"Sur'daki çocukların yüzde 90'ında davranış bozukluğu var"
Çocuklara ve kadınlara eğitim hizmeti sunan bir sivil toplum örgütü olan Umut Işığı Kadın Kooperatifi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yaşanan çatışmalardan etkilenen çocukların psikolojik durumlarını “Uyumamak için direniyorlar. Çünkü uyudukları zaman uyanamamaktan korkuyorlar” diyerek özetledi. Derneğin başkanı Neriman Dinçkan “Çocuklar, alt ıslatma, gece çığlıkla uyanma gibi davranış bozuklukları gösteriyor” şeklinde konuştu.
Agos’tan Nazan Özcan’a konuşan Umut Işığı’nın Başkanı Neriman Dinçkan, Sur’daki olayların başladığı ilk günlerde 180 aileye ulaştıkları bir anket yaptıklarını söyleyerek, “Çocukların yüzde 90’ının davranış bozuklukları gösterdiğini" belirtti.
Diyarbakır'ın Sur ilçesinde 2004’te kurulan Umut Işığı’nın değerlendirmelerinde hayatta kalan çocukların daha çok silahlara merak saldığı, sürekli bombalamalı ve silahlı oyunlar oynadıkları aktarıldı.
Ankara’da 107 örgüt tarafından 30 Aralık’ta yapılan ortak açıklamada “20 Temmuz Suruç katliamından itibaren bugüne kadar yaşanan çatışmalarda ve sokağa çıkma yasaklarında; hastaneye gidemeyen, annesinin karnında henüz doğma fırsatı bulamayan ve kolluk kuvvetlerinin doğrudan hedefi olan en az 61 çocuk yaşamını kaybetmiştir” denmişti.
Agos'ta yayımlanan (2 Ocak 2016) röportajın tamamı şöyle:
“Biz Sur’daki çocukların sadece öğretmenleri değil, aynı zamanda teyzeleriyiz. Geçen gün çocuklardan dokuzunu evimde ağırladım. Biraz uzaklaştırmak istedim bu savaş halinden” diye anlatıyor Yeter Erel. Erel, Diyarbakır Sur’da 2004’te kurulan Umut Işığı Kadın Kooperatifi Koordinatörü. Sur’daki çocukların ruh hallerini anlatmaya devam ediyor: “Uyuyamıyor çocuklar, uyumamak için direniyorlar. Çünkü uyudukları zaman uyanamamaktan korkuyorlar. Gelenlerin arasında yedi yaşında bir kız çocuğu vardı, resim yaptırdım. Bir tarafta her yer yıkık dökük, silahlar, yangın, bir tarafta kendi sokağını çizmiş, eskisi gibi, taş oynarken.” Yedi yaşındaki bu kız çocuğu ablasıyla çarşıdayken Sur kapatılmış. Abla kardeş, 11 Aralık’tan beri amcasında kalıyor. “Buluşamıyorlar, ne o ailesine gidebiliyor, ne ailesi ona gelebiliyor. Yedi yaşında ve annesini, babasını, kardeşlerini özlüyor. İçine kapanmış ve artık hiç konuşmuyor” diyor Erel. Bu kız çocuğu gibi, yaklaşık dokuz çocuk daha, onlar okuldayken Sur kapandığı için evlerine gidemiyor, akrabalarında kalıyorlar.
"Gece çığlıkla uyanıyorlar"
Umut Işığı’nın Başkanı Neriman Dinçkan, Sur’daki olayların başladığı ilk günlerde 180 aileye ulaştıkları bir anket yaptıklarını söylüyor. Anlatıyor: “Çocukların yüzde 90’ının davranış bozuklukları gösterdiği ortaya çıktı. Alt ıslatma, gece çığlıkla uyanma…” diyor ve ağlamamak için ara veriyor. Kendini toparlayıp devam ediyor: “Bir anne şunu söyledi, oğlum 14 yaşında ve yalnız yatamıyor, benimle yatmak istiyor. 14 yaşında bir başka çocuk altını ıslatmaya başlamış. Çocukların silaha çok merak saldığı, sürekli bombalamalı, silahlı oyunlar oynadıkları ortaya çıktı. Ben çocuk hastanesinde hemşireyim, bizim hastanedeki dört beş psikolog gönüllü oldu ama Sur şimdi kapalı” diyor.
Çocuklar öldürülüyor
Çocuk ve kadınlara eğitim vermek amacıyla kurulan Umut Işığı’na kayıtlı okul öncesi 3-6 yaş grubu 30, 7-14 yaş grubunda 150 çocuk var. İlk sokağa çıkma yasağında kaybettikleri çocukları olmuş. “Üyemizin abisi Halil, güvercinlerine yem vermeye çalışırken öldürüldü. 12 yaşındaki Helin Taş da başından vurularak, tanıyorduk” diyor Erel, kendi ailesinden de Sur’da kalanlar var: “Halamlar da Hasırlı’da yaşıyor, eniştem bacağından vurulmuştu, şimdi bacağı kangren oldu, kesecekler.” Kendi zorluklarını bırakmış, Sur’daki herkese ulaşmaya çalışıyorlar. Şu anda sadece telefonla. İlk kez 28 Kasım’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı ve çatışmalar nedeniyle Umut Işığı’nın binası da şu anda kapalı. Hatta delik deşik. Neriman Dinçkan, “Fiziksel olarak derneğimiz kapalı ama manevi olarak açığız. Fırsat buldukça, çocukları oradan çıkarıp bir-iki gün evlerde misafir ediyoruz, rahatlayıp tekrar ailelerinin yanına gidiyorlar” diye anlatıyor.
Çatışmalardan dolayı sütü kesildi
İçeride kalan ailelerden birinin bir buçuk aylık bebeği olduğunu söylüyor. Annenin çatışmalardan dolayı sütü kesilmiş. Uğraşıp, birçok yerle konuşup bebeğin mama ve bez ihtiyacını karşılayabilmişler. “Sur içerisinde leblebi satarak ya da seyyar satıcılık yaparak geçinen aileler vardı, şu an hiçbir gelirleri yok. Çocukları okuyor üniversitede. Ona bir burs ayarladık” diyor Dinçkan. Ama ihtiyaçlar bitecek gibi değil. Ayrıca o gün okulda olduğu için tekrar Sur’a giremeyen dokuz çocuk daha var. “Sur içinde üç dört okul yakılmış durumda. Yedi okul da tamamen kapalı. Oradaki çocuklar, şu anda Diyarbakır’ın diğer okullarına yığıldı. Her okulun kıyafeti ayrı olduğu için yeni kıyafet ihtiyaçları var. Üstlerinde o gün ne varsa onlarla kalmışlar. O dokuz çocuk, yakınlarının yanında kalıyorlar. Yeni okullara servisle gitmek zorunda kalıyorlar, servis ücretini ödeyemeyecek durumdalar, onların servis ücretini ayarlamaya çalışıyoruz. Sur’daki kadınların da gıda ihtiyacı var. Eşler çalışamıyor, hiçbir gelirleri yok”.
"O cehennemden uzaklaştırabilmek"
Umut Işığı'nın kadınları, bütün bu savaşa ve çatışmalara Batı'nın uzak kalmasına rağmen Sur'daki çocuk ve kadınlara yardım etmek için ayakta kalmaya çalışıyorlar. Dinçkan, "Çocuklarımızla akşam yemeği yemekten utanır olduk" diyor ama hiçbir şeyden vazgeçmiş değiller. Bütün çabaları, o çocukları ve kadınları kurtaramasalar bile, bir iki saatliğine bile olsa "o cehennemden uzaklaştırabilmek"
Batı’dan ses bekliyorlar
Batı’dan her şeyden önce istedikleri, savaşın durması için bir şey yapmaları. Dinçkan, “Sur Kaymakamlığına faks çekilebilir, Vali’ye mail atılabilir ya da bu savaşın durulması için Meclis’e, Başbakan, Cumhurbaşkanlığı’na faks gönderilebilir. İnanın Diyarbakır’da kimse açlıktan ya da soğuktan ölmez, herkes birbirine sahip çıkar ama şu savaşın durdurulmasına yardım edin” diyor.
Maddi yardım etmek isteyenlerin de yapabileceği şeyler var. Kıyafet, kırtasiye, boya, oyuncak ya da çocuklara burs. Erel’in şöyle diyor: “Yardım etmek isteyenlerin çocukların mutlu olacağı şeyler göndermelerini istiyoruz”.
Umut Işığı Kooperatifi'nin telefon numarası: 0505 389 54 36
Yazının orjinali için tıklayınız.