Rusya, Ukrayna Donanması'na ait gemilere ateş açıp, el koydu
Rusya, Kırım Körfezi'nde Ukrayna Donanması'na ait bir gemiye ateş açarken, iki ülke arasındaki gerilimdeki büyük artışta üç Ukrayna gemisine de el koydu.
İki gambot (silahlı küçük tekne) ve bir römorkor Rus güçleri tarafından ele geçirildi. Ukraynalı gemi mürettebatından bazılarının yaralandığı bildirildi.
Her ülke olay nedeniyle birbirini suçlarken, Ukraynalı Milletvekilleri bugün sıkıyönetim uygulamasına geçmeyi oylayacak.
Kriz, Rusya'nın Ukrayna gemilerini yasadışı bir şekilde karasularına girmekle suçlamasıyla başladı.
Ruslar, iki ülkenin paylaştığı Azov Denizi'ne tek geçiş noktası olan Kerch Boğazı'nın altındaki köprüyü, bir tanker koyarak bloke etti.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi'nin toplantısı sırasında, Rusya'nın yaptıklarını "nedensiz ve çılgınca" diye niteledi.
Rusya da BM Güvenlik Konseyi'ne acil toplantı çağrısında bulundu. Konseyin Türkiye saatiyle 19:00'da toplanacağı duyuruldu.
Rusya ve Ukrayna arasında Karadeniz ve Rusya tarafından 2014'te ilhak edilen Kırım Körfezi'ndeki gerilim son günlerde artmıştı.
BMGK'yı toplantıya çağırdılar
Öte yandan Rusya, gerginliğe dair Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) toplantıya çağırdı.
Konuya dair açıklama yapan Rusya'nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitriy Polyanskiy, , 'Uluslararası barışı ve güvenliği sürdürme' gündem başlığıyla yapılması talebiyle yapılan toplantı çağrısının 26 Kasım'da Moskova yerel saatiyle 19:00'da gerçekleşmesinin öngörüldüğünü kaydetti.
Kriz nasıl yaşandı?
Sabah saatlerinde, Ukrayna'ya ait Berdyansk ve Nikopol gambotlarıyla, Yana Kapa römorkoru Karadeniz'deki liman kenti Odessa'dan Azov Denizi'ndeki Mariupol'a gitmek üzere yola çıktı.
Ukrayna, Ruslar'ın römorkora çarparak gemileri durdurmaya çalıştığını söylüyor. Ukrayna gemileri daha sonra Kerch Boğazı'na doğru yollarına devam etti, ancak tanker tarafından yolları kesildi.
Rusya bölgeye iki avcı uçağı ve iki helikopter yolladı. Moskova, gemileri karasularına yasadışı bir şekilde girmekle suçluyor ve bölgede güvenlik nedeniyle deniz trafiği durdu.
Rus İstihbarat Servisi FSB, devriye teknelerinhden birinin Ukrayna Donanması'na ait gemileri ele geçirmek için güç kullandığını kabul etti, ancak sadece üç denizcinin yaralandığını belirtti.
Ukrayna ise, gemilerin Mariupol'a gönderileceğini daha önceden Ruslar'a bildirdiklerini savundu.
Uluslararası tepkiler ne?
Avrupa Birliği Rusya'ya "Kerch Boğazı'ndan geçiş özgürlüğünü sağlaması" çağrısında bulundu ve "tüm tarafların çok itidalli davranmasını" istedi.
NATO ise "Ukrayna'nın egemenliğini ve karasularını kullanma hakları da dahil toprak bütünlüğünü tamamen desteklediğini" belirtirken, Rusya'nın Azov Denizi'ndeki Ukrayna limanlarına sorunsuz erişimi sağlaması gerektiğini" bildirdi.
Olayın arka planı ne?
Sığ Azov Denizi Kırım'ın doğusunda ve Rusya yanlısı ayrılıkçılar tarafından ele geçirilen Ukrayna topraklarının güneyinde.
Kuzey kıyılarındaki iki Ukrayna limanı Berdyansk ve Mariupol, buğday ve çelik ihracıyla, kömür ithali açısından önemli.
2003'te Rusya ve Ukrayna arasında yapılan anlaşma, iki ülkenin gemilerinin de özgürce bölgede seyredebilmesini öngörüyor.
Ancak Rusya geçtiğimiz günlerde Ukrayna limanlarına giren ve çıkan gemileri aramaya başladı. Bu ay başında AB bu konuda önlemler alınacağı uyarısı yapmıştı.
Aramalar, Ukrayna'nın geçen Mart'ta bir balıkçı teknesine el koymasıyla başlamıştı. Moskova, Ukraynalı radikallere dikkat çekerek, aramaların güvenlik nedeniyle gerekli olduğunu savunuyor.