‘Pilot uyarıyı dinlemedi’
Polonya heyetini taşıyan Tupolev Tu-154 tipi uçak, Varşova’dan kalktıktan sonra yerel saatle 10.56’da (TSİ: 09.56) ağır sis altında Smolensk havaalanına inmeye çalıştı. 3 iniş denemesi başarısız olan uçak, dördüncü denemede, havaalanına 2 km mesafedeki ormanlık alanda ağaçların tepesine takılarak düştü. Uçağın kara kutuları enkazda bulundu.
Rus yetkililerin, sis yüzünden uçağın Minsk veya Moskova’ya inmesi önerisinde bulunduğu, ancak pilotun Smolensk’e inmeye karar verdiği bildirildi.
İnterfaks’ın haberine göre, Rusya Hava Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Orgeneral Alexander Alyoşin, yer kontrol personelinin, uçağın piste 2 kilometre mesafede iken, alçalma hızını artırdığını tespit ettiğini belirtti. Yer kontrol grubu başkanı uçağa, aracı yere yatay pozisyona getirmeleri direktifi verdiği, ancak pilotun bu emri dinlemediğini, uçağa, alternatif bir havaalanına yönlenmesi konusunda bir kaç emir daha verdiğini kaydetti. Orgeneral Alyoşin, “Buna rağmen mürettebat alçalmaya devam etti. Ne yazık ki, bu da trajedi ile sonuçlandı” dedi. Bir sivil havacılık yetkilisi de
Lech Kaczynski torunu Eva ile
ilk belirlemelere göre uçağın pilotaj hatası nedeniyle düştüğünü söyledi. Olayın ardından yayımlanan görüntülerde uçağın sis içindeki ormanlık alanda parçalara ayrıldığı ve alev aldığı görüldü. Uçakta hayatını kaybeden 97 kişiden 88’inin resmi heyete dahil olduğu belirtildi.
Düşen uçaktaki Polonya heyetinde Devlet Başkanı Kaczynkski ile eşi Maria’nın yanı sıra Genelkurmay Başkanı Franciszek Gagor, Merkez Bankası Başkanı Slawir Skrzypek, Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrej Kremer, Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Aleksander Szczyglo, devlet başkan yardımcıları Pawel Wypch, Mariusz Handzlik, Parlamento Başkan Yardımcısı Jerzego Szmajdzinski ve Katin Katliamı’nda hayatını kaybedenlerin yakınlarının bulunduğu açıklandı.
Düşen Tupolev Tu-154 tipi uçağın 20 yaşında olduğu ve Polonyalı yetkililerin uzun süredir devlet liderlerini taşıyan uçakların yenilenmesini tartıştığı, ancak yeterli bütçe olmamasından dolayı bu konunun askıya alındığı belirtildi. Uçağın son olarak geçen aralık ayında Rusya’dan bakımdan geçtiği bildirildi.
Bir hafta ulusal yas
Kaczynski ve diğer yetkililerin ölmesinin ardından Polonya’da bir hafta ulusal yas ilan edildi. Polonya Başbakanı Donald Tusk kabineyi acil olarak toplarken, vatandaşların çiçek bırakıp mum yaktıkları Başkanlık Sarayı’ndaki bayrak yarıya indirildi. TV spikerleri, haber sunucuları, faciayı ağlayarak duyurdu. Başkent Varşova’da bazı evlere siyah kurdele asıldı.
Aralık 2005’te göreve başlayan ve gelecek sonbaharda yapılacak seçimlerde yeniden aday olmayı planlayan Kaczynski’nin yerine, bu seçimlerde rakibi olması beklenen şimdiki Meclis Başkanı Bronislaw Komorowski görevi devralacak.
Devlet Başkanlığı seçimi de erkene alınacak. Anayasa uzmanları, seçim gününün iki hafta içinde ilan edilmesinin ve seçimin ilan tarihinden sonraki iki ay içinde yapılmasının gerektiğini belirtti.
Kaczynski’nin katılmayı planladığı seçimde Komorowski’ye yenilmesi bekleniyordu. Ancak analistler, bu trajedinin ardından dengelerin değişebileceğini belirtiyor. Varşova Sosyal Psikoloji Yüksek Okulu’ndan Jacek Wasilewski, “Bu olayın siyasi sonuçları uzun vadeli olacak ve muhtemelen Polonya siyaset sahnesini tamamen değiştirecek” dedi. Kaza sonrası tüm cesetlere ulaşıldı ve Moskova’ya nakledildi.
Polonya’yı ağlattı
Bu arada Polonyalılar uçak kazasında kaybettikleri Devlet Başkanı Lech Kaczynski için ağlıyor.Acı haberi duyan Polanyalılar, başkent Varşova’daki Başkanlık Sarayı’nın çevresinde saygı gösterisinde bulundu. Ülkenin en büyük mabedi olan Krakow Katedaralı’nın çanları da onun için çaldı.
Uçak kazasının nedeni teknik değil
Rusya televizyonunda yayımlanan görüntülere göre, Rusya Başbakanı Vladimir Putin'le görüşen Rus soruşturma komisyonu şefi Alexandre Bastrykine, "Bir bobini deşifre ettik, elde ettiğimiz kayıt, uçakla ilgili teknik sorun bulunmadığını doğruluyor" dedi.
Bastrykine, pilota hava koşulları konusunda bilgi verildiğini, ancak buna rağmen pilotun iniş kararı aldığını belirtti ve soruşturmacıların Polonyalı uzmanlarla birlikte çalıştığını söyledi.
Kaczynski'nin naaşı Varşova'da
Kaczynski'nin naaşını taşıyan uçak, Varşova'daki askeri havaalanında Polonya Devlet Başkanı Vekili Bronislav Komorovski, Başbakan Donald Tusk ve diğer yetkililer tarafından karşılandı.
Askeri havaalanında yapılacak kısa dini törenden sonra naaşın, halkın ziyareti için Devlet Başkanlığı Sarayına götürüleceği belirtildi.
Sabıkalı uçak: Tupolev 154
Polonya Hava Kuvvetleri’ne ait iki Tupolev Tu-154M’den biri özel iç tasarımla Devlet Başkanlığı uçağı olarak kullanılıyordu. İnişli çıkışlı bir güvenlik karnesi olan Tu-154, buna rağmen Rus havacılık endüstrisinin en çok satan uçağı konumunda. 18 ülkede havayolu şirketlerinin tercihi olan Tu-154’ten, ilk hizmete girdiği 1972’den itibaren binin üzerinde üretildi. 1994’te üretimine son verilen Tu-154, 4 bin kilometre menzili ve boyut/performans açısından Boeing 737 ile karşılaştırılıyor. Modeline ve iç tasarımına göre 155-180 yolcu taşıyabilen Tu-154, saatte 850 km hızla seyrediyor.
Bir Tu-154’ün geçirdiği son büyük kaza, geçen yıl 15 Temmuz’da meydana gelmiş; İran havayolu şirketi Caspian’a ait bir uçak Tahran’dan Erivan’a doğru havalanışından yaklaşık 15 dakika sonra düşmüş; uçaktaki 168 kişinin tamamı ölmüştü.
22 Ağustos 2006’da da Rus Pulkovo Havayolları’na ait Tu-154, bir fırtınanın üzerinden uçmaya çalışırken Ukrayna’da düşmüş; 171 kişi ölmüştü.
Tu-154’ler son 5 yılda 6 büyük kaza geçirdi. Tu-154, hizmete girdiğinden bu yana 66 kaza geçirdi. Bunlardan 36’sı, uçağın kullanılamaz hale geldiği ölümlü kazalardı.
BİR DEVLET DÜŞTÜ!
Düşen uçakta hayatını kaybeden Genelkurmay Başkanı Franciszek Gagor, Genelkurmay Başkanı olduğu dönemde Orgeneral Yaşa Büyükanıt’ın konuğu olmuştu.
- Polonya heyetinde Devlet Başkanı Kaczynkski ile eşi Maria’nın yanı sıra
- Genelkurmay Başkanı Franciszek Gagor
- Merkez Bankası Başkanı Slawir Skrzypek
- Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrej Kremer
- Polonya’nın sürgündeki son Devlet Başkanı Ryszard Kaczorowski
- Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Aleksander Szczyglo
- Devlet Başkanı Yardımcıları Pawel Wypch, Mariusz Handzlik
- Parlamento Başkan Yardımcısı Jerzego Szmajdzinski
- İkinci Dünya Savaşı Anıtları’nın korunmasından sorumlu Bakan Andrej Przewoznik
- Milletvekilleri Przemyslaw Gosiewski, Zbigniew Wassermann, Grzegorz Dolniak
- İnsan Hakları Komiseri Janus Kochanowski
- Olimpiyat Komitesi Başkanı Piotr Nurowski
- Başpiskopos Tadeusz Ploski
- Kara Kuvvetleri Komutanı General Tadeusz Buk
- Hava Kuvvetleri Komutanı Andrzej Blasik
- Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Amiral Andrzej Karweta
Katin katliamında hayatını kaybedenlerin yakınları vardı.
Polanyalılar, uçak kazasında yaşamını yitiren Devlet Başkanı Lech Kaczynski anısına saygı duruşunda bulunmak amacıyla Varşova’daki Başkanlık Sarayı’nın önüne akın etti.
‘Lanetli’ bölge
Polonya Başbakanı Donald Tusk, kazayı “Modern dünyada böyle dramatik bir trajedi görülmemiştir” diye tanımladı. Eski Devlet Başkanı Aleksander Kwasniewski de, uçağın düştüğü bölgenin “lanetli” olduğunu söyleyerek, “Tüylerim diken diken oluyor. Önce, İkinci Polonya Cumhuriyeti’nin çiçeği Smolensk çevresindeki ormanlarda katledildi, şimdi de Üçüncü Polonya Cumhuriyeti’nin entelektüel seçkinleri Smolensk havaalanına giderken bu trajik olayda öldü. Bu yaranın kapanması çok zor olacak” dedi.
Eski Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa da, olayı “akıl almaz” olarak niteledi ve “Sovyetler 70 yıl önce Katin’de Polonyalı elitleri öldürmüştü. Bugün de Polonyalı elitler, orada ölenlere saygılarını sunmaya hazırlanırken aynı yerde öldüler” dedi. Walesa, bu olayın “Katin’den sonra ikinci facia” olduğunu söyledi.