Rishi Sunak'ın İngiltere Başbakanı seçilmesi Hindistan'da nasıl yankı buldu?
Soutik Biswas | BBC Hindistan Muhabiri
Hindistan'daki gazetelerin Rishi Sunak'ın İngiltere Başbakanı seçilmesiyle ilgili manşetleri çok şey anlatıyor.
Ailesi Doğu Afrika'dan İngiltere'ye göç etmiş olan 42 yaşındaki Hint kökenli Muhafazakâr Parti liderinin İngiltere Başbakanı seçilmesi (bu yıl göreve gelen üçüncü başbakan) pek çok Hindistanlıyı sevindirmiş görünüyor. Şüpheciler bile kendilerini biraz muzaffer hissetmekten alamıyor.
En çok sevinenlerse, Sunak'a inancı üzerinden sahip çıkan milliyetçiler.
Hindistan'ın en büyük İngilizce yayın yapan gazetesi Times of India, "gururlu bir Hindu" olan Rishi Sunak'ın İngiltere'nin yeni başbakanı olduğunu yazıyor - haberde Hindu kelimesi beş kez geçiyor. India Today, "Başbakanlıkta Hindu Olmak" başlıklı haberinde Sunak'ın "Hindu olduğu için değil, Hindu olmasına rağmen İngiltere'de en üst düzey göreve geldiğini" yazdı.
Diğerleri sömürgeci referanslar kullanıyor. "Eski Hindistan Şirketi, İngiltere'yi yönetmeye hazırlanıyor" diyen Telegraph, Hindistan'ın büyük bölümünü paralı askerleriyle kontrol eden şirkete atıfta bulunuyor. Hint dilinde yayın yapan Dainik Bhaskar gazetesinin manşeti ise "Ulusa bir başka Diwali hediyesi, Hint kökenli Rishi beyazları yönetecek".
Birçok Hindistanlının gözünde Sunak'ın yeni görevi sembolizm yüklü; yeni başbakanın Hindistan için iyi olacağına ikna olmuş görünüyorlar.
Sunak, Ağustos ayındaki liderlik yarışını kuzey Londra'da Hindistanlıların çoğunlukta olduğu bir etkinliği geleneksel selamlamalarla açmıştı. Konuşmasına da Hintçe başlamış ve başbakan olması halinde Hindistan ile bağları güçlendirmek için çalışacağını söylemişti.
Sunak milletvekili yemini ederken Hinduların kutsal metinlerinden Bhagvad Gita üzerine yemin etmişti. Başbakanlık Konutu'nda Diwali festivali nedeniyle lamba yakmış ve Hindistan'da din kadar tapılan kriketi sevdiğini söylemişti.
Kayınpederi bir bilgisayar yazılım programı milyarderi ve Hindistan'ın gururu olarak görülen dev firma Infosys'in kurucusu. NR Narayana Murthy kızına yazdığı bir mektupta, o zamanlar nişanlısı olan Sunak'ı "tarif ettiğin gibi zeki, yakışıklı ve en önemlisi dürüst" bulduğunu belirtiyordu.
Sunak birkaç ay önceki liderlik yarışına hazırlandığında, Hindistan'da sosyal medyada bu konuyu alaya alanlar olmuştu.
'Gurur kayağı'
Ancak akademisyen ve yazar Kancha Ilaiah Shepherd gibi bazıları da, Sunak'ın yükselişini "İngiliz seçmenler ve siyasi sınıf arasında, çok kültürlüğe karşı kayda değer yeni bir hoşgörü seviyesine" işaret olarak görüyor.
New York'ta yaşayan Hint yazar Salil Tripathi, Hintlerin diasporanın kariyer çizgisinden her zaman etkilendiğini söylüyor.
"Yurtdışında elde edilen başarılar Hindistan'ın mükemmelliğinin kanıtı olarak görülüyor. Bu kişilerin yabancı bir ortamda başarılı olmaları özel bir gurur kaynağı" diyor.
Bu değerlendirmelerde genellikle eksik kalan şey ise sınıf konusu. Sunak seçkin bir okulda eğitim gördü ve Oxford ve Stanford üniversitelerinde okudu. Tripathi, Hindistan'da da kurumsal başarı sahiplerinin çoğunlukla seçkin Hint üniversitelerinin ürünleri olduğunu söylüyor.
Tirpathi'ye göre, "Sunak'ın başarısı tartışmasız daha önemli, çünkü karmaşık bir sömürge geçmişine sahip bir ülkenin ve ırkçılıkla boğuşmaya devam eden bir toplumun başbakanı oldu".
Serbest Ticaret Anlaşması ve beklentiler
Hindistan'ın Muhafazakar Dostları derneğinin direktörü Nayaz Qazi de özellikle İngiltere ile Hindistan arasında Serbest Ticaret Anlaşması üzerinde çalışılan bu dönemde Sunak'ın "harika bir başbakan" olacağına inanıyor. Hindistan, deri, mücevher, tekstil ve gıda ürünleri ihracatını arttırmayı ve öğrenciler ve işletmeler için daha fazla vize sağlamayı umuyor.
İkili ticaretin 2030 yılına kadar ikiye katlanarak 100 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. Sunak, İngiltere'yi geride bırakarak dünyanın en büyük beşinci ekonomisi haline gelen Hindistan ile anlaşmaya önem verdiğini söyledi.
Delhi'deki Jawaharlal Üniversitesi'nden Happymon Jacob, Hindistan-İngiltere ilişkilerinin yeni başbakan döneminde güçleneceğini düşünüyor:
" Sunak'ın Hint kökenli olmasından değil, başbakanlığının iki şeyi gerçekleştirme olasılığından dolayı": STA ve " Sunak'ın Çin'e karşı kampanya söylemine bakılırsa, İngiltere Çin'i tehdit olarak görme konusunda daha az belirsiz olacak".
Jacob, "Delhi STA'yı tamamlamak istiyor ve Batılı güçlerin, özellikle de İngiltere'nin Çin'i karşısına aldığını görmekten memnuniyet duyacaktır" diyor.
Delhi merkezli politika uzmanı Sanjaya Baru ise o kadar emin değil:
"Hindistan, Sunak'ın gündeminin ilk sırasında yer almayacaktır," diyor. "İçeride halledilmesi gereken ekonomik zorluklar ve Avrupa Birliği ve ABD ile dış istikrarın yeniden sağlanması konusu var. Dolayısıyla Hindistan onun bir numaralı önceliği olmayacaktır. Sabırlı olmak gerekecek."
Baru, 25 ülkede 200'den fazla Hint kökenlinin siyasi iktidar pozisyonlarına seçildiğini ve 10 hükümete Hint kökenli bir kişinin başkanlık ettiğini belirtiyor. Leo Varadkar İrlanda'nın başbakanı olduğunda, hem İngiltere hem de İrlanda Hint kökenli liderlere sahip olacak.
"Birçoğu Hindistan'ın sorunsuz dostları oldu, ancak bazıları Hint diplomatların çok çalışmasına neden oldu" diyor.
New York'ta yaşayan Hint yazar Tripathi ise daha ihtiyatlı. Sunak'ın "Hindistan'la serbest ticaret anlaşması yapmak isteyeceğini ancak bunun İngiltere'nin göçmen politikasını önemli ölçüde değiştirme pahasına olmayacağını" söylüyor.
"Sunak Britanya'nın çıkarlarını ön planda tutacak ve bu nedenle ortam tatsızlaşacaktır."