Sahte içki: Metil alkol zehirlenmesinde ne yapmak gerekiyor?

Geçen ay Adana, Mersin, Niğde ve Osmaniye'de 23 kişi 'sahte içki' yani 'metil alkol zehirlenmesi' nedeniyle hayatını kaybetti. Bunun üzerine yapılan baskınlarda, üretilen litrelerce sahte içkinin ve alkol üretiminde kullanılan düzeneklerin yanında ünlü markalara ait boş şişeler de ele geçirildi. Yıllardır dönem dönem artan sahte içki vakaları çoğunlukla 'alkole yapılan zam'larla bağdaştırılıyor.

TIKLAYIN: Her iki günde sahte içkiden bir kişinin öldüğü Adana'da polisten 116 adrese baskın

TIKLAYIN: Sahte içki üretenler, bilinen içki markalarının etiketlerini de kullanıyor

'Sahte içki' zehirlenmelerine neden olan metil alkol; cilalamada, boya maddelerinde, parfümlerde, yağ sökücü gibi kimyasal temizlik ürünlerinde kullanılan ve insanlar için son derece zehirli olan bir madde.

Bunun yanında alkolün damıtılarak elde edilmesi esnasında metil ve etil alkol bir arada oluştuğundan Türk Gıda Kodeksi Distile Alkollü İçkiler Tebliği’ne göre 1 litre rakıda 1.5 gram metanol bulunması güvenli ve yasal; metanolün insan sağlığını kısa veya uzun vadede ciddi ölçüde etkileyecek dozu ise 8 gram/litredir. Bu nedenle damıtma sonrasında metilin ayrıştırılması gerekiyor fakat sahte içki üreticileri ‘israf’ etmemek adına etil ve metil ayrımını göz ardı edebiliyor.

İçki yapımında alkol dışarıdan eklendiği zaman mutlaka ‘tarımsal kökenli’ yani evsel kullanıma uygun ve yüksek saflıkta etil alkol kullanılması gerekiyor. Düşük saflıkta etil alkol kullanımı içindeki metanolün yüksek olma ihtimali nedeniyle riskli sonuçlar doğurabiliyor.

Ayrıca insan hayatını hiçe sayan sahte alkol üreticileri ucuz olduğu gerekçesiyle etil yerine direkt metil alkol de kullanabiliyor; yukarıda saydığımız durumlarda ‘şans’ faktörü devreye girerken etil yerine metil kullanılması sonucunda ölüm vakalarıyla karşılaşmak kaçınılmaz oluyor.

Sözcü’de yer alan habere göre 2016 yılında sahte içki sattığı gerekçesiyle yargılanan bir şahıs aynı içkiden kendisinin de içtiğini ama ona ‘bir şey olmadığını’ iddia etmişti.

Öte yandan 2017 yılında hayatını kaybeden Güray Tan Mısır vakasında yakınları, Mısır’ın içkiyi yıllardır ‘kaçak’ yani ‘sahte’ olmayan ama gümrük vergisi ödenmeden ülkeye giren içkileri satan Bayram Çomak’tan aldığını, son aldığı içkinin ise ‘sahte’ çıktığını ifade etmişti.

Metil alkol zehirlenmesinde ne yapmak gerekiyor?

Sahte içki zehirlenmelerinin bulantı, kusma, baş dönmesi, baş ağrısı ve tansiyon düşmesi gibi ön belirtilerle ortaya çıktığını belirten Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Fatih Atmaca, "Daha sonra çift görme ve bakılan yerde ‘lapa lapa kar yağıyormuş’ gibi bir görüntü meydana gelir; bu da körlüğün habercisidir. Sahte alkol zehirlenmesinde hastaların baktığı yerde kar yağıyormuş gibi görmeleri ortak ve tipik bir ifadedir” dedi.

Metil alkolü ölümcül hale getiren şey sindirilmesinin ardından ortaya çıkanlar; bu durumun önüne geçmek için doktorlar hastalara etil alkol, yani 'gerçek' alkollü içki veriyor. Etil ve metil alkolü sindiren enzimler aynı ve ikisi birlikte bulunduğunda etil alkol önce sindiriliyor. Bu durumda doktorlar metil alkol parçalanıp toksik hale dönüşmeden onu vücuttan uzaklaştırabiliyor.

The Sun’da yer alan habere göre, ocak ayında Vietnam’da bir doktor metil alkol zehirlenmesi geçiren hastasını, hastaya 4.5 litre bira içirerek kurtardı.

Uzmanlar, metil alkol zehirlenmesinden şüphelenilmesi durumunda vakit kaybetmeden hastaneye başvurulması gerektiğini, evde tedavi uygulanmaması gerektiğini vurguladı.

Sahte içkiden kaç kişi hayatını kaybetti?

2018’in aralık ayında sahte içki vakalarını meclise taşıyan CHP’li Ömer Fethi Gürer’in soru önergesine yanıt veren İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, son beş yılda 228 kişinin ‘metil alkol zehirlenmesine’ bağlı olarak hayatını kaybettiğini açıkladı.

Soylu ayrıca 2014 yılından 2018 yılının ilk 9 ayına kadar yapılan operasyonlarda 4 bin 226 olayda 6 bin 158 şüpheliye adli işlem yapıldığını belirtirken, 1 milyon 604 bin 847 adet şişe ile 1 milyon 308 bin 804 litre kaçak ve alkollü içki ve 433 alkollü içki imalathanesi ele geçirdiklerini bildirdi.

Geçtiğimiz ay artan metil alkol zehirlenmeleri nedeniyle konuyu tekrar meclise taşıyan CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle Meclis Başkanlığına soru önergesinde bulundu.

TIKLAYIN: CHP sahte içki ölümlerini Meclis gündemine taşıdı

Sahte içki vakaları yabancı basına da yansıdı

Reuters haber ajansı, alkole getirilen yüksek vergiler nedeniyle insanların kaçak içki tüketmeye başladığını yazdı. Haberde, Cumhurbaşkanı Tayip Erdoğan yönetimindeki Türkiye’de alkole koyulan vergilerin sürekli arttığı, 2013 yılı itibarıyla alkol ve tütün ürünlerinin reklamı ve sponsorluğunun yasaklandığı vurgulandı.

TIKLAYIN: Sahte içki ölümleri dünya basınında: Alkol zamlarına vurgu yapıldı