Suriye iç savaşının aktörleri kimler?
Suriye'de Devlet Başkanı Beşar Esad'ın yönetimi bırakmasını isteyen çok sayıda silahlı grupla ordu arasında devam eden iç savaş 2011 yılından bu yana devam ediyor. İç savaştaki tarafların ülke dışındaki müttefiklerinin de devreye girmesi nedeniyle savaşın boyutu ise yıllar içinde büyüdü, Türkiye'yi de kapsayan uluslararası bir soruna dönüşü. Peki barış sağlanması için siyasi çözüm arayışı süren Suriye'deki çok cepheli iç savaşın aktörleri kimler?
Şam rejimi: Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a bağlı birlikler ülkenin büyük kentlerinde hakimiyeti elinde bulunduruyor. Suriye ordusu uzun süredir devam eden iç savaşta büyük kayıplar verse de Rusya ve İran'ın yoğun desteğiyle birçok bölgede isyancıları bastırmayı başardı. Son olarak ordu Halep'te kontrolü tekrar tamamen ele geçirdi. Beşar Esad'ın bu sayede yerini sağlamlaştırdığı belirtiliyor.
İsyancılar: Silahlı muhalif gruplar özellikle ülkenin kuzeybatısında ve güneyinde etkin. İsyancılar, Batı'nın destek verdiği ılımlı gruplardan radikal İslamcı gruplara kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Radikal İslamcı gruplar arasında Astana'daki Suriye toplantısına katılan Ceyşül İslam ve katılmayı reddeden Ahrar El Şam yer alıyor.
IŞİD: Yoğunlaştırılan operasyonlar sonrası IŞİD kontrolü altındaki bölgelerin bir kısmını kaybetti. Ancak IŞİD, Suriye'nin kuzey ve doğusunda geniş bir bölgeyi kontrolü altında tutmaya devam ediyor. IŞİD örgütü Suriye'de barış sağlanmasına yönelik hiçbir görüşmeye dahil edilmiyor ve örgüt ülke genelindeki ateşkesin de dışında tutuluyor.
Siyasi muhalefet: Devlet Başkanı Beşar Esad'ın yönetimi bırakmasını talep eden muhalifler bölünmüş durumda. Suriye'de en önemli muhalif örgüt olarak Suriye Ulusal Konseyi öne çıkıyor. İstanbul'da kurulan Suriye Ulusal Konseyi, Astana'daki Suriye toplantısında temsil ediliyor.
Kürtler: Kürt birlikleri, ülkenin kuzeyinde Türkiye sınırındaki bölgenin büyük bir bölümünü kontrolü altında tutuyor. Kürtler aynı zamanda Suriye'de IŞİD'e karşı savaşan ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin de en önemli müttefikleri arasında. Ancak Türkiye tarafından PKK örgütünün Suriye uzantısı olarak kabul edilen Suriyeli Kürtlerin en büyük partisi olan PYD ve en büyük Kürt milis grubu YPG, Astana'daki görüşmelerde Türkiye'nin itirazı nedeniyle yer almıyor.
Rusya: Şam yönetiminin en önemli müttefiki Rusya. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a destek veren Moskova yönetimi, 2015 Eylül ayından bu yana da Suriye topraklarında IŞİD örgütü ve isyancı gruplara hava saldırıları düzenliyor. Rusya'nın operasyonları IŞİD ve bazı isyancı grupları hedef alıyor.
İran: Tahran yönetimi, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın sadık destekçilerinden biri. İran, rejim karşıtı ayaklanmaların başladığı 2011 yılından bu yana Esad'ı destekliyor. İran Devrim Muhafızları’ndan birlikler, Suriye ordusu ile birlikte savaşıyor. Yine İran'ın mali destek verdiği Lübnan Hizbullah’ına bağlı Şii milisler de Suriye'de Esad'a bağlı birliklerin müttefik birlikleri konumunda yer alıyor.
Türkiye: Suriye'de Esad yönetimine karşı savaşan silahlı muhalif gruplar üzerinde en fazla etkiye sahip ülke son dönemde Türkiye. Silahlı muhaliflerden bazılarının Astana'daki Suriye toplantısına katılmasına da ön ayak oldu. Türkiye, Rusya ile yaptığı işbirliği çerçevesinde Astana sürecinin başlamasına öncülük etti. Türkiye başlattığı Fırat Kalkanı operasyonu ile IŞİD'e karşı operasyonlar düzenliyor. Türk birlikleri, Özgür Suriye Ordusu'na destek veriyor.
ABD ve Batı: ABD, Suriye'de IŞİD örgütüne karşı yürütülen operasyonda başı çekiyor. IŞİD'e karşı mücadele etmek amacıyla kurulan uluslararası koalisyona aralarında Fransa, İngiltere ve Almanya'nın da bulunduğu çok sayıda ülke destek veriyor.
Suudi Arabistan ve Katar: Körfez ülkeleri Suriye iç savaşında Esad karşıtı tarafta yer alıyor. Suudi Arabistan ve Katar, başından bu yana Beşar Esad'ın yönetimi bırakmasını talep ediyor. Suudi Arabistan ve Katar, Astana'daki iki günlük toplantıya katılmıyor.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa/GA/HS