Sel sonrası bir yenileme projesi nasıl olmalı; elips köprünün mantığı ne?
Türkiye Kastamonu, Rize ve Artvin'deki sel felaketlerinde yaşamını yitiren vatandaşların yasını tutuyor. Bu ölümlü olaylardan sonra dere yataklarına inşaat yapılması yeniden gündeme geldi. Peki sel sonrası bir yenileme projesi nasıl olmalı?
Haber Global’den Gökhan Kam imzalı habere göre, Trabzon Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ercan Şen yeni yapılan binaların da dere yataklarına yakın olmasının haklı bir yaklaşım olmadığı görüşünde. Şen, “Bu afetlerden ders çıkarmamız gerekiyor” diye konuştu.
Şen, sel afeti sonrası kemerli köprüler yapılması gerektiğine de işaret ederek bazı bölgelerde düz köprüler olduğunu da söylüyor.
Elips köprünün mantığı ne?
Şen, yüzyıllar önce yapılan köprülerin ayaklarının neden dere yatağında olmadığını ve oval veya elips şeklinde olduğunu ise şöyle açıklıyor:
“Odun, tomruk, süprüntüler ya da selin getirdiği malzemelerin takılarak baraj etkisi oluşturması sebebiyle köprülerin ayakları elips veya oval şeklinde yapılırdı.”
“Risklere karşı dirençli şehirler”
Sürdürülebilir şehirler yapmanın yolunun sadece bina inşa etmekten geçmediğini söyleyen Öztürk, “Risklere karşı dirençli şehirleşme yapılmıyor. Sonra önümüze Dereli çıkıyor, Bozkurt çıkıyor” diye konuştu. Dere yataklarında evler arasında güvenli aralık için 100 metre mesafe olması gerektiğini söyleyen Öztürk, “Yani kanal sistemine dönüştürülemez. Dereler yeşil koridorlara dönüştürülür” diyor.
Dere kenarlarına konut yapıldığı zaman sel ve yağmur suyunun toprak altı suyuna erişmesinin de engellendiğini aktaran Öztürk, “Hemen derenin yanında yaklaşık 40-50 metre yakınında yeşil koridorlar yapılır. Ağaçlandırılır. Neden bu yapılır yağmur suyu taştığı zaman burada sel suları yeşil koridorla bulur yer altına girer. Bu tip yerlerde asgari 100 metre derenin sağından ve solundan güvenli tampon bölge aralığı bırakılması gerekir” diyor.
“Bütüncül bir yaklaşım”
Öztürk aynı zamanda dere yataklarına inşa edilecek köprülerin kubbe tipi kavisli yapılması gerektiğini aktarırken, “Dere yatakların üzerinde kavisli kubbe tipi yapılmalı. Olaya bütüncül bakılmadığı müddetçe geçici çözümler olur ve sonunda felaketle tekrar karşı karşıya kalabiliriz” yorumunda bulunuyor.
Giresun Dereli’de 22 Ağustos 2020'de yaşanan sel felaketi sonrasında yıkılan yerler TOKİ eli ile ‘Yeni Dereli Projesi’ kapsamında yenilenme programına alınmıştı. Afetzedeler için Sütlüce Mahallesi’nde 142 konut da büyük oranda tamamlanmıştı. Dereli Kaymakamı Murat Atıcı selden en çok etkilenen noktalardaki inşaat çalışmalarının yüzde 80’e ulaştığını açıklamıştı.