Sosyal yardımda bölgesel kriter: Erzurum'a kömür, Hatay'a klima
Hızla büyüyen sosyal yardımlara yeni kriterler getiriliyor. İstanbul’daki yaşam standardıyla Hakkâri’deki koşulların farkı göz önüne alınarak yöntem geliştirildi. Buna göre Erzurum’daki klima sahipliğinin lüks olduğu ancak, Hatay’daki klima kullanımının ise zaruri ihtiyaca girdiği belirlendi.
Türkiye’de 10 milyar lirayı aşan sosyal yardımlarla ilgili kriterleri baştan aşağı değiştirmek için harekete geçiliyor. Sosyal yardımlardan yararlanan 43 bin kişiyle yüz yüze görüşmelerin yapıldığı çalışma kapsamında ailelerin maaş miktarı, tüketim biçimleri, çocuk sayısı, araç sahipliği, eğitim durumu gibi kriterler incelendi. Çalışmada evlerdeki klima sahipliğine varıncaya kadar, tek tek sosyal yardım kriterleriyle ilgili analizler yapıldı.
24 farklı bölge saptandı
Erdinç Çelikkan’ın Hürriyet’teki haberine göre, yılbaşında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na sunulan, TÜBİTAK ve TÜİK’in desteğiyle yürütülen çalışmalar kapsamında ilk olarak yoksul ailelere verilecek yardım kriterleriyle ilgili saptamalar yapıldı. İstanbul’daki yaşam standardıyla Hakkari’de koşulların farkı göz önüne alınarak buna göre kapsamlı bir yöntem geliştirildi. Örneğin Erzurum’daki klima sahipliğinin lüks olduğu ancak Hatay’daki klima kullanımının ise zaruri ihtiyaca girdiği belirlendi. 2009 yılında başlayan çalışmalar kapsamında ülke çapında 12 kent, 12 köy bölgesi belirlendi. Bu bölgelere dönük farklı değişkenler saptandı. Yaklaşık beş yıl süren çalışma yılbaşında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na sunuldu. Proje kapsamında eğitim durumu, şehir ve köy yaşamı farkı, tüketim alışkanlıkları, çocuk sayısı, eğitim durumu, araba, ev, tarla, harcama gibi kriterler yeniden incelendi. 10 milyar liraya ulaşan sosyal yardımlarla ilgili sosyal yardım alanların belirlenmesinde ve Genel Sağlık Sigortası (GSS) gelir testi yaptıracak hedef kitlenin gelir testi işlemlerinde kullanılmak üzere bir formül seti geliştirildi. Bu çerçevede kırla kent arasındaki ayrımı içeren, bölgeler arası farklılıkları gözeten, somut göstergelere dayanan ve yüksek güvenilirlik düzeyine sahip puanlama modelleri oluşturuldu.
10 akademisyen raporlaştırdı
Nicel analiz kapsamında ise TÜİK tarafından seçilen ve 43 haneyi kapsayan bir örneklem üzerinden Ana Alan Uygulaması gerçekleştirildi. Bu ankette hanelerin sosyodemografik özellikleri, göç durumları, konut ve konut kolaylıkları, mülk sahipliği, gelir durumları, tüketim kalıpları, borç durumları, sosyal yardım, proje destek bilgileri ve refah algıları başlıkları altında veriler elde edildi. Bu verilere dayanarak Türkiye Genel, Türkiye Kır, Türkiye Kent olmak üzere 60 model oluşturuldu. Elde edilen veriler 10 kişilik akademisyen ekip tarafından işlendi ve raporlaştırıldı. Sosyal yardımlarla ilgili bir puanlamanın yapılacağı çalışma sayesinde hangi aileye ne kadar yardım yapılacağı ortaya çıkarılacak. İhtiyacı olmayanın yardım alması engellenecek, mükerrer yardımların önüne geçilecek.
3 milyon haneye yardım
* Hükümet, 2011 yılında 2 milyon 72 bin, 2012’de 2 milyon 891 bin, 2013’da ise 3 milyon 96 bin haneye yardım yaptı.
* 2011-2013 döneminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu giderleri ise 2011’de 2 milyar 622 milyon, 2012’de 3 milyar 99 milyon, 2013’te ise 3 milyar 844 milyon lira oldu.
* Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın 2014 bütçesinde en önemli kalemi 10 milyar lirayla sosyal yardımlar oluşturuyor.