Sanayici, 2001'de olmadığı kadar umutsuz

Sanayi sektörü 2008'in ikinci yarısında üretim, ihracat, istihdam, yeni siparişler ile iç ve dış satışlarda "dramatik" düşüşler yaşarken sanayicinin gelecek 6 aya dair beklentileri 2001 krizini bile aratacak seviyeye geriledi. Referans gazetesinde yer alan ve ISO’nun dün açıkladığı "Ekonomik Durum Tespiti Anketi"nden yola çıkarak hazırlanan bir yazıda son aylarda ihracat ve kapasite kullanım oranlarındaki sert düşüşlerle ağır darbe yiyen sanayi sektörünün, küresel krize karşı tutunacak dalının kalmadığı vurgulandı. Hükümetin krize karşı önlem almakta geciktiğini, hazırlanan önlem paketinin ise "dertlere ne kadar deva olacağının" bilinmediğini vurgulayan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Tanıl Küçük, "Sanayicimiz ilk kez gelecek döneme ilişkin beklentilerinde bu kadar olumsuz. İçinde bulunduğumuz olağanüstü koşullar, ekonomideki sorunların da olağanüstü hal mantığı ile ele alınmasını gerektirmektedir" dedi. Özel sektör imalat sanayiinin içinde bulunduğu koşulları, sorunları, beklenti ve öngörülerini tespit edebilmek, çözüm önerileri geliştirebilmek amacıyla 500 İSO üyesi baz alınarak gerçekleştirilen "Ekonomik Durum Tespiti Anketi"nin 2008 yılı ikinci yarı sonuçları, düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Bu dönem ilk kez temel göstergelerdeki değişimlerin endeks olarak sunulduğu çalışmada, endeksin 100'den büyük olması olumlu, 100'den küçük olması ise olumsuz gelişmeye işaret ediyor. Anket sonuçlarına göre 2009'un ilk yarısında işletmelerin yüzde 59,8'i üretimlerinde, yüzde 61,7'si iç satışlarında, yüzde 56'sı dış satışlarında, yüzde 51,2'si istihdamlarında, yüzde 61,3'ü de yeni siparişlerde azalma bekliyor. 2009 yılında ekonomide yüzde 2,6'lık daralma öngören sanayicilerin yalnızca yüzde 24,6'sı 2009'un ilk yarısında yatırım yapmayı planlıyor. Her 4 kişiden biri işsiz İSO Başkanı Küçük, anketin işletmelerin 2009 yılında ekonominin önemli ölçüde küçüleceği beklentisi içinde olduğunu ortaya koyduğunu belirtti. 2009'un tahminlerin ötesinde sıkıntılı bir yıl olma riski taşıdığı uyarısında bulunan Küçük, "Üretimde, istihdamda, ihracattaki veriler ve piyasadaki durum Türkiye'nin küresel kriz karşısında ödemek zorunda kaldığı faturanın giderek kabardığını gösteriyor" diye konuştu. İstihdamda yaşanan sorunların 2009'da da artarak devam edeceğini ifade eden Küçük, evrensel standartlarla değerlendirildiğinde TÜİK'in açıkladığı yüzde 12,3'lük işsizlik oranının yüzde 25,6'yı bulduğunu söyledi. Küçük, "Bu veriler, işgücü kapsamındaki her 4 kişiden birinin işsiz olduğu anlamına gelmekte ve çok derin bir ekonomik ve sosyal soruna işaret etmektedir" dedi. Türkiye'nin şimdiye kadar önlem almakta geç kaldığını dile getiren Küçük, şöyle konuştu: "Hükümetimizin önlem yönündeki çabaları son dönemde hızlanmış görünmektedir. Ancak geç kalan önlem paketinin dertlere ne kadar deva olacağı soru işaretidir. İçinde bulunduğumuz olağanüstü koşullar, ekonomideki sorunların da olağanüstü hal mantığı ile ele alınmasını gerektirmektedir. Üretimde ve istihdamda daha olumsuz gelişmelerin önüne geçebilmek için Türkiye çok daha kapsamlı ve geniş boyutlu önlemleri süratle hayata geçirmek zorundadır." 2001 krizi döneminde ankete katılan işletmelerin yüzde 73'ü finansal darboğaz içinde olduğunu bildirirken bu oran 2008'in ikinci döneminde yüzde 69,9'a kadar yükseldi. 2001 sonrası yaşanan ekonomik gelişmeler sonrasında yüzde 50'lere düşen bu oran. 2008'in ilk yarısında da yüzde 60,2 olarak gerçekleşmişti.