Putin: Çin'in planı savaşı bitirebilir ama Batı ve Kiev barışa hazır değil
Rusya lideri Vladimir Putin, İngiltere’nin Ukrayna’ya “zayıflatılmış uranyum” içeren mühimmat vermesi halinde Moskova’nın karşılık vereceğini söyledi.
Putin bu açıklamayı Çin lideri Şi Cinping ile düzenledikleri basın toplantısında yaptı.
İngiltere Savunma Bakanlığı ise Putin’in yanlış bilgi yaydığını açıkladı ve zırh delme kapasitesi olan mühimmatların nükleer silahla ilgisi olmadığını kaydetti.
Şi ve Putin'in basın toplantısının Ukrayna savaşı açısında ne mesajlar içereceği de merak konusuydu.
Putin konuşmasında Çin’in 12 maddelik barış planının Ukrayna savaşının sonlanmasında temel alınabileceğini söyledi.
Rus lider planının devreye girebilmesi için “Kiev ve Batı’nın” buna hazır olması gerektiğini savundu.
Ortak basın toplantısında Putin, karşı taraftan “hazır olunduğuna dair” işaret gelmediğini iddia etti.
Şi Cinping ise ülkesinin tarihin doğru tarafında yer aldığını ve hükümetinin barış ve diyaloğu savunduğunu kaydetti.
Şi konuşması sırasında Ukrayna savaşına çok sınırlı şekilde değindi ve Çin’in “tarafsız bir tutumla” hareket ettiği savını tekrarladı.
İki lider de savaşı “kontrol edilemez bir aşamaya” taşıyabilecek adımlar atılmaması konusunda ortak bir mesajı tekrarladı.
Pekin'in planındaki maddeler şöyle:
- Bütün ülkelerin egemenliğine saygı, BM anlaşmasına uyulması
- Soğuk savaş zihniyetinden vazgeçilmesi ve bir ülkenin güvenliğinin diğer ülkelerin aleyhine önlemlerle sağlanmaması prensibine saygı
- Askeri çatışmaların sona ermesi, gerilimi artırıcısı adımlardan kaçınılması, Rusya ve Ukrayna'nın diyaloğa davet edilmesi
- Barış görüşmelerinin yeniden başlaması;
- İnsani krizin çözülmesi;
- Sivillerin ve savaş esirlerinin korunması;
- Nükleer santrallerin korunması;
- Nükleer, kimyasal ya da biyolojik silah kullanma tehdidine karşı durulması
- Tahıl koridoru anlaşmasının desteklenmesi;
- Tek taraflı yaptırımlara son verilmesi;
- Üretim ve sevkiyat zincirlerinin istikrarının sağlanması
- Çatışma sonrası yeniden yapılanmaya destek olunması
Kiev ve ABD ziyaret için ne diyor?
Bu görüşme ile eşzamanlı olarak Kiev'de de dikkat çekici bir ziyaret gerçekleşti.
Çin’in bölgesindeki en büyük rakiplerinden Japonya’nın Başbakanı Fumio Kişida, Kiev'de Zelenski ile bir araya geldi.
Buna ek olarak Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, Moskova'daki ziyaret devam ederken, Şi Cinping'e, sunulan barış planı ile ilgili görüşme çağrısı yaptığını hatırlatan bir açıklama yaptı.
Ukrayna'nın en büyük destekçilerinden ABD ise Çin'in "tarafsız arabuluculuk" yapamayacağını savunuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, böylesi bir zamanda gerçekleşen ziyaretin Putin'e yapılan kötülükler noktasında "diplomatik koruma" verdiğini savundu.
Şi ve Putin geçen yıl işgalin başlamasından kısa süre önce bir araya gelerek iki ülke arasındaki "sınırsız dostluktan" söz etmiş ve "işbirliğinin dışında kalan hiçbir alan olmayacağını" söylemişti.
Fakat savaş başladıktan sonra Çin, Rusya’nın her alanda yanında olmadı.
Örneğin, BM Genel Kurulu’nun Rusya’yı işgal nedeniyle kınadığı bazı oturumlarında Rusya’nın yanında yer almaktansa çekimser kalmayı tercih etti.
Çin işgal başladıktan sonra, bugüne kadar Moskova’ya silah satışı da yapmadığını belirtiyor.
Bugünkü görüşme öncesinde Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, “Umarız ki Şi, Putin’in Ukrayna kentlerini, okullarını ve hastanelerini bombalamayı sonlandırması, savaş suçlarına ve katliamlara son vermesi için baskı yapar” denildi.
Şi'den Orta Asya hamlesi
Öte yandan, Şi bu hafta Orta Asya’da da yeni bir girişimde bulundu ve bölgedeki tüm eski Sovyet ülkelerini Çin’de bir zirveye davet etti.
Fransız haber ajansı AFP’ye göre Mayıs’ta düzenlenecek “Çin-Orta Asya Zirvesi” adlı etkinliğe Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan davet edildiğini açıkladı. Türkmenistan’dan ise bir açıklama gelmedi.
Yeraltı kaynakları açısından zengin bu bölge son dönemde Şi’nin yanı sıra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel tarafından ziyaret edildi.