Soma faciasından 2 gün önce de yangın çıkmış, baygın işçiler bantla dışarı çıkarılmış!
Manisa'nın Soma İlçesi'nde, 301 madencinin yaşamını yitirmesine neden olan yangın ardından, ocak içindeki 16 güvenlik kamerası kaydının laboratuvarda kriminal incelenmesi, faciadan bir gün ve iki gün önce de yangın çıktığını ortaya koydu.
27 Nisan- 18 Mayıs arasındaki döneme ait görüntüler facianın göz göre göre geldiğini ve yeraltındaki can pazarını belgelerken, iki ayrı yangın çıktığı halde şirket yetkililerinin işçilerin bayılmasına rağmen buna önlem almadığını da gözler önüne serdi. Görüntülerde, yeraltındaki işçilerin canlarını kurtarma çabaları, dışarıdaki arkadaşlarının kurtarma çalışmalarındaki çırpınışları, madenin içinin duman altında kalması, baygın işçilerin bantlar üzerinde çıkartılmaları da yer aldı.
Geçen 13 Mayıs'ta Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'ye ait ocakta çıkan yangında, 301 madenci yaşamını yitirdi. Madende hayatını kaybeden işçilerin cesetleri 5 gün süren çalışmayla dışarı çıkartılabildi. Faciayla ilgili başlatılan adli soruşturmada aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Ölen işçilerin aileleri adına açılan tazminat davalarından dolayı da Soma Kömür İşletmeleri'nin tüm mallarına, Soma 1'inci Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından tedbir konuldu.
El konan görüntülere kriminal inceleme
Facianın hemen ardından başlatılan adli soruşturmada, maden sahası ve ocaklarda bulunan güvenlik kamera kayıtlarının depolandığı bilgisayarlara el konuldu. Bu bilgisayar kayıtları, savcılık kararıyla incelenmek üzere polis kriminal laboratuvarına gönderildi. Görüntüler, Ankara'da Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Laboratuvarı'nda uzman bir ekip tarafından incelendi. 27 Nisan 2014 tarihinde saat 17.21 ile 18 Mayıs 2014 tarihinde saat 13.57'ye kadar olan zaman aralığındaki 16 kameraya ait görüntüler izlendi. Kayıtlarda yer alan görüntüler uzmanlarca, tek tek çözümlendi.
Bu sırada soruşturmada faydalanılmak üzere aydınlatıcı bilgiler de uzmanlarca raporda yazıldı. 4 kişilik uzman ekibin incelemeyi tamamlayıp hazırladığı rapor, bu kayıtlarla birlikte, soruşturmayı yürüten Soma Cumhuriyet Savcılığı'na gönderildi. Kriminal uzmanların hazırladığı bu rapora DHA muhabiri Taylan Yıldırım ulaştı.
Facia 'geliyorum' demiş
Faciadan kurtulan işçiler, ocak içinde günler öncesinde ısının yükseldiği, çıkardıkları kömürün elle tutulamayacak kadar sıcak olduğu, kendilerini çok halsiz hissetlerine dair ifadeler verirken bunun nedeni de bu görüntüler sayesinde ortaya konuldu. Kriminal uzmanlar kameraları incelerken faciadan 2 gün önce de kameralara yansıyan ancak, defterlere işlenmeyen bir yangın tespit etti.
Kamera kayıtlarına göre faciadan iki gün önce, yani 11 Mayıs 2014 tarihinde, saat 07.25 sıralarında kameralarda yoğun duman görülüyor ve bu duman yoğunluğu yaklaşık 16 saat sürüp aynı gün saat 23.05'e kadar devam ediyor. Yine bu sıralarda, bazı işçilerin baygınlık geçirdiği bazılarının da bitkin halde bantlardan destek alıp güçlükle ayakta durdukları kameralara yansıyor. Ama görüntülere göre madende üretim faaliyeti aynen devam ediyor.
Görüntü tespitleri bununla da kalmadı. Faciadan 1 gün önce de 12 Mayıs 2014 tarihinde saat 06.00 sıralarında kameralara duman yoğunluğu tekrar yansıyor. Yine bu sırada baygınlık geçiren ve halsiz durumdaki işçilerin görüntüleri de yine kameralarda görülüyor. Ancak, üretime yine ara verilmiyor.
Büyük facia günü
Facianın meydana geldiği 13 Mayıs'ta saatler 14.55'i gösterdiğinde geriye dönülmez o anlar başlıyor. Önceki iki yangından çok daha yoğun duman ocak içinde hızla yayılıyor. Bu yangından haberi olmayan bazı bölümlerde üretim hala sürüyor. Bu saatten kısa süre sonra da, güvenlik kameralarının yoğun dumandan dolayı görüş alanının tamamen kapanıyor ve ocakta göz gözü görmüyor. Facia günü saat 14.00'te ocakta son kez kömür üretiminin yapıldığı da yine görüntülerde yer alıyor.
Görüntülerde ocakta can pazarı
Kameralardan elde edilen görüntülerden alınan fotoğraflar, facia öncesi, facia anları ve bu sırada ocak içerisinde yaşanan can pazarının acı bir fotoromanı gibi kriminal raporda yerini aldı. Facia günü ocakta yangının başlayıp dumanın hızla yayılmasıyla birlikte, görüntülere göre, birçok işçi çıkışa doğru yöneliyor. Yangın ardından dakikalar ilerledikçe bu kez, işçilerin daha bitkinleştikleri, bazılarının baygınlık geçirdiği yine görüntülerde yer aldı.
Baygınlık geçiren bu işçilerin bir bölümü kömür taşıma bantlarında, bir bölümü ise arkadaşlarının yardımıyla yaşama tutunmaya çalıştıkları anlar da görüntülendi.
Ocak dışındaki çabalar
Bu sırada maden sahasının dışını gösteren kameralar ise ocaktan çıkıp canlarını kurtaran işçilerin bu kez içerideki arkadaşları için gösterdikleri çabaları görüntüledi. Bu görüntülere göre, işçilerin bir bölümü, yedek kurtarma araçlarını yanlarına alıp tekrar ocağa girdi.
İşçilerin diğer bölümü, kurtarma çalışmalarına katılacak olan ekiplerin yönlendirmeleri ve yine bu sırada yaşanan panik anları da yine güvelik kamerası görüntülerinden alınan fotoğraflarla raporda yer aldı. Görüntülerde, ocak içinde kurtarma çalışmaları sırasında verilen temiz havadan dolayı zaman zaman dumanın dağıldığı da tespit edildi.
Cumhuriyet Savcısı'nın soruşturma dosyasına giren kamera kayıtları, şirket yetkililerinin düzenlediği ve madende her şeyi normal gösteren Yeraltı Sabit Cihazlar Gaz Ölçüm Rapor Defteri ile Gaz Ölçüm Kayıt Defteri'ndeki verileri de çürütmüş oldu.