Soma faciasında işçilerden oksijen maskesi gizlenmiş
Soma’da 301 işçinin öldüğü faciadan kurtulan işçiler, Meclis Komisyonu’na ihmale dair önemli bilgiler verdi. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, 250 işçinin öldüğü S Panosunun hemen yanındaki oksijen maskelerinden işçilerin haberinin olmadığını söyledi.
Milliyet'ten Meriç Tafolar'ın haberine göre, Soma’da 13 Mayıs günü yaşanan maden faciasında, ölen 301 işçiden 250’sinin hayatını kaybettiği S Panolarının hemen yanında 20 adet oksijen maskesinin olduğu ancak işçileri kurtarabilecek bu bilginin saklandığı ortaya çıktı. Faciayı inceleyen TBMM Komisyonu’na revire konulan 250 tane maskeden de işçilerin haberdar olmadığı, facia sırasında sadece 5 kişinin “doğal yaşam odası” olarak tanımlanan bir alana sığınarak kurtulduğu, bu alanın da işçiler tarafından bilinmediği anlatıldı.
CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel’in, şirket yöneticilerinin ve kazadan kurtulan işçilerin anlatımları hakkında Milliyet’e verdiği bilgi, gerekli planlamalar yapılmış olsaydı kazada çok daha az madencinin öleceği gerçeğini ortaya koydu. Özel, şu bilgileri verdi:
'500 işçi bile sığar'
“Kazada 250 kişi S Panosu’nda vefat etti. 90 madencinin cenazesi ise 30 metrelik kısımdan alındı. Çok dar bir yerde. Tutuklular da, işçiler de doğruladı. Komisyona bilgi veren Müessese Müdürü Ali Haydar Sakik ve Aygün Ekici de bu bilgilere doğru diyor. Buradaki 250 kişiden S Panoları’nda çalışanların 3’ü ve başka panolarda çalışan iki kişi yani toplam 5 kişi, 90 metrelik mesafeyi yürüyüp ‘devletin nefesliği’ (doğal yaşam odası) denilen bir yere gidiyor. Daha önce devletin işlettiği, şimdi kullanılmayan, yer üstünden temiz hava bağlantılı bir yer burası. Burada sadece 5 kişi kurtulmuş. 500 kişi de sığar. Burayı bilen biliyor ama işçilerin geneli bilmiyor.
'Kurtulacak zaman vardı'
Buradaki 5 kişiyi biliyorlar, alıyorlar ve sonra havalandırmayı değiştiriyorlar. Esas konu şu: Bu madenin bir acil durum planı olsa, S Panosu’ndaki işçilere ‘Pis bir hava geldiğinde, maskelerinizi takın ve devletin nefesliğine sığının, burası sizin için güvenli’ deselerdi... Nefesliğe çıkıp sığınabilmeleri için zaman vardı. Maskeni takıp göz gözü görmeyen bir yerde duvara yaslanarak yürünse buradan dünyanın en koyu dumanı da geçiyor olsa 90 metre ilerideki yere emekleyerek duvarı tutularak sığınılabilirdi.
'İşçiler bilmiyormuş'
Madende toplam 350 oksijen maskesi varmış. S Panosu’nun yanında bir kutunun içinde denetlemede göstermelik 20 tane oksijen maskesi olduğu ortaya çıktı ve o gün hiç kullanılmamış. ‘Arkadaşlar bir iş olduğunda buraya sığınacaksınız. Burada da oksijen maskeler var’ demiş olsalarÖ Bir oksijen maskesi birden çok can da kurtarır. 20 kişi gidersin, iki kişi 20 maskeyi geri getirir; diğer madencileri kurtarma şansın olur. Revirde maske olduğunu da bilen yok. İşçinin bilmediği, yöneticilerin bildiği 350 oksijen maskesi çıktı. Yerini işçilerin bilmemesi hatta bazı yöneticilerin bile bilmiyor olması başka bir şüphe de oluşturuyor. Denetleme için göstermelik bir kutunun içinde tutulmuş. Oksijen maskesi üzerinden bir kaçış planı düşünmedikleri için kimseye de söylememişler.
Devletin nefesliği denen yeri önemli miktarda işçi bilmiyor. 13 Mayıs günü işe alınan işçiler vardı, o gün eğitimde olması gereken işçiler vardı, onlar bilmiyor. Nefesliğe kaç kişi koyarsan koy bu adamlar kurtulacaktı. urası dünyanın hiçbir madeninde bulamayacağın kadar geniş bir yaşam odası. Bilenin bildiği, Ramazan Doğru, komisyona ‘Havayı çevirecektik ancak haber geldi nefeslikte 5 kişi varmış’ dedi. Ramazan Doğru biliyor. Akın Çelik biliyor ama işçi bilmiyor.
'Facia krokiye ayrıntılı çizildi'
Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından TBMM Soma Komisyonu’na sunulan bilgiler arasında Soma Eynez Karanlıkdere Yeraltı Hazırlık ve Üretim Planı’nı içeren bu kroki de yer aldı. Krokide, yangının başladığı yer, hava giriş ile hava çıkış galerilerinin yanı sıra, 250 kişinin öldüğü S panoları da yer aldı. 90 madencinin cenazesinin de S Panoları’nın 30 metrelik kısmından çıkarıldığı bölüm de kroki de işaretlendi. Kroki de ayrıca “Devletin Nefesliği” olarak tanımlanan “5 kişinin kurtulduğu yer üstü bağlantılı” bölüm de gösteriliyor. Milliyet, bu krokiye geçtiğimiz günlerde komisyonun bilgisine başvurduğu şirket yöneticileri ve işçilerin anlatımıyla gün yüzüne çıkan iki ayrı “oksijen maskesi kutu”sunu ekledi. İşçilere söylenmeyen bu kutuların, cenazelerin bulunduğu alana çok yakın olduğu görülüyor.
'Sorumlu olan şirket ve devlet'
Soma’daki faciadan kurtulan İbrahim Genç isimli madenci, komisyona ‘Burada maske olduğunu bilmiyorduk, bilseydik biz o maskeleri alır çıkardık, bir sürü adam kurtulurdu, çok farklı şeyler olabilirdi’ dedi. Buraya sığınabilecek olsa kurtulunacağını söylüyor bu işçi.”
Özel, bu bilgiyi şu sözlerle değerlendirdi:
“Bu durum Soma A.Ş.’nin hatası ve aynı zamanda denetlemeye gelen iş güvenliği müfettişlerinin hatası. Müfettişlerin acil durum planını görmesi lazım. Acil durum planını inip çeşitli panolardaki işçileri çağırıp, ‘Burada bir yangın olsa sen ne yapacağını biliyor musun, eğitimini aldın mı’ diye sorması lazım. Elimizin altında 500 kişilik yaşam odası varmış, görmemişiz. Yaşam odası imkânını kullanmamış oldukları için, işçilere bunu belli etmedikleri için Soma A.Ş. hata yaptı. TKİ,Çalışma Bakanlığı ve MİGEM müfettişlerinin de bu konuyu işçilere sormamış olmaları büyük eksiklik.”