Silinen Bağ-Kur borcu emekliliği etkiler mi?
Mayıs ayında yürürlüğe giren torba kanunda Bağ Kur'lular için çok önemli bir düzenleme yer aldı. 2018 yılı Mayıs ayı itibarıyla prim borcu bulunan Bağ Kur'lulara bu aydan önceki borçların silinme imkânı tanınmıştı. Bu ayın başı itibarıyla otomatikman bu durumdaki kişilerin borçları silindi. Peki, bu kişiler emekli olacak duruma geldiklerinde bu süreleri emekliliklerine ekletebilecekler mi?
Memurlar.net'de yer alan habere göre eski adıyla Bağ Kur'lu yeni adıyla 4/b'li olan kişilerin borçları kanun kapsamında silindi. Buna göre köy muhtarları, basit usulde gelir vergisi mükellefi olan esnaf, bazı şirket ortakları, tarımsal faaliyette bulunanlar bu uygulamadan yararlanabildiler.
Neden borç birikti?
Bağ Kur'lular genellikle küçük esnaf ve sanatkarlardan oluşan bir gruptur. Bu gruptaki kişiler ay sonunda gelir ve giderlerini hesaplarlar ve prim borcu için kasada para varsa primlerini yatırırlar. Kasada primleri ödemek için yeterli para yoksa prim borçlarını ödeyemezler.
Böyle olunca da bu kişilerin prim borcu birikir. Bu şekilde prim borcu birikenler olduğu gibi Bağ Kur'lu olması gerektiğini bilmediği için adına prim ödenmemiş kişilerin de borçları birikir. Örneğin kişi anonim şirketin yönetim kurulu üyesi ortağı olur fakat Bağ Kur primini ödemez. Bu durumda bu kişi adına prim borcu birikir.
Bu kapsamda prim borcu bulunan Bağ Kur'lulara borç yapılandırma imkanı da sağlanmış olduğu için kanunda buna yönelik bir düzenleme getirilmişti. Mayıs ayı ve öncesine ilişkin prim borcu bulunan Bağ Kur'lular bu borçlarını 1 Ağustos 2018 tarihine kadar yapılandırmadı-larsa SGK bu kişilerin borçlarını sildi. Dolayısıyla Bağ Kur prim borcu bulunan ancak borcunu yapılandıran kişilerin borçları silinmedi ve bu kişiler bu borçları ödeyerek bu süreleri emekliliklerine saydırabilecekler. Ancak 1 Ağustos 2018 tarihine kadar prim borçlarını yapılandırmayan Bağ Kur'luların borçları silindi ve bu sürelere ilişkin hizmetler de emeklilik için değerlendirilmeyecek.
SGK borç silme işlemini başvuru üzerine yapmadı. Bağ Kur borcu olup borcu 1 Ağustos 2018 tarihine kadar yapılandırmayan kişilerin borçları otomatikman silindi. Dolayısıyla başvuru yapmayan kişilerin de borçları silinmiş oldu.
Tescil iptali
Bağ Kur primlerini belirli süre ödemiş ancak daha sonra ödeyememiş olan kişilerin borçları, ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla silinecek. Dolayısıyla ödediği primler 2017 yılının Ekim ayına ilişkin primleri tam olarak karşılayan ancak daha sonra prim ödemeyen Bağ Kur'lunun borçları 2017 yılı Kasım ayı itibarıyla silindi. Bağ Kur tescili olan ancak hiç prim ödemeyen kişilerin ise tescil tarihi itibarıyla borçları silindi ve sigortalılıkları durduruldu. Örneğin 2015 yılının Mart ayında şirket ortağı olan ancak hiç prim ödemeyen kişinin 2015 yılı Mart ayı itibarıyla prim borçları silindi ve sigortalılığı da durduruldu.
1 Haziran itibariyle sigortalılığa devam
Mayıs ayı ve öncesine ait borçları silinen kişiler 1 Haziran itibariyle halen Bağ Kur'lu olmayı gerektirecek statüdelerse sigortalılıkları 1 Haziran tarihi itibarıyla tekrar başlatıldı. Dolayısıyla 1 Haziran öncesi borçları varsa ve yapılandırılmamış ise prim borçları silinen kişiler için 1 Haziran itibariyle yeniden prim ödeme gerekliliği başlamış oldu. Ancak kişiler Bağ Kur kapsamındaki çalışmalarını sonlandırmışlarsa borçları silinmiş ve yeniden başlatılmamış oldu.
Mayıs 2018 ve öncesine ait prim borçları silinen kişiler isterlerse ileride bu sürelere ilişkin primleri ödemek suretiyle bu süreleri ihya edebilecekler. Yani emeklilik için prim günlerine eklettirebilecekler. Bunun için yapılması gereken SGK'ya bu konuyla ilgili dilekçe vermek ve hesaplanan prim borcunu üç ay içinde ödemek. Bu şekilde borçların silindiği süreler ihya edilerek talep tarihindeki prime esas kazanç üzerinden hesaplanacak tutarın ödenmesi suretiyle emeklilik hesabında değerlendirilebilecek.
Başvuru yapılabilir
Prim borcu silinen kişiler ileride ihya talebinde bulunabilecekleri gibi bu kişilerin ölümleri halinde geride kalan hak sahipleri de ölüm aylığı bağlatabilmek için ihya başvurusu yapabilecekler. Bu sayede geride kalan kişilere ölüm aylığı bağlanması mümkün olabilecek.
Yeterli prim günü olmasına ve yaşı dolmasına rağmen ödemediği primleri bulunan ve bu nedenle emekli dilekçesi veremeyen Bağ Kur'lular bu düzenleme ile emekli olabilecekler. Ayrıca borcu olduğu için sağlık hizmeti alamayan Bağ Kur'lular da bu çerçevede sağlık hizmeti almaya başlayabilecekler. Bu açıdan Bağ Kur'lulara getirilen bu düzenleme emeklilik için yeni durumları oluşturmuş olabilir. Bu nedenle bu durumdaki kişiler e devlet üzerinden durumlarını kontrol etmeliler ve emeklilik için gerekli adımları atmalılar.