Son 15 seçimde Meclis yenilenme oranları

T24- Yazar Tarhan Erdem, açıklanan milletvekili aday listelerini inceleyerek "2011 seçimlerinin, Meclis’i yüzde 60 veya daha üstünde bir oranla yenileyerek, TBMM’nin kurumlaşmasına yardımcı olmayacağını düşünüyorum" dedi. 

Erdem'in Radikal gazetesindeki köşesinde yayımlanan (14 Nisan 2011) yazısı şöyle:

Meclis'in yenilenmesiAdayların belirlenmesi sonrasında TBMM’nin önemli bir sorunu tekrar ortaya çıktı. Milletvekillerinin her seçim sonrasında değişim oranları yasama meclislerinin başarısında etkilidir. Meclislerin verimliliği, çıkarılan yasaların ve diğer hizmet kalitesinin yüksekliği, meclis içi ilişkilerin düzeyi her dönemde dönemden döneme yenilenme oranına çok bağlıdır.

Yenilenme oranları ortalaması

1950’den bu yana yapılan 15 seçimde yenilenme oranları aşağıdaki tabloda verilmektedir. 1980 askeri darbesine kadarki 8 seçimde ortalama dönemden döneme yenilenme oranı yüzde 63,8; 15 seçim ortalaması iseyüzde 64,3 olmuştur.

Yenilenme oranı 1960 askeri darbesinden sonra yüzde 74, 1983 sonrasında yüzde 84 gerçekleşmiştir. Seçmenin Meclis’te bulunan bütün partileri baraj altına indirdiği 2002 seçimlerindeki yenileşme de yüzde 89’dur. İki askeri darbe ve 2002 tasfiyesini dışarıda bırakırsak 12 seçimde yenilenme ortalaması yüzde 60’tır. Hiç değilse bundan sonra bu ortalamanın üstüne çıkmamalıyız.

Ak Parti İktidarında Yenilenme Oranları

Ak Parti’nin iktidara geldiği seçimde yenilenme oranı yüzde 89,1 olmuştur. 60 üye dışında Meclisin yenilendiği 2002 seçiminde, seçim barajı olmasaydı oran biraz daha yüksek olabilirdi. 2007 seçiminde iktidar değişmediği halde, yenilenme yüzde 60’ın biraz altında olmuştur. Aday listelerini incelediğimizde, geçen dönemden sonra yayımlanan aday listelerine girebilen milletvekili sayısı 236’dır. 2007 sonuçlarını düşünerek geçen dönem milletvekillerinin aday listelerinde bulundukları sıralara bakarak, bu adayların 20-35’inin seçilemeyeceğini tahmin ettim.

Seçimde Partilerin Yenilenme Oranları

Önümüzdeki seçimin aday listelerindeki milletvekilleri sayıları, 15 seçim ortalamasının (64,3’ün) altındadır. En düşük oran, yüzde 50 civarında oranıyla MHP’ye ait olacaktır. Baraja takılırsa Meclisin yenilenme oranı ortalamanın üstüne çıkacaktır.

Önümüzdeki seçimde CHP’li üyelerin yüzde 67 yenileneceği anlaşılmaktadır. Her ilde önseçim yapılmaması ve parti yönetimine yeni gelenlerin Meclis grubuna güvensizliği nedeniyle, bu yüksek değişimin nedenidir.

Özetlersem 2011 seçimlerinin, Meclis’i yüzde 60 veya daha üstünde bir oranla yenileyerek, TBMM’nin kurumlaşmasına yardımcı olmayacağını düşünüyorum.