Şoför Nebahat'ler iş başında
T24 - 1960'lı yıllarda Sezer Sezin, Belgin Doruk ve Fatma Girik gibi ünlülerin senaryo gereği canlandırdığı şoförlük artık bir çok kadının mesleği haline geldi. Yaklaşık 50 yıl önce “Şoför Nebahat” adıyla sadece Yeşilçam filmlerinde görülebilen kadın şoförlerin gerçek hayattaki temsilcileri her geçen gün artıyor.
Türkiye'nin çeşitli kentlerinde toplu taşıma araçları, öğrenci servisleri ve hatta kargo taşımacılığında bile dikkati çeken kadın şoförler Adana'da işlerini öylesine iyi yaptılar ki sayıları artık parmakla sayılacak kadar değil. İlk defa 1998 yılında 2 kadının büyükşehir belediyesi otobüslerinde görev yapmaya başladığı Adana'da kadın şoför sayısı 127'ye çıktı. Toplam 403 şoförden 127'sini oluşturan kadınların hedefi ise kadın ve erkek sayısını eşitlemek. Bunun için de işlerine dört elle sarılıyorlar.
Erkeklerin bile zaman zaman kullanmakta zorlandığı “körüklü” diye tabir edilen otobüslerde ustaca direksiyon sallayan kadın şoförler, güler yüzleriyle dikkati çekiyor. Erkekler gibi vardiya usulü çalışan kadınlar, güzergah ayrımı da yapmadan kentin en ücra köşelerine ve kenar mahallere kadar gidiyorlar.
Adana Büyükşehir Belediyesi Otobüs İşletmesi Müdürü Şevki Özveren, kent içi toplu taşımacılıkta 1998'de ilk kez 2 kadını görevlendirdiklerinde, olumlu görüşlerin yanı sıra bir o kadar da olumsuz tepkilerle karşılaştıklarını anlatarak, bugün gelinen noktada kadın şoförlerin artık parmakla gösterildiğini söyledi.
127 kadın şoför çalışıyor
Özveren, uygulamanın beğenilmesi ve halkın olumlu tepkilerinin artması üzerine bu sayıyı her geçen yıl artırdıklarını belirterek, şuan toplam 127 kadın şoförle halka en iyi hizmeti vermeye çalıştıklarını söyledi. Kadın şoförlerin erkeklere göre daha dikkatli olmalarının yanı sıra halkla daha iyi iletişim kurduklarını belirten Özveren, “Kadının olduğu yerde kabalık, nezaketsizlik olmaz. Her Türk erkeğinin özünde bu vardır. Bu yüzden kadınların kullandığı otobüslerde kolay kolay tartışma olmuyor, erkekler daha nazik davranıyorlar” dedi.
Otobüs kullanmak için E sınıfı ehliyet sahibi olmak gerektiğini belirten Özveren, göreve başlayan erkek şoförler gibi kadın şoförlere de 2 aylık halkla ilişkiler, güzel konuşma, kişisel gelişim ve trafik konularında eğitim verdiklerini söyledi.
Belediye otobüs sürücülerinden iki çocuk annesi Sadegül Yalnıç (33), yaklaşık 4 yıldır şoförlük yaptığını belirterek, “Kadın şoförleri kent trafiğinde gördüğümde imrenerek bakardım. Başvurma kararı aldım ancak eşim karşı çıktı. Buna rağmen eşimden gizli B sınıfı ehliyetimi büyülterek E sınıfı yaptım. Sınavlarına girdim ve başarılı olarak işe başladım. Önceleri kocam istemedi ancak sonra alıştı. Şimdi çalışıyorum ve çok mutluyum” dedi.
"Şoförlüğü erkekler yapar" tabusu kırıldı
“Şoförlüğü erkekler yapar” tabusunu kırdıklarını belirten Yalnıç, şöyle devam etti:
“Yolcular bile erkekleri otobüs başında görmeye o kadar alışmışlar ki beni gördüklerinde bile 'abi bu nereye gider' diye soranlar oluyor. Ayrıca araç kullanırken yanıma gelerek nazar boncuğu takanlar bile var. Kadınlardan çok destek alıyoruz. Onları temsil etmenin gururu içerisindeyiz.”
Baba mesleği olan şoförlüğü 6 yıldır gururla sürdüğünü belirten Eda İncekaş (39) ise daha önce bir kargo şirketinde şoförlük yaptığını anlatarak, şunları kaydetti:
“6 yıl önce kargo şoförülüğü yaptım, şimdi belediye otobüsü kullanıyorum. Kadınların yapamayacağı hiçbir şey yok. Bunu Adana'da bizler ispatladık. Yıllardır bu işi yapıyoruz artık herkes alıştı bize. Bundan 5 yıl önce yaşadığım olay hala aklımdadır. Bir durakta durdum, köylü ve yaşlı bir adam otobüse binmek için basamaklara yanaştı ve “avrat sürüyor kaçın” diye bağırdı. Otobüste bulunan herkes gülmekten kırıldı. Otobüse bindi ve beni dikkatle izledi. İnerken de tebrik ederek gitti. Bundan gurur duydum.”
İncekaş, Adana'da kadın şoförlerin çalışmaya başlamasının diğer illere de örnek olduğunu belirterek, Mersin'de belediye otobüslerinde 2 kadın şoförün çalışmaya başladığını ve çok sevindiklerini kaydetti. Rabia Doğan ise iki yıldır bu işi yaptığını ve halktan aldığı tepkilerin kendisini çok mutlu ettiğini belirterek, “Bazı vatandaşlar 'Allah yoluna açık etsin kızım' diyerek otobüse biniyorlar. Bu çok güzel bir duygu. Bu işi yapmaktan gurur duyuyorum. Yolda el sallayanlar bile oluyor. Vatandaşların 'Sizlerle gurur duyuyoruz' dediklerini duyunca gururlanıyor, motive oluyor ve direksiyona daha sıkı sarılıyoruz” dedi.
Tülay Yektir de bu işe başladıklarında “kadınlar otobüs süremez” tepkileriyle karşılaştıklarını ancak bunu başardıklarını kaydetti. Yektir, yaşadığı bir olayı anlatarak, “Araçtayken başka bir otobüs şoförü bana 'sizin araçlar otomatik vitesli, siz düz vites süremezsiniz' dedi. Geçenlerde rast geldi onun kullandığı otobüse bindim ve 'yorulduysan in ben kullanayım' dedim. O da indi başarıyla kullandım. Yolcular bile şaşırdı” diye konuştu.
Özlem Demirkol ise Adana trafiğinde araç kullanmanın çok zor olduğununu belirterek, stresli bir iş yaptıklarını bunu başarı ile sürdürdüklerini söyledi.