Protokoller dünya basınında

Amerikan basını, Türkiye ile Ermenistan arasında ilişkilerin normalleştirilmesinin tüm Kafkasya bölgesine olumlu etkileri olacağı yorumunu yaptı.ABD BasınıTürkiye ile Ermenistan arasında dün Zürih'te imzalanan protokoller, Amerikan basınında da geniş yer buldu. Washington Post gazetesi, "ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'un son dakika müdahalesinin ardından, iki ülkenin, aralarında diplomatik ilişkilerin tesisine yönelik dönüm noktası sayılabilecek anlaşmaya imza attığını" yazdı. "Clinton'un bir anlaşmaya varılabilmesi için son aylarda iki tarafla sıkça temas kurduğuna" işaret edilen haberde, protokollerin imzalanmasının üç saat gecikmesine yol açan son dakika krizine ilişkin ayrıntılara yer verildi. Gazetenin haberine göre Clinton, imza töreninin yapılacağı Zürih Üniversitesine gelir gelmez, Ermeni tarafının Türkiye'nin imza töreninde yapacağı açıklamaya itiraz ettiğini öğrendi. Bunun üzerine Clinton'un konvoyu otele geri döndü. O sırada da otelde bir Amerikalı diplomat Ermenilerle görüşüyordu. Hafif yağmur altında otelinoto parkında aracının içinde beklerken, bir elindeki telefonla Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbantyan, diğer elindeki telefonla da Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile görüşen Clinton, daha sonra otele girerek Nalbantyan'ı kendisiyle birlikte Davutoğlu'nun beklediği Zürih Üniversitesine gitmeye davet etti. Otelde de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un da aralarında bulunduğu diplomatlarla görüşmeler devam etti. Sonunda ne Türkiye, ne de Ermenistan'ın törende açıklama yapması üzerinde uzlaşılmasıyla, imza aşamasına geçilebildi. Gazete, "yaşananların, iki ülkenin birbirine karşı duyduğu 'kalıcı şüphe'nin ve önlerinde parlamentolarının protokollere onay verip vermemeyi karara bağlayacağı zorlu bir yolun bulunduğunun işareti olduğu" yorumunu yaptı. "Daha büyük resme bakın" mesajıAmerikalı yetkililerin açıklamalarına da yer veren gazete, Amerikalıların, parlamentoların onay vermesi halinde anlaşmanın Türkiye ve Ermenistan'ın çok ötesinde etkilerinin olacağını, Güneydoğu Avrupa'nın diğer kesimlerindeki gerginlikleri de azaltabileceği ve Batıya uzanan petrol boru hatları için yeni fırsatlar sunabileceği yönündeki görüşlerine yer verdi. Gazete, Clinton'un son dakika krizi sırasında taraflara, "Daha büyük resme bakın. Bu çok önemli, yarım bırakılmaması gereken bir şey. Buraya kadar geldiniz. Bu protokollerin ortaya çıkmasını sağlayan gayretler ziyan edilmemeli" dediğini aktardı. Haberde, Clinton'un, aralarında bir uzlaşıya varılabilmesi çabası kapsamında yıl içinde tarafları 29 kez aradığı da belirtildi. Gazete ayrıca, protokollerin imzasıyla Türkiye'nin Washington'dan, Yukarı Karabağ meselesinin çözümü için çabalarını artırma sözü aldığını yazdı. CNN televizyonu ise konuyla ilgili haberinde, "Konuşma metinleri üzerinde son dakikada çıkan anlaşmazlık, neredeyse imza töreninin iptaline yol açıyordu" ifadesini kullandı. "Olayların, iki komşu ülke arasında yüzyıldır devam eden güvensizlik ve düşmanlığın aşılmasının ne kadar zor olduğunu gösterdiği" belirtilen haberde, "ABD, Fransa, Rusya, AB ve İsviçre'den üst düzey diplomatların, uzlaşıya varılması için çaba göstermesi ve imza törenine katılmasının, iki ülke arasındaki anlaşmazlıkların aşılmasına yönelik uluslararası desteği gösterdiği" kaydedildi. Haberde, "Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normale döndürülmesi yolunda ilerleme sağlanırsa, bunun Kafkasya bölgesinde ticaretin kilidini açacağı ve gerginlikleri yatıştıracağı" yorumu yapıldı. Los Angeles Times gazetesi de iki ülke arasında diplomatik ilişki kurulmasının, Kafkaysa'daki gerginlikleri azaltabileceği ve bu bölgenin Batıya açılan enerji koridoru olma yönünde giderek artan rolüne katkıda bulunabileceği görüşünü dile getirdi.İngiliz basınıİngiliz basını, Türkiye ve Ermenistan'ın protokolleri imzalamasını, "İlişkilerde dönüm noktası olacak tarihi bir barış anlaşması imzalandı" başlığıyla duyurdu. Türkiye ile Ermenistan arasında dün İsviçre'nin Zürih kentinde imzalanan protokoller, İngiliz basınında da geniş yer buldu. Guardian gazetesi, "Türkiye ve Ermenistan, aralarındaki yüzyıllık düşmanlığa son verecek ve iki ülke ilişkileri için dönüm noktası olacak anlaşmaları dün imzaladılar" diye yazdı. İmza törenindeki "üç saatlik gecikme ve son dakika anlaşmazlıklarına" da dikkati çeken gazete, anlaşmayla iki ülkenin "1915 iddiaları" konusunda ortak tarihi komisyon kuracağını kaydetti. Financial Times gazetesi ise imza töreninin ardından dün internet sitesinden haberi "Ermenistan ve Türkiye barış anlaşmasını imzaladı, ancak önlerinde gizli tehlikeler var" başlığıyla duyurdu. Gazete, protokollerin uygulanmasında sıkıntılar olabileceği sinyallerinin, imza töreninin gecikmesi ve son dakika anlaşmazlıklarından anlaşılabileceği yorumunda bulundu. Gazetelerin yanı sıra İngiliz yayın kuruluşu BBC de imza törenine geniş yer ayırdı. "Türkiye ile Ermenistan'ın yüzyıllık düşmanlığa son verecek ve bağları normalleştirecek anlaşmayı imzaladıklarını" kaydeden BBC, protokollerin imzalanmasıyla özellikle Ermenistan'da protesto gösterilerinin yapıldığına dikkati çekti.İspanyol basınıİspanyol basını, Türkiye ve Ermenistan'ın ilişkileri normalleştirme protokollerini imzalamakla "100 yıllık düşmanlığı sonlandırdıkları" yorumunda bulundu. Türkiye ile Ermenistan arasında dün Zürih'te imzalanan protokoller, İspanyol basınında da geniş yer buldu. Ülkenin önde gelen gazetelerinden El Pais, "Uzmanlara göre tarihi anlaşma, her iki tarafa da avantaj sağlıyor. Türkiye, AB'ye katılım müzakerelerinde ilerleme kaydedilmesini bekliyor, Ermenistan ise yalnızlıktan çıkmayı. Üstelik protokol, Kafkaslar'daki gaz ve petrolün Avrupa'ya getirilmesi için büyük stratejik öneme sahip bulunuyor" diye yazdı. "Türkiye ve Ermenistan tarihi düşmanlığı gömen bir anlaşma imzaladılar" başlığını atan El Mundo gazetesi ise Avrupa Komisyonu'nun, söz konusu protokollerin imzalanmasını, "Kafkaslar'ın güneyinde barış ve istikrar yönünde, gelecek vizyonuyla atılan değerli bir adım" olarak değerlendirdiğini belirtti. Katalonya'nın önemli gazetesi La Vanguardia, konuyla ilgili haberinde, "Türkiye ve Ermenistan, yüzyıllık sorunları çözmek için Zürih'te buzları kırdılar" başlığını kullandı.İsveç basınıİsveç basını, Türkiye ile Ermenistan arasında ilişkileri normalleştirme protokollerinin imzalanmasını, "tarihi anlaşma" olarak nitelendirdi. Ülkenin en saygın gazetelerinden Dagens Nyheter, Zürih'teki imza töreninden önce ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'un Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbantyan ile görüşmesi sırasında çekilen fotoğrafı kullandığı haberinde, "Tarihi anlaşma tamam" başlığını attı. Türkiye ile Ermenistan arasında zorlu bir süreçten sonra protokollerin son dakikada ortaya çıkan bir krize rağmen imzalandığının kaydedilen haberde, iki ülke arasındaki sınırın da açılmasının kesinleştiği ifade edildi. Haberde, protokollerin iki ülkenin parlamentolarının onayına sunulacağı hatırlatıldı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün geçen yıl Ermenistan ile Türkiye arasında Erivan'da oynanan Dünya Kupası maçını izlemeye gittiği, bu çarşamba günü de Bursa'da oynanacak rövanş maçına Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın gideceğini açıkladığı kaydedilen haberde, Erivan'da Türkiye ile anlaşmaya karşı çıkan muhaliflerin gösteri düzenlediklerine işaret edildi. Dagens Nyheter gazetesi, protokollerin imzalanmasıyla birlikte Ermenistan ile Türkiye arasındaki sınır kapısının açılacağını hatırlatarak, bunun, denizle bağlantısı olmayan Ermenistan'ın ticaret kapılarının açılması anlamına geleceğine dikkati çekti. Gazete, protokollerin Türkiye açısından ise AB'ye tam üyelik konusunda komşularıyla sorunlarını halletmesi bakımından önemli olduğunu yazdı. İsveç Radyosu da internet sayfasında, "Türkiye ve Ermenistan sonunda anlaştı" başlığını kullandı.