Suriye barış görüşmeleri 25 Ocak'ta başlayacak, peki masaya kimler oturacak?
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 15 üyesinin oybirliğiyle onayladığı Suriye'de siyasi çözüm için yol haritası uyarınca, 25 Ocak'ta Cenevre'de başlaması planlanan Birleşmiş Milletler nezdindeki Suriye barış görüşmeleri öncesinde diplomatik trafik ve temaslar yoğunlaştı.
Suriye'nin kuzeyinde, Kürt grupların öncülüğünde kurulan, içinde Kürtler dışındaki farklı siyasi grupları da barındıran Suriye Demokratik Meclisi (SDM), Birleşmiş Milletler'e, barış görüşmelerine ayrı bir yapı olarak katılmak istediğini bildirirken, geçen hafta siyasi bir çözümü kabul ettiklerini açıklayan diğer 'muhalif 'gruplar özellikle Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın geleceği konusunun belirsiz olmasından şikayetçi ve kendilerinden çok fazla ödün istendiğini söylüyorlar.
Muhalifler-Şam yönetimi görüşmesi gerginliği
18 Aralık'ta imzalanan çözüm haritasında, Ocak 2016'da başlayacak ateşkesle birlikte Suriye hükümeti ile muhalefet arasında müzakerelerin başlaması öngörülmüş ancak Suriyeli bazı muhalif gruplar, Riyad toplantısının ardından Beşar Esad ve yakın çevresinin geçiş döneminde hiçbir rollerinin olmamasında ısrarcı olduklarını açıklarken Esad, "militanları politik bir muhatap olarak görmediğini" söylemişti.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Cenevre'de temaslarını sürdüren Suriye Demokratik Meclisi'nin Eş Başkanı Heysem Menna, "Bizim için muhalefetin bütün bileşenlerinin yapılacak görüşmelere katılma konusunda eşit hak sahibi olması büyük önem taşıyor" dedi. Kuzeyde, Rojava'da, IŞİD'le savaşan Kürt gücü YPG-YPJ'nin de dahil olduğu SDM'nin Eş Başkanı Menna, "Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura'ya, BM şemsiyesi altında yapılacak her türlü görüşmeye katılmaya hazır olduğumuzu bildirdik" diye ekledi.
Suriye Demokratik Güçleri Kürt-Arap cephesini temsil ediyor
Suriye Demokratik Meclisi siyasi bir ittifak olarak kurulalı henüz bir ay oldu fakat temelinde kuzeyde IŞİD'le savaşan Suriye Demokratik Güçleri adlı Kürt-Arap cephesi bulunuyor. Kürtlerin ağırlıklı olduğu yapıda bölgede yaşayan diğer toplumları (Arap, Ezidi, Süryani) temsil eden geniş bir örgüt yelpazesi de var.
Heysem Menna bu hafta barış görüşmelerine katılımları konusunu, Cenevre'de ABD ve Rusya temsilcileri ve çeşitli ülkelerden diplomatlarla yapacakları görüşmelerde de gündeme getireceklerini söyledi.
'Din ile devlet işlerini ayıran, kuvvetler ayrılığına dayalı bir siyasi sistem' istiyorlar
Menna, Suriye Demokratik Meclisi'nin geçen ay Riyad'da yapılan barış konferansına katılan heyetlerden oluşan yeni "Muhalefet Meclisi"ne dahil olamayacağını, ayrı bir yapı olarak davet edilmesi gerektiğini kaydetti. Menna bu yapıda yer alan bazı grupların siyasi çözüm istemediklerini, görüşmeleri sabote etmeye geldiklerini savundu. Menna kendilerinin din ile devlet işlerini ayıran, kuvvetler ayrılığına dayalı bir siyasi sistem oluşturulması amacıyla barışçı ve kapsayıcı müzarekelerle siyasi bir anlaşmaya varılmasını hedeflediklerini kaydetti.
'Muhalifler' Esad'dan şikayetçi
Diğer belli başlı Suriyeli isyancı gruplar da Cenevre'de temaslarını sürdürüyor. Belli başlı isyancı grupların sözcüleri uluslararası toplumun kendilerini savaşı uzatacak bazı ödünler vermeye zorladığından şikayet ederek barış görüşmeleriyle ilgili kuşkular belirtiyor.
Bu muhalif grupların BM planıyla ilgili en büyük şikayeti Beşar Esad'ın siyasi geleceği konusunun belirsiz bırakılmış olması. Bunun ardında ise planın arkasında duran ülkelerin bu konuda farklı düşünüyor olması var.
Geçen Cuma günü siyasi bir çözümden yana olduklarını bir açıklamayla teyid eden gruplar oluşturdukları yeni "Muhalefet Meclisi" olarak BM temsilcisi Staffan de Mistura ile görüştüler.
Gruplar Mistura'ya Esad hükümetinin örneğin sivil bölgelere yönelik bombardımanı durdurmak, isyancıların bulunduğu bazı bölgelerdeki kuşatmayı kaldırmak ya da tutsakları serbest bırakmak gibi bazı iyiniyet adımları atması taleplerini ilettiler, şimdi ondan cevap bekliyorlar.
"Muhalefet Meclisi" içinde Esad yönetimi karşıtı Suudi Arabistan ve ABD gibi ülkelerden de destek alan gruplar var.