Satın aldığınız her şey bu 10 şirket tarafından kontrol ediliyor!
Reddit’deki “Tercih İlizyonu”na göre, bütün şirketlerin aslında sadece 10 mega şirkete ait olduğu gösteriliyor. Bu büyük isimleri daha önce duymuş olabilirsiniz ancak hayatımıza olan etkileri bildiğinizden çok daha fazla.
84 milyar dolarlık şirket Proctor & Gamble -ABD’nin en büyük reklamcısı- ilaçtan, diş macununa, pilden, son moda kıyaferlere kadar bir çok sektörün sahibi. Hepsi art arda eklenince P&G dünya çapında 4.8 milyar insana ürün sattığı ortaya çıkıyor.
Dünyalılar'ın haberine göre, 200 milyar dolarlık Nestle –çikolatasıyla meşhur olmasıyla birlikte dünyanın en büyük gıda üreticisi- dünya çapında yaklaşık 8000 markaya sahip. Nestle’nin sahip olduğu markalar içinde L’Oreal, bebe gıdası üreticisi Gerber, giyim markası Diesel ve evcil hayvan maması üreticileri Purina ve Friskies.
Sabuncuların en meşhuru Unilever ise dünya çapında sabun dışında Algida dondurmaları ve Knorr ürünleri ve Lipton çayı da olmak üzere 2 milyar insana ürünlerini satmaktadır.
Ciddi boyutlara ulaşan tekelleşme sorunu sadece bu ürünlerle sınırlı değil. Son bir kaç yılda medya de ciddi bir tekelleşme içinde. Frugal Dad’in grafiğine göre, Amerikan medyasını 1983’te 50 şirket idare ederken, 2015’te medyanın %90’ı sadece 6 şirketin kontrolünde.
Durum daha da makro bir hal alıyor: 37 banka 20 yıldan kısa bir süre içinde 4 bankanın -JPMorgan Chase, Bank of America, Wells Fargo ve CitiGroup- himayesi altına girdi.
Ülkenin en büyük 10 finansal kurumu, 1990’da tüm ülkenin varlıklarının %20’sine sahipken bugün %54’ünü elinde bulunduruyor. MotherJones’a göre ülkedeki banka sayısı 12.500’den 8.000’e düştü.
Not: Grafik bir takım ilişkilerin karışımıdır. Tepelerdeki şirket, altındaki şirketlerin hepsine veya bir kısmına sahip veya ortaktır. Örneğin: Coca-Cola Monster’ın sahibi değildir ama bu enerji içeceğinin dağıtımını yapmaktadır. Bir diğer not: Bu grafiğin ne kadar güncel olduğu hakkında bir bilgimiz yok. Örneğin: Şubat ayında P&G’nin Pringles’ı Kellogg’s’a satması grafikte güncellenememiştir.
* Chris Miles tarafından yazılan ve (10 Corporations Control Almost Everything You Buy) adresinde yayınlanan makaleyi Komünos adına Can Aykaş çevirdi.