Seyahate çıkmadan üç hafta önce aşı olun

Güzel bir safari turu, dağın eteğinde kamp, koy koy dolaşılan bir mavi tur ya da romantik bir kar tatili... Eğer tatilinizin güzel geçmesini istiyor, yani bir sinek sokması ya da buzlu içecek yüzünden geçirdiğiniz enfeksiyona bağlı olarak yatak döşek yatmak istemiyorsanız önleminizi almalısınız. Seyahate çıkmadan önce uzmanlardan yardım alınmalıUzmanlar, seyahatten bir gün önce değil, en az 2-3 hafta önce doktora başvurarak aşı yaptırmak gerektiğini belirtiyorlar; çünkü pek çok aşının etki etmesi için bu kadarlık bir süreye ihtiyaç var. Seyahatlerde özellikle turist ishaline, bu mevsimde ise başta gribal enfeksiyonlara sık rastlanıyor. Ancak Kenya’da güzel bir safari turunu bunların dışında sarıhumma, menenjit, difteri, kanlı ishal ya da hepatit gibi sorunlar da “zehir” edebilir... Anadolu Sağlık Merkezi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Hakko, Miliyet Cafe'ye verdiği röportajda, gerekli ilaçları almanın ve aşı olmanın yanı sıra, kişilerin basit önlemlerle de korunabileceklerini söylüyor... “Seyahat hastalığı” ne demek? Her seyahatin riski var. Ülke içinde beş yıldızlı bir otelde de hasta olabilirsiniz, kayıp düşebilirsiniz de. Bunun dışında uçakta, klimalı odalarda her yerde enfeksiyon riski var. Seyahat sırasında oluşabilecek her türlü kaza ve hastalık “seyahat hastalığı” olarak tanımlanıyor. Bir seyahat hastalığı kliniğinde ne yapılıyor? Bizim amacımız aslında seyahat hastalıklarını tedavi etmek değil, seyahat danışmanlığı vererek insanların hastalanmamalarını ve önlem almalarını sağlamak. Bize seyahat etmeden başvuran kişilere önce “Nereye, ne zaman gidiyorsunuz?”, “Ne kadar kalacaksınız?”, “Orada ne iş yapacaksınız?” gibi pek çok soru soruyoruz. Mesela kişi Kenya’ya gidecekse önce o bölgenin risklerine ve orada yaygın olan hastalıklara bakıyoruz. Örneğin Kenya’da sıtma var. Buna karşı ilaç veriyoruz ve seyahate çıkmadan bir hafta önce kişi ilaçları almaya başlıyor. Daha sonra nasıl bir yerde kalacağını soruyoruz. Beş yıldızlı bir otelde kalacak kişiyle, çadırda kamp yapacak bir kişi için alınacak önlemler farklı çünkü. Duruma göre sarıhumma, grip, hepatit gibi aşılar yapılıyor. Seyahatlerde bir de turist ishaline çok rastlanıyor. Çok hijyenik şartlarda hazırlanmış olmayan ya da alışık olmadıkları gıdaları tüketmelerinden dolayı insanlarda ishal ortaya çıkıyor. Bütün bunlara karşı alınabilecek önlemleri anlatıyor, kullanılabilecek ilaçları veriyoruz. İnsanlara biraz da kendilerini korumayı öğretiyoruz. Kendilerini nasıl koruyabilirler? Turist ishalinden korunmak için özellikle buzlu içeceklerden uzak durulmalı. Çünkü buz, sağlıklı sudan oluşmuyorsa çözüldüğünde mikrop kapmanıza yol açabilir. Açıkta satılan yemekleri yememeli, el hijyenine önem verilmeli. Su bulamayacağınız bir yerlerde olacaksanız yanınıza alkollü el dezenfektanları götürmelisiniz. Sıtmadan korunmak için fişe takılacak ve vücuda sıkılacak sinek kovuculardan kullanabilirsiniz. Bu önlemlerden söz ettikten sonra kişinin sağlık durumunu da gözden geçiriyoruz. Kişi mesela kalp ya da şeker hastası olabilir. İlaçlarını da ayarlıyoruz. Şeker hastaları insülin kullanıyorlarsa, kullandıkları iğnenin insülin iğnesi olduğunu kanıtlamak için mutlaka yanlarında reçetelerini taşımalılar. Bize başvuran insanlara ayrıca gittikleri yerlerde başvurabilecekleri sağlık kuruluşlarının da adreslerini veriyoruz. “Bu mevsimde gribal enfeksiyonlar yaygın” Seyahat hastalıkları kliniğine ne zaman başvurmalı? Seyahate çıkmadan 2-3 hafta ya da 1 ay önce bize başvurmalılar. Çünkü yaptığımız aşıların onları korumaları için en az 2-3 hafta geçmesi gerekiyor. Eğer seyahate çıkmadan bir hafta önce bize başvurursanız geç kalmış olursunuz. Bu mevsim özellikle hangi seyahat hastalıklarına sık rastlıyorsunuz? Sonbahar-kış aylarında özellikle gribe sık rastlıyoruz. Özellikle uçaklarda, otobüste uzun süre kapalı ortamda kalınması gribal enfeksiyon riskini artırıyor. Bu nedenle aşı olmakta yarar var. 65 yaş üstü insanlara, kalp, şeker gibi kronik hastalıkları olanlara da zatürree aşısını öneriyoruz. Kayak döneminde yaralanmalara, sakatlanmalara karşı yanınızda mesela sargı bezi ya da incinmelere karşı merhemler götürebilirsiniz. Ayrıca her seyahatte tetanoz aşısı çok önemli. Özellikle hangi yaş grubu seyahatlerde risk altında? Çocuklar ve yaşlılar her zaman daha fazla dikkat etmeliler. Ayrıca hamileler, kronik hastalığı olanlar ya da kanser hastaları da daha fazla önlem almalı. Hamilelerin özellikle doğuma üç ay kala pek seyahat etmeleri önerilmiyor. Çok uzun süre oturmaları kan pıhtılaşmasına ya da düşük riskine neden olabiliyor. Her aşıyı hamilelere ya da emziren annelere yapamıyoruz. Her ilacı da alamıyorlar. Bu insanlar doktorlarına danışarak seyahate çıkmalılar. Hac mevsiminde mesela önlem alan yaşlılar çok az. Bu nedenle bu seyahatlerde pek çok ölümle karşılaşıyoruz. Sıcak çarpmaları, güneş çarpmaları, susuz kalma, temiz suya ulaşamama, temiz tuvalete ulaşamama gibi pek çok sorun yaşıyorlar. Hacca gitmeden önce yapılması gereken en önemli aşılardan biri menenjit aşısı. Bu insanların tansiyon ve şeker sorunu oluyor. Orada nasıl besleneceklerini bilmeleri gerekiyor. Diyetlerine dikkat etmeleri gerekiyor. Ama maalesef bunlar göz ardı ediliyor.