Stiglitz'den, krizden çıkış önerileri

Nobelli iktisatçı Stiglitz, krizden çıkış için şunları önerdi: Küresel ekonomik koordinasyon konseyi, küresel finansal düzenleyici ve yeni küresel rezerv sistemi Nobel ödülü sahibi ünlü ABD’li ekonomist Joseph Stiglitz, küresel krizin etkilerinin karşısında ‘reform gereği’ni savunurken yeni bir ‘finansal mimari’nin tesis edilmesini önerdi. Columbia Üniversitesi profesörü Stiglitz, The Guardian gazetesinde yayımlanan makalesinde, “Reform gerekli. Reform havada. Başarısız olma lüksümüz yok. Önümüzdeki görev, yeni bir finansal mimari tesis etmektir. Eğer başaramazsak, bunun en büyük acısı, dünyanın ön yoksul ülkeleri hissedecek” uyarısını yaptı. ABD’de mortgage piyasasında başlayan finansal krizin küresel bir resesyona dönüştüğünü belirten Stiglitz, bu yıl küresel ekonominin yüzde 1.5 küçüleceğini, bunun 1929 krizinden bu yana en kötü performans olduğuna işaret etti. Kriz küresel, önlem ulusal olamaz Joseph Stiglitz, başkanlık ettiği, BM’nin uluslararası para ve finansal sistemi reformu için uzmanlar komisyonunca ön raporunu yayımladığına dikkat çektiği makalesinde, bu çerçevede 2009 yılında 2007 yılına göre 30 milyon insan daha işsiz olacağını, bu sayının 50 milyonu bulabileceğini, önlemlerin alınmaması halinde kalkınmakta olan ülkelerde 200 milyon insanın yoksulluğa sürükleneceği uyarısı yapıldığını kaydetti. Stiglitz, küresel bir kriz olmasına karşın önlemlerin ulusal hükümetlerce alındığını, G20 grubu üyesi ülkelerden 17’sinin, kasım ayında Washington’da yapılan toplantıda aksine söz vermelerine rağmen korumacı önlemlere başvurduğunu söyledi. Joseph Stiglitz, makalesine son verirken “Doğu Asya krizinden sonra yeni bir küresel finansal mimariden söz ediliyordu. Ancak küresel ekonomi toparlandı ve reform ivmesi soldu. Bu daha ciddi bir krizdir. Daha uzun sürecek. Umalım ki bu defa dersi öğreneceğiz” diye yazdı. ‘Dolar oynak oldu’ Stiglitz, bir dizi öneri de yaptı. Stiglitz’in önerileri özetle şöyle: 1 - Gelişmiş ülkeler, canlandırma harcamasının yüzde 1’ni karşılamalı. 2 - Zorluklarla karşı karşıya bulunan ülkelere destek amacıyla derhal IMF yeni özel çekme hakları çıkarmalı. 3 - Sağlanacak IMF desteği, harcamalardaki kesinti ve faiz oranlarının yükseltilmesi gibi alışılmış talepleri içermemeli. 4 - IMF, kaynak sağlayan ve borç alan ülkelerin seslerinin daha iyi duyulacağı, yeni bir kredi kolaylığını tesis etmeli. 5 - Daha iyi kurallar gerekir. Reformlar kosmetik olamaz ve finansal sektörün ötesine gitmeli. 6 - Küresel bir ekonomik koordinasyon konseyi oluşturulmalı. Konsey sadece ekonomik politikası değil aynı zamanda küresel kurumsal düzenlemelerdeki eksiklikleri belirlemeli ve çözümler önermeli. Örneğin, yeni bir küresel finansal düzenleyici kurum ile küresel rekabet kuruluna ihtiyaç var. Başta borç olmak üzere, kalkınmakta olan ülkelerin karşılaştığı risklerin daha iyi yönetilmesi yollarına ihtiyaç var. 7 - Yeni bir küresel rezerv sistemi de gerekiyor. Doların rezerv parası olduğu mevcut sistem yıprandı. Dolar da oynak oldu. Gelecekteki enflasyonist risklere ilişkin kaygılar var.