Siyasi partilerden 'savaş tezkeresine hayır' çağrısı
Irak Kürt Bölgesi’nde 25 Eylül’de yapılacak referanduma dair Türkiye’nin tehditleri artıyor. MGK ve Bakanlar Kurulu toplantısının ardından bugün de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) referandum gündemli toplanacak ve Suriye ile Irak tezkeresinin uzatılmasını konuşacak. Bu konuda Mecliste bulunan siyasi partilerden AKP ve MHP’nin ‘evet’ diyeceği biliniyordu. CHP’de ‘evet’ yönünde oy kullanacağını açıkladı. HDP ise Meclisi ‘savaş’ suçuna ortak etmek istiyorlar diyerek ‘hayır’ diyeceklerini açıkladı. EMEP, ÖDP, HAK-PAR ve Özgürlük ve Sosyalizm Partisi ise Irak Federal Kürt Bölgesi’ne kimsenin müdahale hakkının olmadığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlığında Beştepe'de 3 saat süren MGK'nın ardından yapılan yazılı açıklamada; Milli Güvenlik Kurulu (MGK) Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ni (IKBY) "henüz vakit varken" bağımsızlık referandumundan vazgeçmeye çağırırken, "tüm ikazlara rağmen bu referandumun yapılması halinde ikili ve uluslararası antlaşmalardan doğan Türkiye'nin hakkını mahfuz (saklı) tutulacağını" açıkladı.
TIKLAYIN - MGK: Kuzey Irak'ta bağımsızlık referandumu gayri meşru ve kabul edilemez; vahim sonuçları olur!
Evrensel'den Serpil Berk ve Gürkem Kınacı'nın haberine göre;
Osman Baydemir
HDP Sözcüsü Osman Baydemir HDP Genel Merkezinde basın toplantısı düzenleyerek, Mecliste tezkereye ‘hayır’ diyeceklerini duyurdu. Türkiye’nin Bölgesel yönetime dair yapmış olduğu tehditler için de “Kürt halkının sandık başına gitmesi neden Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliğine bir düşmanlık olsun” dedi ve Tezkereye evet diyenlerin 5 yıllık AKP-MHP ittifakına, Ortadoğu ve Suriye politikasına evet demiş olacaklarını söyledi. Baydemir şu ifadeleri kullandı:
"AKP, hem içeride hem dışarıda Kürtlere karşı savaş politikası sürdürüyor. Bunlardan biri de Güney Kürdistan halkının tehdit edilmesidir. Kürt halkının sandık başına gitmesi neden Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliğine bir düşmanlık olsun. Kürtler referanduma giderek kimseye savaş açmıyorlar. Kimsenin toprağına göz dikmiyor. Savaş tezkeresi ile ‘İşlevi elinden alınan Meclis’ suç ortağı edilerek uzatılmak isteniyor. Tehdit, şantaj veya savaş bu ülkenin hangi sorununu çözdü de bu sorunu çözecek. Komşuluğun bir hukuku vardır. Bir halkı tehdit etmek kimsenin hakkı ve haddi değildir. Bizler açık ve net bir şekilde savaşa karşıyız. Bugüne kadar olduğu gibi yine tezkereye, tezkerelere hayır diyeceğiz. İçeride ve dışarıda savaş politikalarına hayır demeye davet ediyoruz. Tezkereye evet diyenler 5 yıllık AKP-MHP ittifakına, Ortadoğu ve Suriye politikasına evet demiş olacaklardır."
Savaş bataklığına girmesine hayır
Selma Gürkan
Emek Partisi Genel Başkanı Selma Gürkan ise hem bağımsızlık kararını hem de Türkiye’nin tutumunu değerlendirdi. Gürkan referandumun siyasi olarak Kürt halkının kendisinin nasıl yönetilmek istediğine dair vereceği bir karar olduğunu söyledi. Tamamen Kürt halkının iradesine ait bir oylama olduğunu söyleyen Gürkan referandumu bölge için bir tehlike olarak görmenin yanlış olduğunu söyledi. Gürkan “Biz diyoruz ki bir halk kendi geleceğini belirleme hakkına sahiptir. Kaldı ki bugün referanduma karşı tutum alanlar birleşmiş milletler sözleşmesinde yazılı olan, ‘Halkların kendi kaderini tayin etme hakkı vardır’ ilkesini hatırlatıyorlar ama söz konusu Kürt halkına gelince tutum alınıyor. Bu sermaye hükümetlerin iki yüzlülüğünü de gösteriyor” dedi. Türkiye’nin en başından beri bölgede Kürt halkının kendi statüsünü belirlemesine dair karşı refleks içerisinde olduğunu ifade eden Gürkan, Türkiye’nin ilk başlarda Irak Bölgesel Yönetimine de itiraz ettiğini ancak daha sonra ilişkileri geliştirdiğini aktardı. Gürkan “Şimdi de referandumdan çıkacak ayrı bir devlet kararını Türkiye’nin bekası için sorun olarak görmekte. Biz diyoruz ki bunun çözümü savaş açmak değildir. AKP Hükümeti kendi iktidarını da güvence altına almak için savaş çığırtkanlığı yapmaya başladı. Tarihsel bir dönemdir. Burada alınacak en önemli karar savaş tezkeresine hayır demektir. Türkiye’nin Ortadoğuda ki savaş bataklığına girmesine hayır demeliyiz” dedi.
Askeri müdahaleye karşıyız
Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), gündemdeki Kürdistan Bağımsızlık Referandumu için yayımladığı açıklamada AKP iktidarının 2019 seçimleri yaklaşırken ordu-MHP koalisyonunu muhafaza etme çabasıyla dillendirdiği askeri müdahale ihtimaline ise karşı olduğunu vurguladı. ÖDP ayrıca şöyle dedi: Irak’ta gerçekleşecek bağımsızlık referandumu bölge halkları arasındaki birliği güçlendirecek, emperyalizmin bölgeye yönelik müdahalesini sınırlayacak bir sonuç üretmeyecektir.
"Kimsenin Kürtlerin iradesine müdahale hakkı yok"
Nusret Maçin
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi (ÖSP) Genel Başkan Yardımcısı Nusret Maçin, Güneyin bağımsızlık referandumu kararının hem zamanlama açısından hem de Ortadoğuda ki gelişmeler açısından çok önemli olduğunu kaydetti.
"Referandum ulusal birliğe zemin olur"
Maçin, “ Referandumu destekliyoruz, bunun için Diyarbakır’da bir çalıştay düzenledik. Ulusal birlik tartışmalarını bu süreçte doğru bulmuyoruz. Güneyin bağımsızlık referandumu Kürt halkında bir birlik duygusu oluşturması anlamında ulusal birliğin zeminini oluşturmuştur. Bir grubun kimliğinden çok üst bir kimlik oluşumuna doğru bir süreçtir bu.
"Türkiye güneye gidenin kimliğini tespit ediyor"
Güneydeki referandum için yola çıktıklarını söyleyen Maçin, “Türkiye devleti ilkel bir uygulama yapılıyor. 25’ine kadar Güney’e giden herkesin kimlikleri tespit ediliyor. Bu çağda böylesi bir uygulamayı doğru bulmuyoruz”dedi.
"Referandum nasıl yaşamak istediğinin beyanıdır"
Refik Karakoç
Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) Genel Başkanı Refik Karakoç, referandumun bir halkın irade beyanı olduğunu ifade ederek şunları söyledi: “Bir halk kendini nasıl yönetmek istiyorsa, kimle beraber yaşamak istiyorsa buna karar verme beyanıdır. Kimsenin buna müdahale hakkı yoktur. Ne uluslararası hukukta ne vicdanda kimsenin müdahale hakkı yoktur. Bu Irak’ta yaşayan Kürtlerin kendi iradeleridir buna herkesin saygı göstermesi gerekiyor başta komşularının. Irak’ın iç meselesidir neden çünkü orada bir federal sistem var. Bu sistemin gereklerini anayasaya koymuşlar mesela tartışmalı olan Kerkük bölgesi gibi bölgelerin 2005’ten 2007’ye kadar mevcut Irak Anayasası’na göre çözüm bulmaları gerekiyordu. Orada yaşayan halkla bir referandum yapıp halkın iradesine başvurması gerekiyordu bu yapılmadı. Peşmergelerin maaşları ödenmedi. Satılan petrol gelirlerinin yüzde 17’sinin Kürdistan Federal Bölgesine verilmesi gerekiyordu verilmedi. Bütün bunlar Irak’ta yaşayan Kürtlerin kendi kaderlerini tayin etmek için bir referandum yapma hakkını doğurdu.
"Türkiye'nin iç barışına etkisi olur"
Eğer Irak’ta bağımsız bir devlet olursa Ortadoğu’da barışın kapısını da açar diyen Karakoç, “Kürt sorunu olan devletlerin kaygılanmalarına gerek yoktur. Çünkü Irak’ta şu an bütün etnik gruplar yan yana yaşamaktadır ve Ortadoğu’da başka bir örneği yoktur. Komşu ülkelerin halkın iradesine saygı duyması lazım.
Türkiye’de 25 milyona yakın Kürt vatandaşı var. Kendi vatandaşlarının hassasiyetlerini gözeterek bu referandumun karşısında durmaması gerekir. Referandumun, Türkiye’nin iç barışına etkisi olur. Sadece iç barışı değil ekonomik, ticari, sosyal açıdan da faydası olur. Geleneksel şovenist duygularla hareket edilmemeli”dedi.