Organ naklinde etik tartışması; akraba olmayan donör bağış yapabilecek mi?

İstanbul 5 ve 6. İdare Mahkemeleri, akraba dışı donörden nakle "alıcı ile verici arasında etik ve yasal olmayan bir durum bulunmadığı kanaati oluşmadığı gerekçesiyle" izin vermeyen Organ Nakli Başvuru Değerlendirme Etik Komisyonu'nun iki işlemini, "yazılı olmaması ve somut bilgilere dayanmaması" gerekçesiyle iptal etti.

Habertürk’te yer alan habere göre, İstanbul'da karaciğer rahatsızlığı bulunan iki hasta, akraba dışı donörden karaciğer nakli olmak için İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü'ne başvurdu. Müdürlük bünyesindeki Akraba Dışı Canlıdan Organ Nakli Başvuru Değerlendirme Etik Komisyonu, hastaların başvurularını, "akrabası olmayan kişiden yapılacak karaciğer naklinin etik açıdan incelenmesi sonucu 'alıcı ile verici arasında etik ve yasal olmayan bir durum bulunmadığı kanaati oluşmadığı' gerekçesiyle" nakilleri uygun bulmayarak, iki başvuruyu da reddetti.

Hastalar, İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünün ret kararlarının iptali istemiyle ayrı ayrı dava açtı. İstanbul 5 ve 6. İdare Mahkemeleri, aynı gerekçelerle Akraba Dışı Canlıdan Organ Nakli Başvuru Değerlendirme Etik Komisyonu'nun ret kararlarını iptal etti.

İki mahkemenin de ortak gerekçesinde, Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun'da, bir bedel veya başkaca çıkar karşılığı, organ ve doku alınması ve satılmasının yasak olduğunun belirtildiği ve "18 yaşını doldurmuş ve mümeyyiz olan bir kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tanık huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imzalı veya en az iki tanık önünde sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması zorunludur" hükmünün yer aldığı kaydedildi.

Türk Böbrek Vakfı'ndan mahkeme kararına tepki

Başkanı Timur Erk de canlıdan organ nakli konusunda "Etik Kurul Kararını" iptal eden mahkeme kararının çok önemli olduğunu söyledi. Timur Erk, "Mahkeme, akraba dışı canlı vericiden organ nakline izin vermeyen 'Etik Kurul Kararını' iptal etmesi ile '2238 Sayılı Kanun'a dayalı olarak T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan 'Organ ve Doku Nakli Yönetmeliği'nde belirtilen, canlıdan organ bağışı ve naklinde ancak alıcının en az iki yıldan beri fiilen birlikte yaşadığı eşi ve dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından organ bağışı yapılabilmesi' yasal kuralını ortadan kaldırmaktadır" dedi.