Soli Özel: Papaz Brunson gerilimin sebebi değil, simgesi
ABD’li papaz Andrew Brunson’ın yaklaşık 2 yıllık tutukluluğunun ardından serbest bırakılmamasıyla birlikte ivmelenen ABD-Türkiye gerilimine ilişkin olarak uluslararası ilişkiler uzmanı Soli Özel, "Brunson, ABD-Türkiye ilişkilerindeki kötüleşmenin sebebi değil, simgesi. Brunson serbest bırakılmayınca Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı’nın Kongre’yi zaptetmesinin imkânı kalmadı" dedi.
Brunson'ın serbest bırakılmamasına ilişkin olarak ise Özel, "Türkiye’yle ABD arasındaki bu kriz, 28 yıldır birikmiş cerahatten kaynaklanıyor. Fakat yakın zaman itibariyle ilişkilerdeki bu krizin arkasında PYD politikası, Zarrab-Atilla davası, S-400 füzeleri ve tabii Fethullah Gülen faktörü var. Nitekim Erdoğan, makalesinin iki paragrafını Gülen meselesine ayırmış. Bütün bunların aşılmaya başlanması için sembolik bir adım gerekiyordu. Ayrıca unutmayın ki Brunson da Gülen bağlamında yakalanmış bir isim" ifadesini kullandı.
Duvar'dan İrfan Aktan'a konuşan Özel'in söyleşisi şöyle:
Sizce ABD-Türkiye arasındaki gerilim başlıklarından hangisi telafi edilebilir? Bu yoldan dönüş var mı?
Çıta çok yükseldi. Eğri oturup doğru konuşalım ki, ülke finansal krizin eşiğindeyken ve Albayrak bir program açıklarken Trump’ın tweet’i düşmanca bir adımdı. Sayın Cumhurbaşkanı da New York Times makalesinde “sen öyle yaparsan ben de böyle yaparım” diyor. Gerilimde müthiş bir tırmanma var. Türkiye’de herhalde çok ciddi bir finansal kriz başlayacak. Aslında bu noktadan dönüşün koşulları oluşturulmuş gibiydi. ABD Kongresi, Türkiye’ye karşı çok hasmaneydi. Fakat gerek ABD Dışişleri Bakalığı gerekse Beyaz Saray, özellikle Pentagon’u Türkiye’ye biraz daha yumuşak davranmaya ikna etmiş, bunun sonucu olarak da Haziran başında Pompeo-Çavuşoğlu görüşmesi gerçekleşmiş ve Menbiç anlaşması yapılmış, keza F-35 seremonisi gerçekleştirilmişti. Fakat ABD’nin beklentisi, Temmuz başındaki duruşmada rahip Brunson’ın serbest bırakılması yönündeydi.
Peki rahip Brunson meselesi gerilimin kaynağı mı sonucu mu?
Brunson, ABD-Türkiye ilişkilerindeki kötüleşmenin sebebi değil, simgesi. Brunson serbest bırakılmayınca Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı’nın Kongre’yi zaptetmesinin imkânı kalmadı. Böylece seçimler öncesinde Brunson’ın bırakılmasını bir başarı öyküsü olarak anlatmayı tasarlayan Trump da Türkiye’ye karşı geçmişte hiç rastlanmayacak ölçüde sert tavır aldı.
Peki Türkiye neden Brunson’ı serbest bırakmadı?
Yetkililer “biz yargıya müdahale etmeyiz” diyor. Ama iki taraf arasında ya çok vahim bir yanlış anlama yahut ciddi bir hesap hatası var. Bana göre Türkiye’yle ABD arasındaki bu kriz, 28 yıldır birikmiş cerahatten kaynaklanıyor. Fakat yakın zaman itibariyle ilişkilerdeki bu krizin arkasında PYD politikası, Zarrab-Atilla davası, S-400 füzeleri ve tabii Fethullah Gülen faktörü var. Nitekim Erdoğan, makalesinin iki paragrafını Gülen meselesine ayırmış. Bütün bunların aşılmaya başlanması için sembolik bir adım gerekiyordu. Ayrıca unutmayın ki Brunson da Gülen bağlamında yakalanmış bir isim.
Söyleşinin tamamı için tıklayınız