Rusya, Kuzey Kutbu'ndaki gövde gösterisiyle ne hedefliyor?
Rus askeri kargo uçağı bizi neredeyse dünyanın tepesine, nadir kuş türleri ve deniz aygırlarıyla tanınan bir takımadaya götürdü.
Franz Josef Toprakları diye anılan bölge şu an bir Rus askeri üssüne ev sahipliği yapıyor ve Batı'yla ilişkilerdeki gerilime eklenen yeni bir unsur oldu.
ABD Moskova'yı yine kuzey kutup bölgesini "askerileştirmekle" suçlarken, Rusya'nın Kuzey Filosu'nun Komutanı BBC'ye yaptığı açıklamada NATO ve ABD'nin bölgedeki faaliyetlerinin "kesinlikle" provokatif olduğunu ve İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bu kadarının görülmediğini söyledi.
Kuzey Kutbu'nu Rusya için öncelik haline getirmek
Murmans'tan iki saat uçuş mesafesindeki Alexandra Adası'nda bulunan üsse götürülen ilk yabancı gazeteciler arasındaydık.
Adadaki sıcaklıklar kış aylarında -50 dereceye kadar düşüyor.Pist, bütün uçakların tüm yıl boyunca inip, kalkabilmesi için elden geçirildi. Ancak piste çıkmak, yine de inişte bir buz pistine çıkmak gibiydi.
Kuzey Kutbu'nun sadece 960 kilometre altındaki bölgede koşullar çok zorlu. Mayıs ortasında bile oradan oraya savrulan kar yığınları ve tipiler görülüyor. Askeri kamyonda sallana sallana giderken, bir süre dışarıda beyazdan başka bir renk göremedim.
Kış aylarında sıcaklıklar -50 dereceye kadar düşüyor ve askerler arada araçlarıyla çıkıp, üsse kadar yürüyüp gelen kutup ayılarını uzaklaştırmak zorunda kalıyor.
Bütün bu zorlu koşullara rağmen, Rusya bu bölgedeki varlığını artırmayı bir öncelik haline getirdi.
'Uzay istasyonu gibi'
Üssün yapısı bile da bir mesaj vermek üzere tasarlanmış: Rus bayrağının renklerine boyalı üs, tüm çevredeki kara tuvalin üzerinde parlak görünüyor.
Üç yapraklı şekli nedeniyle Kuzey Kutbu Yoncası adı verilen yapı, Kuzey Kutbu'nda kurulan üslerden ikincisi ve 150 askere göre tasarlanmış.
Geziden önce üs komutanı, üssün yüksek teknolojili ve ekolojik açıdan etkili olduğunu söyledi ve "Bir yörünge yerine Kuzey Kutbu'nun boşluğundaki bir uzay istasyonu gibi" dedi.
Ancak asıl gösteri dışarıda. Bir asker, önünde beyaz kamuflaj giysileriyle, tüfeği göğsünde önünde nöbet tutarken, Bastion füze rampaları ateşleme mekanizmalarını indirip, kaldırıyor.
Üssün dışında Rus Bastion füzeleri konuşlandırıldı.Bir başka asker füze sistemlerinin "düşman gemilerini yok etmek için" orada olduğunu söylüyor ve "etkililer" diye de ekliyor.
Kuzey Filosu, bu yıl başında daha önce yapılmamış bir manevrayla, üç nükleer denizaltı aynı anda buzları delerek ilerlediğinde çok daha büyük bir gösteri yapmıştı. Aynı Kuzey Kutup tabikatında iki avcı uçağı Kuzey Kutbu üzerinde uçup, havada yakıt ikmali yapmışlardı.
Rusya'nın bölgedeki askeri varlığı Soğuk Savaş'tan bu yana görülmemiş düzeylere yükselirken, bu tür güç gösterileri ABD ve NATO'yu kaygılandırıyor.
NATO Sözcüsü, ittifakın "daha zorlu güvenlik ortamı" karşısında, devriyelerini ve tatbikatlarını artırdığını doğruladı.
'Yığınaktan NATO sorumlu'
Ancak Rusya meseleyi böyle görmüyor.
Takımadalara uçmadan önce, otobüslerle Severemosk kenti yakınlarına demirlemiş bir savaş gemisine götürüldük.
252 metre uzunluğundaki, nükleer güçle çalışan Büyük Petro, Kuzey Filosu'nun dev amiral gemisi.
Gemide Filo Komutanı Amiral Alexander Moiseyev, Rus donanmasını kuran ve ülkenin yüzünü Batı'ya çeviren Çar 1. Petro'nun portresi önünde bize bir konuşma yaptı.
Kuzey Kutbu'nda NATO güçleri ve ABD Ordusu'nun faaliyetlerinin çatışma riskini artırdığını savundu.
Moiyesev, kendisine NATO'nun artan gerilimden Rusya'yı sorumlu tuttuğunu söylediğimde "Yıllardır burada bu kadar güçleri yoktu. On yıllardır. İkinci Dünya Savaşı'ndan beri" dedi ve devam etti:
"Rus sınırına bu kadar yakın, çok önemli varlıklarımızın olduğu bir yerdeki bu tür faaliyetleri provokatif olarak görüyoruz. Önemli varlıklar derken de nükleer güçleri kastediyorum"
Rusya'nın yığınağı için de Sovyetler Birliği'nin çökmesinin ardından bölgeyi terk eden Rusya'nın yeniden bölgeye döndüğü belirtiliyor.
MGIMO Üniversitesi'nden Kuzey Kutbu uzmanı Lev Voronkov, "Başkalarını tehdit etmek için değil, sadece sınırlarımızı korumak için askeri kapasitemizi yeniden oluşturuyoruz. SSCB'nin çökmesinden sonra, bölgedeki sınır karakollarımız bile personelsiz kaldı" diyor.
Artık çok uzun süre böyle bir seçenek olmayacak. Kutup buzları eriyip, koruyucu doğal örtü kalktığında Rusya'nın uzun kuzey sınırı tehditlere daha açık hale gelecek.
Fırsatlar diyarı
Alexandra Adası'nda Bastion füze rampaları kameralar için dans ederken, uzakta ilerleyen bir Rus buz kırıcısını gördüm. Arkasından daha küçük bir kargo gemisi takip ediyor ve akalarında büyük bir buz dağı yer alıyordu.
Küresel ısınma seyri daha kolay hale getirirken, gemiler Rusya'nın geliştirip, kontrol altına almak istediği kuzey deniz rotasında yavaş yavaş ilerliyordu. Buradaki ticarete denizin altındaki büyük petrol ve doğalgaz kaynakları da dahil edilebilir.
Amiral Moisevyev, bu ekonomik çıkarları ve Rusya'nın sınırlarını korumak için birliklerinin "başlıca enstrüman" olduğunu söyledi.
Bölgede rekabet kızışmaya başlarken, Franz Josef topraklarına ziyaretimiz Rusya'nın biraz güç gösterisi yapmak ve bir mesaj göndermesi için fırsat oldu: Kuzey Kutbu için büyük planları var ve bu çıkarları savunmaya da hazırlar.