Soy kodu yargı duvarına çarptı
İstanbul ’da annesi sonradan inanç değiştirip Ermeni Kilisesi’ne katıldığı için Ermeni anaokuluna kaydı yapılmayan çocukla ilgili karar, İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nden döndü.
İdare Mahkemesi, annenin Ermeni Kilisesi’ne bağlı olduğuna dair belge ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa ışığında, çocuğun kaydının yapılması gerektiğini belirterek, ret işlemini iptal etti. Bu karar, dava sırasında gün yüzüne çıkan, Ermeniler ve diğer gayrimüslim azınlıklar için uygulanan gizli ‘soy kodu’ uygulamasının artık işlevsiz kalması anlamına geliyor.
İstanbul’da yaşayan ve sonradan vaftiz olup Ermeni Kilisesine bağlanan bir anne, geçen yıl oğlunu Ermeni anaokuluna kaydettirmek için başvuruda bulunmuştu. Fakat okul müdürlüğü mevzuat gereği, Milli Eğitim Müdürlüğü’nden resmi belge getirilmesini talep etmişti. Aile adına Avukat Cem Halavurt’un başvurusu üzerine İstanbul İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Ahmet Molak’ın, Şişli Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yazdığı yazıda, azınlıklara ‘gizli soy kodu’ uygulandığı ortaya çıkmıştı. Bu yazıda, Ermenilerin soy kodunun ‘2’ olduğu belirtilerek, ailenin aynı kapsamda olmadığı, dolayısıyla kayıt işleminin yapılmayacağı savunulmuştu.
Halavurt da ret işleminin iptali için İstanbul 7. İdare Mahkemesi’ne dava açtı. İlk etapta yürütmeyi durduran mahkeme 30 Nisan’da aldığı kararıyla işlemi tümüyle iptal etti. Kararda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne bağlı Ek 1 Sayılı Protokolün ikinci maddesinde, “Devlet, eğitim ve öğretim alanında üstleneceği görevlerin yapılmasında, ana babaların bu eğitim ve öğretimi kendi dinsel ve felsefi inanç ve düşüncelerine göre sağlamak hakkına saygı gösterecektir” denildiği, Anayasa’nın 42. maddesinde ‘kimsenin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağının’ belirtildiği vurgulandı. Türkiye Ermenileri Patrikliği’nin 17 Aralık 2012 tarihli belgesine göre davacının Ermeni soyuna mensup olduğu, kendisinin de Ermeni asıllı olduğunu belirttiği vurgulanan kararda, şöyle denildi:
“Eğitim-öğretim hakkının kullanımı bakımından davacının Ermeni azınlığa mensup olduğunun kabulü gerektiğinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa ile korunan eğitim hakkını engelleyecek şekilde davacının Ermeni okuluna kaydının yapılmamasına ilişkin işlemde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.”