Sudan'da ne oluyor?; başkent Hartum'da bazı askeri birlikler 'göstericileri korudu'

Sudan'ın başkenti Hartum'da güvenlik güçleri, oturma eylemindeki göstericilere karşı göz yaşartıcı gaz kullandı. Görgü tanıkları, bazı askeri birliklerin bu noktada devreye girerek göstericileri koruduğunu söylüyor.

Bir görgü tanığı, protestocuların donanmaya ait bir tesise sığındığını söyledi.

Ülkede göstericiler Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir'in istifasınıu istiyor.

El Beşir ise bir geçiş hükümetinin önünü açması çağrılarını reddetti.

Gece saatlerinde neler oldu?

BBC'nin Newsday programına konuşan bir gösterici, eylemleri sırasında kamyonetlerin gelip, oturma eylemi yapan binlerce göstericiye göz yaşartıcı gaz attığını ve gerçek mermilerle ateş açtığını söyledi.

Gösterici, askerlerin önce hareketsiz kaldığını ancak daha sonra güvenlik güçlerini uzaklaştırmaya çalıştığını anlattı.

Kamyonetlerdeki güvenlik güçlerinin kim oldukları bilinmiyor.

BBC Afrika Editörü Fergal Keane ise bölgeden gelen haberlerin bu güvenlik güçlerinin istihbarat servisi mensupları olduğuna işaret ettiğini söylüyor.

Protestoyu organize eden Sudanlı Profesyoneller Birliği'nden (SPA) Ali İbrahim, EFE Haber Ajansına yaptığı açıklamada, askerlerin güvenlik güçlerinin oturma eylemini dağıtmasını önlemek için havaya ateş açtığını söyledi.

Bağımsız kaynaklarca doğrulanamayan haberlere göre, olay yerinde ölen ve yaralananlar da oldu. Sosyal medyada görülen videolarda, ateş açılırken duvarların arkasına saklanan eylemciler görülüyor.

Olay yerine 5 kilometre mesafede yaşayan bir Hartum sakini, Reuters haber ajansına, göz yaşartıcı gazın etkilerinin orada da hissedildiğini anlattı.

Oturma eylemi, ordu karargahının önünde yapılıyor ve Fransız haber ajansı AFP, görgü tanıklarına dayandırdığı haberinde, binanın etrafına asker konuşlandırıldığını ve yakındaki sokaklara barikatlar kurduğunu bildirdi.

Sudan ordusunun protestolara nasıl baktığı belirsiz.

Protestolar nasıl başladı?

Ömer El Beşir ve hükümetinin istifasıyla Cuma günü başlayan eylemler, ordu karargahının dışına da taştı.

Geçen Aralık'ta başlayan El Beşir'e karşı protestoların en büyüğü olan eylem, aynı zamanda eski Cumhurbaşkanı Cafer Nimeiri'nin deviren darbenin 34. yıldönümünde yapıldı.

Eylemlerle, ordunun El Beşir'i devirmek için harekete geçmeye sağlanması amaçlanıyor gibi görünüyor. Yaklaşık 30 yıldır iktidanda bulunan El Beşir'in istifa edip, bir geçiş hükümeti kurulmasının önünü açması umuluyor.

Polis, son eylemlerde bir kişinin öldüğünü söylese de, sosyal medyada yer alan haberler en az beş kişinin öldüğünü bildiriyor.

İnsan Hakları İzleme örgütü, olayların başlamasından bu yana 51 kişinin öldüğünü söylerken, resmi makamlar bu sayının 32 olduğunu söylüyor.

Halk neyi protesto ediyor?

Protestolar, hayat pahalılığının artmasıyla başlamıştı ancak şimdi Cumhurbaşkanı'nın istifası talep ediliyor.

Sudan'da hükümet Aralık ayında, yakıt ve ekmek fiyatlarına zam yapılacağını duyurmuştu. Bu zam duyurularından bir yıl kadan önce de enflasyon sert şekilde yükselmiş ve Sudan Sterlini büyük değer kaybetmişti.

Ömer El Beşir'in iktidarında birçok kez insan haklarını ihlal suçlaması gündeme geldi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Sudan liderini soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla itham etmiş, hakkında bir yakalama kararı çıkartılmıştı.

El Beşir, Şubat ayında protestolara boyun eğecek gibiydi ancak bunun yerine sıkıyönetim ilan etti.

Sudan Cumhurbaşaknı o dönem, eylemcilerin meşru talepleri olduğunu, ancak iktidarın sadece seçimlerle değişebileceğini söylemişti.

Eylemciler kim?

Eylemleri sağlık çalışanları ve avukatların ortak örgütü SPA organize ediyor.

Yetkililerin hedef alması sonucu, doktorlar protestolarda itici bir güç olarak ortaya çıktı.

Eylemcilerin üçte ikisinin, Sudan'daki "cinsiyetçi ve ataerkil" toplumu protesto eden kadınlar olduğu söyleniyor.