Şam'da 'kritik' Nevruz kutlaması

Yaklaşık bir hafta önce, ülkedeki basından sorumlu bakanlık olan Suriye Enformasyon Bakanlığı arayıp "21 Mart Cumartesi günü Jelaa parkında Newroz kutlaması" yapılacağını haber verdi.

"21 Mart yani Newroz, Şam'da kutlanacak, hem de Şam'ın içindeki en büyük parklardan birinde ki park devlete ait ve bu etkinliği Enformasyon Bakanlığı Şam'daki yabancı gazetecilere haber veriyor."

Şam'ın Kürtlere yönelik politikası ve resmi bakışı her ne kadar 2011'de başlayan ayaklanma ile kısmen yumuşamış ve ağır adımlarla ilerleyen bir açılım yapılmış olsa da Şam'ın içinde Newroz kutlaması yapılacağı haberini teyid etme ihtiyacı duydum. Bakanlık yetkilisine bana söylediklerini kelime kelime tekrar edip, "Doğru mu anladım?" diye sordum, "Evet" cevabını alıp emin oldum.

 

Şam'ın değişen Kürt politikası

 

Hediye Levent'in BBC Türkçe'de yayımlanan haberine göre, Suriye'de yaklaşık 3 milyon Kürt olduğu tahmin ediliyor. Kürtlerin önemli bir bölümü ülkenin kuzeyindeki Kamışlı, Haseke ve Halep kırsalı gibi yerlerde bulunsa da Şam, Humus, Lazkiye gibi kentlere de yayılmış durumda.

BAAS ideolojisinin temel esaslarından olan Araplaştırma politikası nedeniyle on yıllarca etnik ve kültürel kimlikleri nedeniyle sıkıntılar yaşayan Suriye Kürtlerinin 100 binden fazlasının kimliği bile yoktu.

2010 yılında Şam'ın Kürt politikası önceki yıllara göre nispeten yumuşamaya başlasa da bu değişimin somut adımlar ve açılımlar olarak kendini göstermesi 2011 yılında başlayan ayaklanmadan sonrasına kaldı.

Suriye ordusu ve silahlı Kürt gruplar birbirlerine karşı açıktan cephe açmadı.

Şam, Suriye ordusunun Kürtlere silah desteği verdiğini savunurken bazı Kürt gruplar "Suriye ordusu ile Kürtler arasında herhangi bir yardımlaşmanın olmadığını" söylüyor.

Her halükarda Kürtler 2011 başından itibaren Şam'dan yapılan resmi açıklamalarda "Suriye halkının bir parçası sayılarak" yer almaya başladılar.

Yine Şam Üniversitesi'nde açılan Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü, kimliksiz Kürtlerin bir bölümüne kimlik verilmesi, Suriye iç basınında Kürtlere-Kürt bölgelerine yer veren haberler ve zaman zaman Kobane gibi Kürt nüfusunun yoğun olduğu yerleşim birimlerinin Kürtçe adlarının da basında kullanılır olması 2011 itibariyle Şam'ın Kürt politikasında yeni bir kulvara girdiğinin ilk işaretleri oldu.

Şam yeni Kürt politikasını, "Suriye Kürtleri Suriye toplumunun bir parçası, Kürt yoğun bölgeleri (kantonlar) Suriye toprağı" vurgusuyla çerçevelese de Kürtler artık Şam'ın gündeminin bir parçası.

 

Şam'ın küçük ve tarihi Newroz'u

 

Şam'da Newroz kutlaması da Şam'ın yeni Kürt politikasının ipuçları açısından oldukça önemli bir etkinlik oldu.

Newroz'un kutlanacağı Jelaa Parkı etrafında yoğun güvenlik önlemleri, hem parka hem de etkinliğin yapılacağı tesise girişlerde yapılan üst-çanta araması dikkat çekiciydi.

Kutlamaya katılım çok fazla olmadı ancak bir grup alandan ayrılırken yeni gruplar etkinliğe katılıyordu.

Birçok kişinin yakasında, 20 Mart gecesi Haseke'deki Newroz kutlamasında IŞİD tarafından düzenlenen saldırı nedeniyle hayatını kaybedenler için siyah kurdela vardı.

Yine kutlamalara Kürt, Arap, Türkmen, Süryani, Asuri, Çerkes, Ermeni, Sünni, Alevi ve Dürzi topluluklarının temsilcileri katıldı.

 

Devlet televizyonundan canlı yayın

 

Suriye Devlet Televizyonu, kutlamayı canlı yayınladı.

Suriye yönetiminden temsilcilerin de katıldığı etkinliği organize edenlerden biri milletvekili ve Kürt siyasetçi Ömer Usi.

Yerel Kürt kıyafetleri ile Newroz'a gelen Usi'ye basının ilgisi yoğun oldu.

Usi, yaptığı konuşmada Türkiye dahil bölge ülkelerine yönelik sert ifadeler kullandı.

Suriye halkının Kürtler ve diğer unsurlarla birlikte bir bütün olduğuna vurgu yapan Usi, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a, YPG'ye, Peşmerge'ye teşekkür etti.

"Ülkesini savunurken hayatını kaybedenler" ve Haseke'deki Newroz kutlamalarında IŞİD saldırısına hedef olanlar için saygı duruşu yapıldı.

 

Kobane'ye selam gönderen sloganlar

 

Yerel Koruma Komiteleri'nde (çoğunlukla gençlerden oluşan, herkesin kendi mahallesini korumasını öngören silahlı oluşumlar) yer alan Kürt gençlerin askeri üniformaları ile kutlamalara katılmaları dikkat çekiciydi.

Konuşmaların çoğu Kürtçe-Arapça yapıldı. "Kobane'ye, Şengal'e, Serekaniye'ye selam gönderen" sloganların yanısıra "Suriye bütündür" sloganları da atıldı.

Hava soğuktu, sık sık yağmur yağdı. Newroz ateşi de çiseleyen yağmur altında yakıldı.

Kürt ve Çerkes Halk Dansları topluluklarının gösterilerinin yanısıra Suriyeli ve Iraklı sanatçıların şarkıları ile bol bol halay çekildi.

Onbinlerin katılımı olmasa da bu yıl Şam'da yapılan Newroz, "2015 yılında Şam'daki Newroz kutlamaları" ifadeleri ile anılacak kadar önemli bir dönüm noktası.

Şam Kürt politikası açılımlarını sürdürür mü yoksa krizin askeri kısmı hafiflediğinde eskiye mi döner bilinmez ancak Suriye Kürtleri açısından bugünkü Newroz kutlamaları eşiklerden biri olacak gibi görünüyor.