizin yaptığınızı mı yapmalıyız? Mesela sizinle yapılmış bir mülakatı okumuştum; 160 kilometre koşuyormuşsunuz. Doğru mu?
‘Evet koşuyorum. Bugüne kadar 80 kilometrelik 50’den fazla maratonda koştum. Rekorum 135 kilometre.”
- Kaç yaşına kadar koşacaksınız?
“125 yaşıma geldiğimde bu kadar olmasa da yine koşuyor olacağım.”
Yeni orta yaş skalası doğru bir tanım
Geçen yaz ortaya atılan “yeni yaş skalası”nı onunla da konuştum. O da insan yaşının artık eski klasik dönem kavramını aştığını söylüyor.
“Bugünün 65 yaşı, 20 yıl öncesinin 45 yaşıdır” diyor...
Bu hesapla ben de 50 yaşında oluyorum.
Kadının ve erkeğin 'altın yaşı' nedir
Ben hiçbir zaman “Altın yaş” diye bir kavram kullanmadım. İnsan 24 yaşında gelişmesini tamamlıyor. Ondan sonraki yaşlar kendinize kalmış bir şey.”
Menopozun yaşlanma ile iç ilgisi yok
“Birçok kadın için menopoz psikolojik bir travma gibi görünüyor. Sanki artık yaşlı hale geldiklerini düşünüyorlar. Oysa menopozun yaşlanma ile hiç ilgisi yoktur. Kadında yumurta sayısı azalır. Son yumurta da bitince menopoz olur. Olay bundan ibarettir.”
İnsanın içindeki saatin tiktakları nasıl çalışır
Telomer araştırmaları şu gerçeği ortaya koydu. İnsanın iki saati var. Biri biyolojik saat, öteki kronolojik saat. Kronolojik saat doğumumuzla birlikte çalışmaya başlıyor. Ama asıl önemlisi biyolojik saat. Bölünen bütün hücrelerimizde çalışan bir biyolojik saat var. İşte çalışmalar bu biyolojik saati hep geriye almak üzere kurulu.
Kaplumbağa neden 400 yıl yaşıyor da biz yaşayamıyoruz
"Çünkübütün canlıların yaşlanma mekanizmaları farklıdır. İnsanlarınki telomer kısalmaları ile çalışırken, kaplumbağalarınki antioksidanlara bağlı bir yaşlanma mekaniğine sahiptir.”
Ölümsüzlük dilerken Eos'un yaptığı hatayı yapmayın
Eski Yunan’da Şafak Tanrıçası Eos, Truvalı Tithonos’a öylesine âşık olur ki, Zeus’a giderek sevgilisini ölümsüz yapmasını ister.
Zeus “Tamam” der ve onu ölümsüz kılar.
Ancak Eos bu dilekte bulunurken bir şeyi unutmuştur.
Sevgilisine aynı zamanda ebedi gençlik vermesini de istemek.
Nitekim ölümsüz Tithonos bir süre sonra yaşlanmaya başlar ve yaşlı biri olarak ölümsüzlüğe kavuşur.
Dr. Bill Andrew, “Sadece uzun yaşamak önemli değil. Aynı zamanda sağlıklı bir uzun ömüre sahip olmalıyız” diyor.