Son 10 yılda vatandaşın tüketimde ithal tercihi 5 kat arttı

10'uncu Kalkınma Planı için hazırlanan komisyon raporuna göre son 10 yıllık dönemde vatandaşın satın aldığı gıda, giyim ve beyaz eşya dahil tüketim mallarında ithal ürünlerin ağırlığı arttı, yerlilerinki ise azaldı.

Kal­kın­ma Ba­kan­lı­ğı, "2014-2018 10'un­cu Kal­kın­ma Pla­nı, Ti­ca­ret Hiz­met­le­ri­nin Ge­liş­ti­ril­me­si Özel İh­ti­sas Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru"nu ya­yım­la­dı. Ra­por­da 2002 ile 2012 yıl­la­rı ara­sın­da­ki dö­ne­me yö­ne­lik tek­nik araş­tır­ma ve ana­liz­ler yer al­dı.

10 yıl­da 4,7 kat art­tı

Ra­po­ra gö­re 2002'de yur­ti­çin­de tü­ke­ti­len her bin li­ra­lık ürü­nün 49 li­ra­sı it­hal olur­ken, bu 2012'de 77 li­ra­ya çık­tı. Bugün gazetesinden Erdoğan Süzer'in haberine göre, bu­nun ra­kam­sal kar­şı­lı­ğı da çar­pı­cı ol­du. 2002 yı­lın­da iç pi­ya­sa­da tü­ke­ti­len 75,8 mil­yar do­lar­lık ma­lın sa­de­ce 3,7 mil­yar do­la­rı it­hal ürün­ler­den olu­şur­ken, 2012'de 228 mil­yar do­lar­lık tü­ke­ti­min 17,6 mil­yar do­lar­lık kıs­mı it­ha­la­ta dö­nüş­tü. Bu 10 yıl­da iç tü­ke­tim 3 kat ar­tar­ken tü­ke­tim için­de­ki it­hal ürün­le­rin ağır­lı­ğı 4,7 kat bir­den art­tı.

Her alan­da yükseliş var

Yi­ne ra­po­ra gö­re it­hal ürün tü­ke­ti­min­de­ki pat­la­ma özel­lik­le gi­yim ve ayak­ka­bı baş­ta ol­mak üze­re ya­rı da­ya­nık­lı tü­ke­tim mal­la­rıy­la mo­bil­ya ve ev alet­le­ri­nin yer al­dı­ğı da­ya­nık­lı tü­ke­tim mal­la­rın­da ya­şan­dı. Ör­ne­ğin 2002'de yak­la­şık her 18 li­ra­lık gi­yim ve ayak­ka­bı har­ca­ma­sı­nın 1 li­ra­sı it­hal ürün­le­re gi­di­yor­du. Bu 2012'den her 5 li­ra­nın 1 li­ra­sı şek­li­ne dö­nüş­tü. Bu dö­nem­de it­hal gi­yim ve ayak­ka­bı tü­ke­ti­mi­nin top­lam­da­ki pa­yı 4 kat, yi­ye­cek ve it­hal da­ya­nık­lı tü­ke­tim mal­la­rı­nın pa­yı da 1,8 kat art­tı.

Serbest piyasa etkisi

Raporda, hızlanan serbest piyasa ekonomisine geçişin de etkisiyle, yurtiçi tüketim içinde ithal tüketim mallarının payında artış gözlendiğine işaret edilirken, “Ticaret hizmetlerinde 2002’de yüzde 4,9 olan ithalatın payı 2012’de yüzde 7,7’ye çıkmıştır. Özellikle hazırgiyimin baskın olduğu yarı dayanıklı tüketim mallarının ithalat oranında ciddi bir artış gözlenmiştir” uyarısı yapıldı.

Giyimde büyük patlama

2002 yılında giyim ve ayakkabı başta olmak üzere yarı dayanıklı tüketim mallarının yüzde 5,6’sı ithal ürünlerden oluşurken 2012 yılına gelindiğinde ithal malların payı yüzde 20,3’e fırladı. Bu alandaki ithalat 869 milyon dolardan 6 milyar dolara ulaştı Aynı şekilde dayanıklı tüketim malları ithalatı 687 milyon dolardan 4,3 milyar dolara, yiyecek ve hızlı tüketim malları ithalatı da 2,1 milyar dolardan 7,4 milyar dolara çıktı. İthal ürün tüketimine harca- dığımız para 10 yılda 17,6 milyar dolara çıktı.