Sınıra isabet eden füzenin Ukrayna'ya ait olabileceğini söyleyen Polonya Başbakanı: NATO'nun 4. maddesini aktive etmeye gerek kalmayabilir
Polonya sınırlarına düşen füzenin Ukrayna'ya ait olabileceğinin ortaya çıkmasının ardından Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, incelemelerin sürdüğünü ancak NATO’nun 4. maddesini aktive etmeye gerek kalmayabileceğini söyledi.
Reuters’ın aktardığı habere göre dün akşam saatlerinde (15 Kasım), Polonya sınırına füze isabet etmiş, iki kişi hayatını kaybetmişti. Füzenin ilk olarak Rusya’ya ait olduğu iddia edilse de Rusya Savunma Bakanlığı, füzenin Ukrayna’ya ait S-300 savunma sisteminin parçası olduğunu belirtmişti. ABD Başkanı Joe Biden da füzenin Rusya’ya ait olmasının “uzak bir ihtimal” olduğunu belirtmişti.
Basın toplantısında konuşan Polonya Başbakanı Morawiecki, isabet eden füzenin “büyük ihtimalle” Ukrayna hava savunması tarafından kullanıldığını ve “bilinçli bir saldırıya” dair sinyal bulunmadığını söyledi.
Morawiecki, NATO’nun 4. Maddesini aktive etmeye ilişkin incelemelerin sürdüğünü ancak gerek kalmayabileceğini söyledi.
4 madde ne diyor? NATO'nun 4. maddesi çerçevesinde bir üye ülke ulusal güvenliği, sınır bütünlüğü ya da bağımsızlığı tehlike altına girmesi halinde istişareler için diğer üye ülkeleri toplantıya çağırabiliyor. Türkiye daha önce Şubat 2003'te Irak İşgali'ne gidilen süreçte 4. maddenin işletilmesini talep etmişti. Ancak NATO üyesi ülkeler Türkiye'ye herhangi bir koruma sağlanamayacağını söylemişti. 4. madde aynı zamanda NATO kurucu anlaşmasının 5. maddesi için bir ön şart olarak da görülüyor. 5. madde ne diyor? 5. madde ise bir üye ülkeye yapılan saldırının tüm ülkelere yapılmış bir saldırı olarak kabul edilmesi anlamına geliyor. Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan 5. maddeyle ilgili şu ifadeleri kullanmıştı: Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan, T24’e verdiği söyleşide NATO’nun kalbinde bulunan 5.maddenin işleyiş süreci ve Rusya-Ukrayna savaşının müttefik topraklarına sıçraması durumunda yaşanabilecekler hakkında şunları söylemişti: Şöyle söyleyelim, 5. Madde’nin uygulanması otomatik bir sürece tabi tutulmamıştır. 5. Madde’nin uygulanması için NATO Konseyi’nin, bu daimi temsilciler yani büyükelçiler düzeyinde de olabilir, bakanlar düzeyinde de olabilir, liderler seviyesinde de olabilir ki bunların hepsi NATO Konseyi'dir. NATO Konseyi'nin bünyesinde yapılacak danışmalar sonucu alınacak karara tabi tutulmuştur. Dolayısıyla 5. Madde’nin uygulanmasını gerektiren bir tablo ortaya çıkarsa NATO Konseyi toplanır, orada danışmalar yapılır ve gerekli karar alınır. Aynen 11 Eylül’de İkiz Kuleler’e ve Pentagon’a yapılan saldırılarda olduğu gibi. Orada da NATO Konseyi acilen toplandı ve ABD’ye destek verilmesi ve 5. Madde’nin işletilmesi kararlaştırıldı. Söylediğiniz tablo doğru, Ukrayna’daki savaşın herhangi bir şekilde NATO üyesi ülkeye sirayet etmesi durumunda, o ülke elbette 5. Madde’nin işletilmesi için konseye başvuruda bulunacaktır ve konseyde alınan karar altına bütün üye ülkeler imza atar çünkü NATO’da konsensus yani görüş birliği ilkesi esastır. Onun altına imza attıktan sonra, ben şunu yapmıyorum, bunu yapmıyorum demek iyice zorlaşır. Birfiil savaşmak değil ama savaşana destek vermek yükümlülüğü gelir önümüze |