31 Mart'ın ardından sandıktan çıkan 10 sonuç
2019 yerel seçimlerinde oy sayım işlemi tamamlandı.
Resmi olmayan sonuçlara göre, AKP sandıktan birinci parti olarak çıktı ancak başta İstanbul ve Ankara olmak üzere birçok yerde büyükşehir belediye başkanlığını kaybetti.
AKP ve MHP'nin Cumhur İttifakı oyların yüzde 52'sini aldı.
Ancak AKP başta İstanbul ve Ankara olmak üzere birçok yerde belediyeyi kaybetti. CHP ise "Yedi büyükşehiri almak" hedefiyle girdiği seçimlerden altı büyükşehiri kazanarak çıktı.
Seçimden çıkan 10 sonucu derledik:
1) Ankara Büyükşehir Belediyesi el değiştirdi
Ankara Büyükşehir Belediyesi 25 yıl sonra ilk kez el değiştirdi. 1994 yılında Refah Partisi adayı Melih Gökçek, 6 bin 471 oy farkla SHP adayı Korel Göymen'in önünde yarışı tamamladı. Gökçek bu tarihten sonra da Fazilet Partisi ve Adalet ve Kalkınma Partisi adayı olarak girdiği dört seçimi daha kazandı. Gökçek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talebi üzerine Ekim 2017'de bu görevinden istifa etti.
CHP adayı Mansur Yavaş ise üçüncü kez aday olduğu seçimleri ilk kez kazandı. Yavaş, Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Mehmet Özhaseki karşısında 125 bin oy farkla, oyların yaklaşık yüzde 51'ini alarak kazandı. Yavaş daha önce bir kez MHP'den, bir kez de yine CHP'den belediye başkan adayı olmuş ancak her ikisinde de kazanamamıştı.
2) İstanbul'da nefes kesen yarış
İstanbul da nefes kesen bir yarışa sahne oldu. Resmi olmayan sonuçlara göre kazananın netleşmesi ancak sabah saatlerini bulurken, yaşanan kıran kırana mücadele 1994 yerel seçimlerini hatırlattı.
O dönem Refah Partisi adayı olan Recep Tayyip Erdoğan, birkaç gün süren sayım işleminin ardından 117 bin oy farkla belediye başkanı seçilmişti.
Bu yıl da sonuçlar son ana kadar belli olmadı. Sonunda da gerek Yüksek Seçim Kurulu gerekse de Anadolu Ajansı, CHP adayı Ekrem İmamoğlu'nun yarışı 24 bin 408 oy farkla önde tamamladığını duyurdu.
Ancak Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Binali Yıldırım, sürecin devam ettiğini ve toplam 31 bin 136 sandıktan her birinden bir yanlış oy çıksa bile sonucun değişeceğini söyledi.
İstanbul'da dört ilçe el değiştirdi. MHP, daha önce CHP'nin elinde olan Silivri'de sandıktan birinci parti çıkarak ilk kez bir belediye kazanmış oldu. Esenyurt ve Küçükçekme'de CHP'li adaylar kazanarak AKP'li haleflerini yerinden ederken, 2014'ten bu yana CHP'nin yönettiği Çatalca'da da kazanan AKP oldu.
3) İlk 10 büyükşehirden beşi el değiştirdi
Türkiye'nin nüfusuna göre en büyük ilk 10 şehrinin beşinde belediye başkanlığı başka partiye geçti. CHP; İstanbul, Ankara ve Antalya'yı AKP'den, Adana ve Mersin'i de MHP'den aldı.
Böylece Türkiye'nin ilk 10 büyük kentinin beşi CHP, kalan beşi de AKP yönetiminde.
CHP'nin elindeki İzmir, AKP'nin elindeki Bursa, Konya, Gaziantep ve Şanlıurfa ise belediyelerin el değiştirmediği büyük kentler.
4) Güneydoğu'da kayyum etkisi
HDP, seçim kampanyasını Güneydoğu'da kayyum atanan belediyeleri geri alma, Batı'da da "stratejik oy" tercihiyle "AKP ve MHP'ye kaybettirerek kazanmayı" amaçlıyordu.
HDP'nin elinde olan Iğdır haricindeki tüm belediyelere, 2015 yılındaki çözüm sürecinin sona ermesinin ardından kayyum atanmıştı.
HDP, kayyum atanan 10 belediyeden altısını yeniden kazanmayı başarırken, dört yerde ise kaybetti. Kayyum atanmayan tek HDP il belediyesi olan Iğdır'dan da bir kez daha sandıktan HDP çıktı.
Tunceli'de birinciliği Türkiye Komünist Partisi'nin adayı Fatih Mehmet Maçoğlu'na kaptıran HDP, üç il belediyesini de AKP'ye karşı kaybetti.
Ancak Kürt oyları, özellikle HDP'nin aday göstermediği, İstanbul, Adana, Ankara, Antalya ve Mersin gibi yerlerde seçim sonuçları üzerinde önemli rol oynadı.
5) MHP'ye dönen belediyeler
Seçimin bir diğer dikkat çeken sonucu da Cumhur İttifakı kapsamında olmayan 27 ilin 9'unu MHP'nin kazanmış olması.
MHP, böylece Adana ve Mersin gibi bazı önemli illerde kaybetmiş olmasına karşın AKP'den aldığı yerlerle birlikte toplamda 11 yerde kazandı.
MHP, 2014 yerel seçimlerinde sekiz il belediyesi kazanmıştı.
MHP'nin seçim kazandığı yerler arasında Bayburt ve Çankırı gibi daha önce AKP'nin kalesi olarak nitelendirilen bazı iller de yer alıyor.
6) İlk komünist il belediyesi
Tunceli'nin Ovacık ilçesinin Türkiye Komünist Partili Belediye Başkanı Mehmet Fatih Maçoğlu, bu kez Tunceli'de seçimleri kazandı.
Maçoğlu, oyların yüzde 32,77'sini alarak, yarışı HDP adayı Nurşat Yeşil'in önünde tamamladı.
Maçoğlu, seçimi kazanmasının ardından attığı Twitter mesajında, "Dersim halkı kazandı" dedi.
7) Karadeniz'de değişim rüzgarı
Karadeniz, en ciddi oy kaymalarının görüldüğü bölgeler arasında başı çekiyor.
Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ve daha önceki seçimlerde AKP ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın en yüksek oy oranlarına ulaştığı illerin bazılarında belediyeler el değiştirdi.
Karadeniz Bölgesi'ndeki 18 ilin yedisi bu kez farklı bir partiyi tercih etti.
Bolu ve Artvin; AKP'den CHP'ye geçerken, 2014 yılından bu yana CHP'nin elinde olan Zonguldak ve Giresun'da ise bu kez kazanan AKP adayları oldu.
Cumhur İttifakı dışında olan Kastamonu, Amasya ve Bayburt'ta da MHP adayları kazandı ve bu belediyeleri AKP'nin elinden aldı.
8) Metal yorgunluğu şehirleri
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2017 yılında "metal yorgunluğu" gerekçesiyle altı ilde belediye başkanlarının istifa etmesini istemişti.
İstanbul, Ankara, Düzce, Niğde, Bursa ve Balıkesir, belediye başkanlarının istifa ettiği şehirler olarak sıralanıyor.
AKP, bu altı ilin dördünde tekrar kazanırken, İstanbul ve Ankara'yı ise resmi olmayan sonuçlara göre kaybetti.
Belediye başkanları "metal yorgunluğu" nedeniyle istifa eden altı ilin dördünde seçimlere Cumhur İttifakı olarak girildi ve AKP aday gösterdi.
Cumhur İttifakı olarak seçimlere girilen Balıkesir, yaklaşık sekiz puanla oyların en fazla artırıldığı yer oldu. Diğer ittifak yapılan yerlerden Bursa da oy artışı sadece 0,1, Ankara'da yaklaşık 2, İstanbul'da ise 0,8 puan oldu.
İttifak dışında bırakılan Düzce'de oylarda yaklaşık 7 puanlık, Niğde'de ise 4 puanlık bir düşüş görüldü.
9) AKP hem belediyede hem il genel meclisinde hafif geriledi
AKP'nin oyları hem belediye başkanlığı hem de il genel meclisinde 2014 seçimlerine kıyasla geriledi. Ancak halen sandıktan birinci parti olarak çıkmayı başardı.
2014 yılında belediye başkanlığında oylarında yüzde 45,5'ini alan AKP'nin 2019'da aldığı oy oranı yüzde 44,3.
İl genel meclisinde kullanılan oylara bakıldığında ise 43,4'ten yüzde 42,7'ye geriledi.
10) AKP bazı kalelerini kaybetti
Bu seçimlerde 2014'e göre en fazla belediye kaybeden parti AKP oldu. AKP, aralarında İstanbul, Ankara ve Antalya gibi büyük kentlerin de bulunduğu 16 yerde belediyeyi kaybetti. Bunların dokuzunda sandıktan CHP, yedisinde de MHP çıktı.
AKP, beş yeni yerde kazanmayı başardı. AKP adayları, Bitlis ve Şırnak'ta HDP'nin selefi BDP, Giresun ve Zonguldak'ta CHP ve Isparta'da da MHP'den belediyeyi aldı.
Böylece net olarak AKP, 11 ilde belediye kaybetti. AKP'nin 2019 seçimlerinde kazandığı belediye sayısı 39'a geriledi.
Belediye sayısını en fazla artıran parti ise CHP oldu. CHP, 11 yerde belediye seçimlerini kazanırken, 2014'te kazandığı üç yerde ise kaybetti. Böylece, net olarak sekiz yeni ilde belediyeyi kazanmış oldu.
AKP'den aldığı dokuz ile ek olarak Adana ve Mersin'de de belediye MHP'den CHP'ye geçti. Üç yerde de ikisi AKP adaylarına, birinde de bağımsız adaya kaybetti.
MHP ise elindeki belediye sayısını da sekizden 11'e yükseltti.
AKP'nin hem CHP'ye hem de MHP'ye kaybettiği yerler arasında "kalesi" olarak bilinen iller de yer alıyor. İç Anadolu'da yer alan ve bugüne kadar AKP'nin kazandığı Kırşehir'de CHP sandıktan birinci çıktı. Ayrıca Bolu, Bilecik ve Artvin de son yıllarda AKP'yi tercih eden ama 2019'da CHP'ye geçen yerlerden.
AKP'nin kalesi olarak bilinen bazı yerlerde de seçmenin tercihi MHP oldu. AKP'nin ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Erdoğan'a en fazla oyun çıktığı yerlerden Bayburt bu illerin başında geliyor.
Ayrıca Çankırı, Erzincan, Kütahya ve Karaman da AKP'nin kalesi olarak bilinmesine rağmen bu kez MHP'ye geçen iller arasında yer alıyor.