Seçimlere 60 gün kala Cumhurbaşkanı tarafından onaylandı, işte uyum yasalarıyla gelen yeni düzenlemeler
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"u onayladı. Yayınlanmak üzere Başbakanlık'a gönderilen uyum yasası Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
TIKLAYIN - Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 maddelik uyum yasasını onayladı
23 Nisan’da Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen ve 25 Nisan’ın ilk saatlerinde de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşan kanunla, 16 Nisan 2017’deki referandumda kabul edilen düzenlemeyle Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum amacıyla 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununda değişikliğe gidildi.
Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri seçimlerinin ne zaman yapılacağı, adayların nasıl belirleneceği, Yüksek Seçim Kurulu süreçlerinin nasıl işleyeceği ve yurtdışındaki seçmenlerin seçime nasıl dahil edileceği başta olmak üzere seçimlerle ilgili birçok konuda değişikliğe gidilmesini düzenleyen Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un kabul edilmesiyle mevcut yasalarda yapılan değişiklikler şöyle:
Yurtdışında seçimden önceki üçüncü güne kadar oy kullanılabilecek
Yurt dışındaki vatandaşlar, Türkiye'deki oy verme gününden önceki üçüncü güne kadar oy kullanabilecek. Yurt dışında yaşayan seçmenlerin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenen oy verme günlerinden, kendilerine uygun olan herhangi bir günde oy vermelerine imkan sağlanacak.
Siyasi partiler yurt dışında her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilecek.
Hem cumhurbaşkanı hem milletvekili adayı olunamayacak
Bir kişi aynı zamanda hem cumhurbaşkanı adayı hem de milletvekili adayı olamayacak ve aday gösterilemeyecek.
Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri 5 yılda bir aynı gün yapılacak
-Cumhurbaşkanı ve TBMM seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılacak.
-Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilecek, ancak cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilecek.
-Cumhurbaşkanı ve TBMM'nin görev sürelerinin dolmasından önceki son pazar günü oy verme günü olacak. Görev süresi, birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi esas alınarak belirlenecek. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak 60 günlük sürenin ilk günü seçimin başlangıç tarihi olacak. -Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde bu karar 48 saat içinde Resmi Gazete'de yayımlanarak ilan olunacak. Bu kararın verildiği günden sonra gelen 60. günü takip eden ilk pazar günü cumhurbaşkanı ile TBMM genel seçimi birlikte yapılacak.
-Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve genel seçime bir yıl veya daha az süre kalması halinde cumhurbaşkanı seçimi makamın boşaldığı günden sonra gelen 60. günü takip eden ilk pazar günü TBMM genel seçimiyle birlikte yapılacak.
-Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve genel seçime bir yıldan fazla süre kalması halinde cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen 45 gün içindeki son pazar günü yapılacak. Bu şekilde seçilen cumhurbaşkanı TBMM seçim tarihine kadar görevine devam edecek. Kalan süreyi tamamlayan cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmayacak. Bu süreler içinde seçimin tamamlanması amacıyla Yüksek Seçim Kurulu tarafından seçim takvimi resen belirlenecek ve ilan edilecek.
Tek aday olursa oylama referandum şeklinde yapılacak
-Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek.
-İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak ancak ikame, geçici sonuçların ilanını takip eden gün saat 17.00’ye kadar yapılabilecek.
Cumhurbaşkanı seçilenin varsa TBMM üyeliği sona erecek
-Oylamalara tek adayla gidilmesi halinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması halinde seçim yenilenecek ve kesin sonuçların ilanından sonra gelen 45. günü takip eden ilk pazar günü sadece cumhurbaşkanı seçimi yapılacak.
-Cumhurbaşkanının görev süresinin dolması, seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi ya da seçimlerin tamamlanamaması hallerinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
-Cumhurbaşkanı seçilenin varsa TBMM üyeliği sona erecek.
Bir kişiyi birden fazla siyasi parti grubu veya siyasi parti aday gösterebilecek
-Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan milletvekili genel seçiminde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan siyasi partiler ya da en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
-TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler grup kararıyla, diğer siyasi partiler ise tüzüklerinde gösterilen yetkili organlarının kararıyla cumhurbaşkanlığına aday gösterebilecek.
-YSK tarafından ilan edilen süre içinde, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve gerekli diğer belgelerle YSK'ye başvurularak aday gösterilmiş olacak. Her siyasi parti veya parti grubu ancak bir aday için başvuruda bulunabilecek. Bir kişiyi birden fazla siyasi parti grubu veya siyasi parti aday gösterebilecek.
-Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik tespit edilmesi halinde YSK tarafından, ilgili siyasi partilere eksikliklerin giderilmesi için 5 günlük süre verilecek.
-Eksiklikleri verilen süre içinde gidermeyen siyasi partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak.
100 bin seçmenin imzasıyla nasıl aday olunacak?
-En az yüz bin seçmen de Cumhurbaşkanlığına aday gösterebilecek. Süreç, seçmenlerce aday gösterilmek isteyen kişinin Yüksek Seçim Kuruluna başvurmasıyla başlayacak. Başvurucu, kimlik ve açık adres bilgilerini ihtiva eden başvuru dilekçesi ve seçilme yeterliğine ilişkin bilgi ve belgeler ile en yüksek derecedeki Devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının on katının (131 bin 600 lira) ilgili maliye veznesine yatırıldığına dair makbuz YSK’ya sunulacak.
-Yüksek Seçim Kurulu, başvuranın seçilme yeterliğinin bulunup bulunmadığını inceleyecek ve seçilme yeterliğinin bulunmadığının tespit edilmesi halinde, başvuruyu reddedecek. Başvuran, bu kararın bildirilmesinden itibaren iki gün içinde dilekçeyle yeniden inceleme talebinde bulunabilecek ve Yüksek Seçim Kurulu bu talebi üç gün içinde kesin olarak karara bağlayacak. Diğer bilgi ve belgelerde eksiklik bulunması halinde, bu eksikliklerin iki gün içinde tamamlanması hususu başvurana bildirilecek ve bu süre içinde eksiklikler tamamlanmaz ise başvuru reddedilecek.
-Yüksek Seçim Kurulu, başvurusunu kabul ettiği kişileri ilan edecek ve aday gösterme işleminin ikinci aşaması olan en az yüz bin seçmenin imzasının toplanması aşamasını başlatacak. Seçmenler bu ilanda belirtilen kişilerden sadece biri için bir kez teklifte bulunabilecek.
-Seçmenler, adaylık teklifi için kayıtlı oldukları ilçe seçim kuruluna bizzat başvuracak. Başvuranın, seçmen niteliğine sahip olduğu ve daha önce aday teklifinde bulunmadığı tespit edildikten sonra, ilan edilen listedeki kişiler arasından tercih yaptırılarak adayın bilgilerini ihtiva eden form imzalatılacak ve elektronik ortamda da kaydedilecek. Başvuran seçmene, aday teklifinde bulunduğuna dair belge verilecek. Aday gösterme formları, elektronik ortamda YSK'ya iletilecek ve fiziki olarak ilçe seçim kurullarında saklanacak. Aday gösterilmek isteyen kişinin talebi halinde, kendisi hakkında aday teklifinde bulunanlara ilişkin formlar ve diğer bilgiler kendisine verilecek. İtiraza ilişkin hususlar YSK tarafından belirlenecek. Belirlenen süre içinde yüzbin seçmen tarafından teklif edilen kişiler, geçici aday listesinde gösterilecek.
Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak, seçilebilme yaşı 18' düşürülecek
-Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak. TBMM seçimleri dört yılda bir yerine, 5 yılda bir cumhurbaşkanı seçimiyle aynı gün yapılacak. Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek.
-Bir önceki seçimin yapıldığı tarihten itibaren, 5 yılın dolmasından önceki son pazar günü oy verilecek. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak 60 günlük sürenin ilk günü, seçimin başlangıç tarihi olacak.
AKP İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop ile MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı'nın imzasıyla Meclis'e sunulan ve Anayasa Komisyonu ile Genel Kurul tarafından kabul edilmesinin ardından bugün de Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.