"Pamukkale kimyasal maddeyle temizlendi" iddiası
‘Dünya Miras Listesi’nde yer alan Pamukkale Antik Havuz’a temizlik amacıyla kimyasal madde atılarak havuz ve çevresindeki yosun ve doğal bitkilerin imha edildiği iddia edildi.
Aydınlık'ta yer alan habere göre, Pamukkale’deki Antik Havuz’da yapılan işlemler tartışma yarattı. Yapılan işlemlerle Pamukkale’nin doğal yapısının bozulma tehlikesi altında olduğu bildirildi. Şehir Plancısı ve 42 yıldır antik havuzun daimi ziyaretçisi olan Nur Köse adındaki vatandaşın gördüklerini, “UNESCO Türkiye Milli Komisyonuna, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğüne, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Denizli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne, Denizli Valiliğine, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne ve havuzun işletmecisi Anadolu Kültürel Girişimcilik’e yazıyla ilettiği ortaya çıktı. Aydınlık’ın UNESCO ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan edindiği bilgilere göre Nur Köse Pamukkale’deki antik havuzlarda gördükleri ile ilgili dilekçesinde özetle şu noktalara dikkat çekti:
Havuzların yüzlerce yıldan gelen doğal yapısı
Antik havuz, içerisinde var olan; “Su içerisindeki yosunlar”, “Havuz kenarlarında su hizasının hemen dışında yanlardaki süngerimsi yosunlar”, “Havuz kenarlarında su hizasının hemen dışındaki saçaklı, Havuza doğru yapraklı ve çiçekli dallarıyla eğilen zakkumlar” havuzun doğal süsleri ve bitki örtüsüdür. Havuzun süsü ve tamamlayıcısı bu 4 unsur, özenle korunmalıdır. Antik Havuza her gün binlerce kişi girmekte, bitkileriyle birlikte mevcut doğal yapısının korunaklılığı ve mevcut yosunların da katkısıyla hiçbir kimse hiçbir enfeksiyon kapmamaktadır. Yüzlerce yıldan gelen bu yapının aynen korunması şarttır.
Yosunlar pislik değil temizlik işareti
Yıllardır, sadece kış aylarında, havuza giren çıkan sayısı azaldığında, havuz içerisindeki su hareketliliği azaldığı için, su içerisindeki kayalar ve derin bölge fazla yosun tutar gibi olduğunda sadece basınçlı suyla (İşletmeci Anadolu Kültürel Girişimcilik gibi kazıyarak ya da metal fırçalarla dibinden fırçalayarak değil) havuz içerisinde bir hareketlilik yaratılarak yosun oluşumu yavaşlatılmakta, yazın buna daha az gerek duyulmaktadır. Havuza giren bilinçli ziyaretçiler, havuzun bu doğal güzelliklerini paylaşırken, havuz üzerinde yüzen yosunları veya havuz kenarı ve içerisindeki taşlardaki yosunları alıp yüzlerine ve vücutlarına sürerken, bazı bilgisizler bu yosunların pis olduğunu düşünmektdirler. Yosunlar kazındıkça, hem havuz bembeyaz, silik, ölü ve renksiz gözükmekte, hem de sahip olduğu içerik telafi edilemez bir şekilde zarara uğratılarak yok edilmektedir. Bu yosunlar, temiz suda bulunurlar ve suyun pisliğinin değil, temizliğinin kanıtıdır.
Kimyasalla müdahale
29 Temmuz 2017 tarihinde tekrar Antik Havuz’a geldiğimde, havuzda aşırı bir kimyasal kokusu fark ederek ne olduğunu sorduğumda önce bir şey söylenmek istenmemiş ama yoğun ısrarlar neticesinde havuzun bittiği yerden itibaren ayak basılan alanların, havuz girişlerinin ve havuz içerisindeki tüm iç yan kenarların ve havuza su akan kanalların kimyasalla yıkandığı ifade edilmiştir. Ayrıca, havuz çevresinde yapılan yıkamalarda da bu kimyasal atık suyun havuzun içerisine suyun dökülmesini sağlayan kanallara verildiği barizdir. Kaldı ki, gözle görülür şekilde bu kimyasalların havuzun tamamına da uygulandığı anlaşılmaktadır.
Kirlilik yaratan krem ve yağa havuzda izin verilmemesi ama suyun moleküler yapısını bozan kimyasalların havuz içerisinde bulunmasında bir sakınca görülmemesi akıllara zarardır. Bu uygulamanın devamı, travertenlerin kararmasına da sebep teşkil edilecektir. Atılankimyasallar suyun sağlık üzerine faydalı etkilerini hem ortadan kaldırmakta, hem de içilerek veya girilerek kullanıldığında sağlığa zararlı bir hal almasını sağlamaktadır. Sağlık üzerindeki etkileri, İstanbul Üniversitesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı’nın raporlamalarıyla son derece kesin olan bu suyla, hangi gerekçeyle olursa olsun 1 gram bile olsa, kimyasalların teması affedilebilir değildir!
1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’nde 485 sıra numarasıyla alınan Pamukkale-Hierapolis, içerisindeki bu Antik Havuz’la birlikte bu listede yer almıştır. Havuzun 1400 yıllık doğal yapısını oluşturan yosunları ve bitki örtüsünü yok etmek, suyun içerisindeki ve kenarlarındaki bitki ve yosunları taşlardan metal fırçalarla kazımak, kimyasallarla hem bu havuza giren, bu suyu içen insanlara ve hem de havuzun kendisine zarar vermek hakkı kimsede olamaz! Bu Antik Havuz, travertenleri oluşturan ana kaynaklardan birisidir, hiçbir koruma ve içerisindeki ve çevresindeki yosunlarla veya bitki örtüsüyle cansiperane müdahale gerektirmeden, koruma kurulları olmadan mevcut travertenleri oluşturmuştur.
Önlem alınmalı
Nur Köse tarafından işletmeci firmaya ve korumakla yükümlü kurumlara gönderilen yazıda, tek talebinin Pamukkale Antik Havuz’unun korunması oladuğu kaydedilerek, gerekli önlemler alınmaması halinde tehlikenin önlenmesi için hukuki yollara başvurulacağı bildirildi.
Mucur dökme hazırlığı
Ayrıca, alınan duyuma göre, havuza çok ciddi miktarda (40 ton gibi) bir mucur dökme hazırlığı yapılmaktadır. Havuzdaki küçük çakıl taşlarımucur değildir. Bu çakıl taşları da sadece kısmen belli alanlarda vardır, genelde zemin yekpare bir taştan oluşmaktadır. Hiçbir sebeple havuza mucur da dökülemez!