Petkim’de 47 yıllık dönem sona eriyor...

T24 - Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Petkim'de bulunan kamuya ait son hisseyi de satışa çıkardı. Kamuya ait yüzde 10.32’lik oran için teklifler 20 Mart’a kadar alınmaya başlanacak.

ÖİB'nin yaptığı son açıklama, 1965 yılında kurulan ve Türkiye’nin en gözde şirketlerinden biri olarak anılan Petkim’de bir devrin kapanacağı anlamına geliyor. Zira özelleştirme sürecine 1987’de başlanan, 2008 yılında yüzde 51’lik hissesi blok satış yöntemi ile özelleştirilen Petkim’de kamunun kalan son hissesi de satılmış olacak.

Petkim’de 20 yılı aşan özelleştirme sürecine bakmadan önce, şirketin kuruluş süreci ve sonrasına bakmakta yarar var. Kamuya ait yüzde 10.32’lik hisse için ihale süreci başlatılan Petkim 1965 yılında TPAO öncülüğünde kuruldu.

İzmit-Yarımca’da açılan kompleksi İzmir Aliağa'da kurulan tesis takip etti. Yarımca Kompleksi'nde 5 ayrı tesiste üretim yapılırken, artan talep nedeniyle Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı döneminde Aliağa'da ikinci kompleks yatırımına başlandı.

Kompleks 1985 yılında üretime geçti. Aliağa kompleksinde 14 fabrika, 8 ortak tesis özel liman ve barajı bulunan büyük bir sanayi kuruluşu haline geldi.

Kimya sanayinin can damarı

Aliağa’daki tesisin 1985’de devreye girmesi ile birlikte Petkim, 50'yi aşan petrokimyasal ürün yelpazesiyle Türk sanayisinde en önemli hammadde üreticilerinden biri konumuna yükseldi.

Petkim 'in ürettiği hammaddelerden plastikler ve sentetik kauçuklar; inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj sektörlerinin önemli girdileri. Sentetik elyaflar ise tekstil sektöründe kullanılıyor. Ayrıca, ilaç, boya, deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi için girdi üretiliyor.

20 yıl özelleştirme masasında kaldı

Petkim için özelleştirme süreci 1987 yılında başladı. Şirketin ilk satılan varlığı İzmit Yarımca’daki tesis oldu. 2001 yılında yapılan satışta Yarımca tesisi 60 milyon dolara satıldı.

Petkim’de ilk ihale süreci 20 Ocak 2003’da başladı ve 5 Nisan’da yapılan ihalede 5 teklif gelmişti. Pektim ihalesinde en yüksek teklif Uzan Grubu’na ait Stardart Kimya isimli şirketten gelmişti. Ancak Uzan Grubu’nun ödemeyi yapamaması nedeni ile ihale iptal edildi; Uzan’ların 10 milyon dolarlık teminatı ise yandı.

Yüzde 34’ü halka açık

İlk ihalede istenen elde edilmeyince ikinci ihale süreci 26 Ağustos 2003’de başlatıldı.  İkinci ihale için son teklif tarihi 30 Ocak 2004 olarak açıklanmasına karşın, anılan süreçte yeterli teklif gelmeyince ihale bir kez daha iptal edildi. Petkim’de blok satış yönetiminin istenen sonucu vermemesi nedeni ile halka arz yöntemi gündeme geldi. Nisan 2005’de Petkim’in sermayesindeki yüzde 34,5 hissesi halk arz yöntemi ile satıldı.

Gizemli alıcıya verilmedi

Yüzde 34’lük halka arzdan sonra blok satış yöntemi yeniden gündeme geldi ve yüzde 51’lik kamu hissesi için 5 Temmuz 2007’de ihale yapıldı. İhaleye yerli-yabancı 8 firma teklif vermiş en yüksek TransCentralAsia Ortak Girişim Grubu vermişti. Ancak Rus-Kazak ağırlıklı Grubun kimliğine ilişkin tartışmalar nedeni ile ihalede 2 milyar 40 milyon dolar ile ikinci en yüksek teklif veren Azeri Devlet Petrol Şirketi Socar ve Türk firması Turcas’ın kurduğu Socar-Turcas Ortak Girişim Grubu ile sözleşme imzalanmıştı.

En şeffaf 5 şirketten biriydi

Şirket özelleştirmenin yapıldığı süreçte borcu bulunmuyordu. 2003 yılında 245 milyon YTL zarar eden  şirket 2004’de 313 milyon YTL kâra geçmiş, kâr rakamı 2006 yılında 197 milyon YTL olmuştu. Yine 2006 yılında Petkim, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart and Poor’s ve Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumunun birlikte yaptığı araştırmaya göre Türkiye’nin en şeffaf 5 şirketi arasında yer alıyordu.

İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde hemen her yıl  alan Pektim 2009 yılında 14’üncü, 2010 yılında ise 12’inci sırada girdi.