Sıçanda empati duygusu: Boğulan arkadaşa yardım

Tehlike içindeki başka bir insanı kurtarmak insanın içgüdüsel olarak yaptığı bir şeydir. Fakat bu sadece insana özgü bir davranış değildir. Birçok primatın da birbirine yardım ettiği biliniyor.

Başkasını kurtarma isteği modern insanın miras aldığı eski bir özellik. Belki de tahmin ettiğimizden çok daha eskilere dayanıyor.

Sıçan gibi kemirgenlerle ortak atamız milyonlarca yıl öncesine dayanıyor. Yeni bir deneyde sıçanların boğulmakta olan arkadaşlarını kurtardığı görüldü.

Kafesteki sıçanlardan biri sulu bölmeye sokulduğunda diğeri kısa sürede aradaki bir kolu kaldırmayı öğrenip onun güvenli ve kuru bölgeye kaçmasını sağlıyordu.

Sıçana başka bir kapıdan cazip bir çikolata ödülü sunulduğunda bile sıçan önce tehlikedeki arkadaşını kurtaracak kapıyı açıyordu.

Yani sıçanlar yardımsever ve “toplum yanlısı bir davranış” sergiliyordu.

Melissa Hogenboom'un BBC Türkçe'de yayımlanan haberine göre, geçmişte yaşadıkları deneyimlerin de sıçanların davranışında etkili olduğu görüldü. Kurtaran sıçan geçmişte suya batırılma tecrübesini kendisi yaşamışsa kapıyı açıp yardımcı olmada daha hızlı davranıyordu.

Fakat kurtarılacak bir sıçan yoksa ya da onun yerine cansız bir eşya konmuşsa sıçan kafesteki kola bastırmıyordu.

Animal Cognition (Hayvan Bilişimi) adlı dergide yayımlanan araştırma, sıçanların empati kurduğunu, diğer sıçanın acısını görüp bu duruma son vermek istediğini ortaya koyuyordu.

Sıçanların empati duyduğu bulgusu, sosyal davranışın nörolojik temellerinin araştırılması konusunu da gündeme getiriyor.

Uzmanlar empatinin insanın sosyal yaşantısında en önemli beceri olduğunu söylüyor.

Eğer sıçanlar da gerçekten empati duyuyorsa bu durumda bu duygunun nörolojik boyutunun nasıl işlediğinin araştırılması gerektiği belirtiliyor.

Böylece sosyal davranışın evrimini ve empati yapamayan bireylerin psikolojik durumunu anlamamız kolaylaşacaktır.

Uzmanlar empatinin duygusal ve bilişsel empati olarak ikiye ayrıldığını belirtiyor. Yeni araştırmalarda sıçanların duygusal empati kurduğu, yani diğer bireylerin duygu durumlarını anlama yeteneği gösterdikleri görüldü.