Prof. Müftüoğlu, Türkiye'nin 50 milyon doz alacağı Sputnik V aşısını yazdı: Güvenilir mi, riskleri var mı?

Hürriyet gazetesi yazarı Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Türkiye'nin 50 milyon doz için anlaştığı, Rusya tarafından geliştilen Sputnik V aşısına ilişkin olarak kaleme aldığı yazısında "İtiraf edeyim: 2020 ekiminde Ruslar 'Aşıyı biz de bulduk' açıklamasını yaptıklarında o habere inanmamış, hatta 'Bilgiler netleşene kadar ben bu aşıyı yaptırmam' şeklinde bir kanaat de açıklamıştım. Ne iyi ki sonraki gelişmeler beni haksız çıkardı" dedi. 

"Rusya’da, Gamaleya Enstitüsü’nün geliştirdiği bu yeni aşının da etkinlik ve güvenliğini onaylayan veriler ünlü tıp dergisi The Lancet’te geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Peki o bilgilerde neler var?" diyen Prof. Müftüoğlu, yazısına şöyle devam etti:

Sputnik V neden güvenli? Elimizdeki net bilgiler şunlar: Sputnik V üretilirken kullanılan taşıyıcı adenovirüslerin 2 temel geni, 'E1 ve E3 genleri' özel yöntemlerle etkisiz hale getirilip temizleniyor. Bu temizlik işi, özellikle E1 geninin temizlenme meselesi çok ama çok önemli bir ayrıntı. Zira E1 geni virüsün çoğalmasını kontrol eden bir gen. Eğer o geni tamamiyle silip ortadan kaldıramazsanız aşıyla birlikte bedeninize giren adenovirüs sizde de çoğalma fırsatı bulabiliyor. Eğer E1 geni tümüyle silinebilirse taşıyıcı adenovirüs vücutta asla çoğalamıyor, sadece 'taşıyıcılık görevini/vektör' yerine getirebiliyor. E3 genine gelince... E3 genini silmek de mühim bir nokta. Bu geni yok ettiğinizde taşıyıcı vektör adenovirüsün bağışıklık sisteminiz ile iletişime geçmesi daha da kolaylaşıyor ve dolayısıyla aşının etkinliği maksimuma çıkıyor.

Bu yeni bir teknoloji mi? Hayır: değil. 'Vektör aşı teknolojisi' bilinen bir teknoloji. Yöntem, Oxford/AstraZeneca ve Johson&Johnson tarafından da kullanıldı. Bu aşılarda üretim maliyetleri çok daha ucuz. Ayrıca çok düşük ısılarda depolama mecburiyetiniz olmadığı için vektör aşıları lojistik açısından da çok avantajlı aşılar.

Bu aşının da riskleri var mı? Bugüne kadar kullanıma sunulan aşıların tümü için bazı şüphe ve riskler muhakkak ki var. Sputnik V’yi üreten firma ise bugüne kadar -diğer aşılarda olduğu gibi- yorgunluk, baş ağrısı, nezle, grip benzeri belirtiler, aşı yerinde cilt tahrişi ve ağrı dışında ciddi bir yan etkinin görülmediğini iddia ediyor. Ama ne Avrupa aşı otoritesi EMA, ne de Amerika aşı otoritesi FDA bu verilerin de yeterli olduğunu henüz onaylamış değil.